Cơ sở đánh giá năng lực, uy tín cho nhà thầu

Hội thảo diễn ra nhằm triển khai lấy ý kiến rộng rãi "Đề cương xếp hạng nhà thầu Xây dựng Việt Nam" làm cơ sở đánh giá năng lực, xếp hạng doanh nghiệp có hiệu quả.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC).

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho biết, trong điều kiện hiện nay nhiều dự án có quy mô rất lớn, quan điểm về hình thức lựa chọn nhà thầu cũng có nhiều đổi mới hơn để phù hợp quy mô công trình, dự án để phát triển nhanh đất nước, vì vậy việc đánh giá xếp hạng các nhà thầu đang trở thành nhu cầu ngày càng cấp thiết.

Ông Hiệp cho rằng, trước khi đề cương đánh giá được áp dụng, hội thảo hôm nay được tổ chức nhằm lấy ý kiến của các doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp sẽ trực tiếp tham gia xếp hạng.

Ông Hiệp đề nghị hội thảo hôm nay sẽ là buổi trao đổi cởi mở, thẳng thắn, qua đó xây dựng đề cương xếp hạng thật sự khách quan, đúng với năng lực và vị thế từng doanh nghiệp, giúp cho các nhà thầu được nâng cao uy tín, năng lực, lấy đó làm dữ liệu tham khảo cho các chủ đầu tư.

Giới thiệu nội dung đề án "Đánh giá năng lực và xếp hạng doanh nghiệp các nhà thầu xây dựng Việt Nam", TS Dương Văn Cận, Phó chủ tịch VACC, Tổng thư ký Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, thực hiện việc phân loại, xếp hạng các doanh nghiệp trong hoạt động nhận thầu xây dựng nhằm tôn vinh, quảng bá các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, nâng cao uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đánh giá đúng năng lực của các doanh nghiệp tham gia trong hoạt động xây dựng khi lựa chọn nhà thầu, đặc biệt khi thực hiện cơ chế chỉ định thầu xây dựng.

Trong khi việc đánh giá năng lực nhà thầu chưa được quy định trong Luật Xây dựng, ông Cận cho biết, việc công bố xếp hạng nhà thầu chỉ dùng để làm cơ sở các chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư tham khảo lựa chọn nhà thầu tham gia thi công thực hiện dự án làm cơ sở để mỗi doanh nghiệp tổ chức lại sản xuất, nâng cao hiệu lực, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đồng thời nâng cao uy tín của Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam.

Theo đó, các tiêu chí đánh giá xếp hạng sẽ được đánh giá theo hai nhóm: Nhóm tiêu chí bắt buộc, gồm không có bằng chứng cho thấy doanh nghiệp vi phạm pháp luật trong đầu tư xây dựng, bị vi phạm cấm đấu thầu, vi phạm về lao động, tài chính, doanh nghiệp hoàn tất nghĩa vụ trả lương, có xác nhận doanh nghiệp đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ cho người lao động theo quy định, doanh nghiệp không để xảy các sự cố nghiêm trọng trong thi công xây dựng như sập, đổ công trình, giàn giáo gây tai nạn chết người nghiêm trọng trong ba năm gần nhất, không có các sự kiện tham ô tham nhũng lớn…

Đối với nhóm tiêu chí cụ thể, việc đánh giá sẽ dựa trên năng lực kinh nghiệm, năng lực tài chính, hiệu quả sản xuất kinh doanh, uy tín trách nhiệm, quản trị doanh nghiệp. Điểm đánh giá xếp hạng sẽ được tính bằng tổng điểm năng lực kinh nghiệm ( 35%), điểm hiệu quả sản xuất kinh doanh (5%), điểm đánh giá về năng lực tài chính (20%), điểm đánh giá về uy tín trách nhiệm, quản trị kinh doanh (20%). Các nhà thầu xếp hạng đạt từ 70% số điểm trở lên thì được đưa vào danh sách xếp hạng.

Kết quả đánh giá, xếp hạng doanh nghiệp sẽ được Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam vinh danh công bố. Các nhà thầu có trong danh sách xếp hạng này là căn cứ để lựa chọn nhà thầu có tư cách đặc biệt tham gia các gói thầu lớn quan trọng quốc gia áp dụng hình thức chỉ định thầu.

"Chìa khóa" để thanh lọc và phát triển thị trường bền vững

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Bắc Thủy, Trưởng phòng Phòng Kinh tế và hợp đồng xây dựng, Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng, Bộ Xây dựng nhận định, trong thời gian vừa qua, các quy định về đấu thầu, pháp luật về xây dựng có nhiều đổi mới, điều chỉnh về phương thức quản lý, tạo ra một hành lang pháp lý linh hoạt hơn cho các nhà thầu tham gia các hoạt động xây dựng.

Tuy nhiên, nếu không được quản lý tốt, việc này cũng làm ảnh hưởng đến sự cạnh tranh lành mạnh, tính minh bạch của thị trường, do đó đòi hỏi phải có công cụ để kiểm soát bảo đảm tính khách quan, minh bạch, chính xác dựa trên những tiêu chí rõ ràng, đảm bảo công khai, minh bạch.

Trong bối cảnh đó, theo ông Thủy, việc đánh giá, xếp hạng năng lực là công cụ sàng lọc thị trường, là thước đo tín nhiệm và là động lực để các doanh nghiệp tự phấn đấu. Thông qua đánh giá, xếp hạng doanh nghiệp sẽ tạo ra một bức tranh tổng thể, rõ ràng và minh bạch về khả năng thực hiện dự án, gói thầu của mỗi nhà thầu và của toàn quốc gia, giúp chủ đầu tư dễ dàng định vị và lựa chọn đối tác phù hợp, đồng thời là chứng nhận giá trị cho uy tín của nhà thầu.

Ông Thủy mong muốn, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam, cùng tất cả các nhà thầu tích cực hợp tác, cung cấp thông tin chính xác, khách quan, minh bạch để hệ thống đánh giá này thực sự là "chìa khóa" để thanh lọc và phát triển thị trường bền vững.

Khi mỗi doanh nghiệp đều được đặt vào đúng vị trí năng lực của mình, chúng ta sẽ tạo ra một thị trường xây dựng an toàn, hiệu quả và có sức cạnh tranh cao.

Các chuyên gia, doanh nghiệp thảo luận tại hội thảo.

Tham luận tại hội thảo, theo đại diện Tổng công ty CP Vinaconex, Việt Nam hiện có hơn 110.000 doanh nghiệp xây dựng đang hoạt động tính đến đầu năm 2025. Trong đó, phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chỉ một số ít tổng thầu lớn đủ năng lực triển khai dự án quốc gia.

Thực trạng cho thấy Việt Nam có nhiều nhà thầu mạnh, đủ sức cạnh tranh quốc tế, nhưng vẫn tồn tại khoảng cách lớn về năng lực giữa các doanh nghiệp. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có hệ thống đánh giá và xếp hạng minh bạch, khoa học để lựa chọn đúng đối tác cho các dự án.