Kinh phí làm phim lịch sử, chiến tranh không chỉ dừng ở 1-2 triệu USD

Chia sẻ với Báo Xây dựng, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên hồ hởi cho rằng, Dự thảo Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị đã giải quyết được điểm nghẽn trong việc phát hành, quảng bá phim Nhà nước đã tồn tại từ lâu.

Theo đạo diễn, lẽ ra chúng ta nên giải quyết điểm nghẽn này từ trước đó.

"Trước đây, phim Nhà nước có kinh phí cho khâu phát hành, nhưng gần đây không còn nữa. Rất lãng phí khi nhiều bộ phim được làm ra nhưng không biết phát hành như thế nào, rồi lại để đó.

Ngoài ra, dự thảo Nghị định cũng đề cập đến việc Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động như: Hợp tác công tư trong việc phát hành, phổ biến phim, chuyển nhượng quyền sử dụng, quyền sở hữu phim; Xúc tiến, quảng bá phim ở trong nước và quốc tế; Đưa hoạt động phổ biến phim vào chương trình giáo dục học đường nhằm góp phần giáo dục thẩm mỹ, đạo đức và giá trị văn hóa cho học sinh, sinh viên.

Nhà nước cũng có chính sách ưu đãi về thuế đối với hoạt động phát hành, phổ biến phim theo quy định của pháp luật về thuế.

Tôi nghĩ chính sách này rất tốt khi thúc đẩy hợp tác công - tư, giải phóng được nhiều nguồn lực. Bởi Luật Điện ảnh năm 2022 đã đề cập đến hợp tác công – tư, nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể, thì dự thảo Nghị định đã giải quyết được vướng mắc này", đạo diễn Bùi Thạc Chuyên bày tỏ.

Theo đạo diễn, chỉ khi doanh nghiệp tư nhân được kết hợp với nguồn vốn đầu tư của Nhà nước thì điện ảnh mới mạnh lên được.

Lấy ví dụ từ bộ phim "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối", đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tiết lộ, ban đầu anh nhận được nguồn đầu tư từ Nhà nước. Song, kinh phí đó chưa đủ so với dự tính ban đầu, nhưng anh không thể huy động thêm nguồn lực từ xã hội hóa. Chính vì vậy, anh phải mất nhiều thời gian huy động 100% kinh phí tư nhân để thực hiện bộ phim này.

"Với nguồn lực xã hội hóa, khi bỏ tiền ra đầu tư, họ phải được sở hữu bộ phim hoặc thu hồi vốn bỏ ra. Nhưng theo quy định hiện hành, nếu đầu tư cho phim Nhà nước, họ không được phép làm những điều trên.

Nếu như trước đây, có cơ chế khuyến khích hợp tác công tư thì nguồn lực của "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối" sẽ mạnh hơn rất nhiều. Trong tương lai, để thực hiện một bộ phim chiến tranh, lịch sử đòi hỏi rất lớn, con số không chỉ dừng ở 1-2 triệu USD (tạm tính 26 tỷ đồng – 53 tỷ đồng).

Chính vì vậy, nếu không có cơ chế khuyến khích hợp tác công – tư, nguồn lực đầu tư sản xuất bị hạn chế.

Dự thảo Nghị định đã giải quyết được vướng mắc trên, thậm chí có đề xuất rất tiến bộ, văn minh. Chẳng hạn, nếu bộ phim có lãi, sẽ có một phần để trích ra thưởng cho những người sáng tạo. Khoản này người hưởng cũng không chịu thuế", vị đạo diễn bày tỏ.

Ở góc độ nhà phát hành, ông Nguyễn Hoàng Hải - Giám đốc Nội dung của CJ CGV Việt Nam cho rằng lỗ hổng trong khâu phát hành, quảng bá phim Nhà nước không có chuyện đúng sai, vấn đề là tính thời điểm.

"Hiện tại là thời điểm thích hợp để thay đổi quy định cũ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có cơ hội chiếu được phim Nhà nước nhiều hơn, phim Nhà nước cũng có cơ hội tiếp cận nhiều khán giả hơn . Ví dụ như phim "Mưa đỏ" do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất, khi được chiếu rộng rãi đã tạo hiệu ứng rất tốt", ông Hải cho hay.

Ông Hải cũng cho rằng, việc Dự thảo Nghị định mở rộng cửa cho hoạt động hợp tác công – tư cũng là điểm sáng để thúc đẩy hoạt động sản xuất của đơn vị tư nhân.

"Khi doanh nghiệp tham gia sản xuất những bộ phim có đầu tư của Nhà nước, họ có thể thuận lợi thực hiện những đề tài trước nay họ không làm được hoặc không đủ tự tin đầu tư, sản xuất, chẳng hạn như phim về đề tài lịch sử.

Khi có sự chung tay giữa Nhà nước và doanh nghiệp, các dự án đó có sự uy tín nhất định về ý nghĩa, chất lượng, khâu quảng bá sẽ có những điểm nhấn, tạo tiền đề cho khâu phát hành", ông Hải nhận định.

Làm gì để dự thảo Nghị định không nằm trên giấy?

Chính sách trong Dự thảo Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị rất tiến bộ và đã giải quyết được các "điểm nghẽn" đối với việc phát hành phim Nhà nước.

Ông N.T chuyên gia trong lĩnh vực điện ảnh cũng cho rằng, những chính sách trong Dự thảo Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị rất tiến bộ và đã giải quyết được các điểm nghẽn đối với việc phát hành phim Nhà nước.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này kỳ vọng dự thảo Nghị định càng đề xuất, chính sách cụ thể, chi tiết, càng dự báo được vấn đề phát sinh có thể diễn ra trong tương lai thì càng hoàn thiện và ít phải sửa đổi nhiều lần.

"Để làm được điều đó, thay vì chỉ lấy ý kiến trên website của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Điện ảnh có thể tổ chức các hội thảo, tọa đàm công khai, lấy ý kiến tham vấn từ các chuyên gia có chuyên môn sâu về từng lĩnh vực như: phát hành, quảng bá, thuế, kinh doanh… Có như vậy, Nghị định nếu được ban hành mới có thể đi vào thực tế, thay vì chỉ là Nghị định nằm trên bàn giấy", ông N.T bày tỏ.

Ở góc độ nhà làm phim, khi được hỏi về sáng kiến góp ý cho Dự thảo Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đề xuất thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh.

Thực tế, sự quan trọng của Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh là điều đã được đạo diễn Bùi Thạc Chuyên và giới chuyên môn, giới làm phim người thừa nhận. Tuy nhiên, để hiện thực hóa quỹ này, đưa vào hoạt động thì lại gặp nhiều trở ngại. Kể cả khi quỹ được quy định trong Luật Điện ảnh (sửa đổi) năm 2022 cho đến nay vẫn chưa được triển khai. Giới làm phim đều băn khoăn rằng Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh sẽ do đơn vị nào quản lý, việc quản lý sẽ như thế nào?

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đề xuất: "Dự thảo Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị có thể quy định Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh như một nhà đầu tư. 

Thực tế, nguồn kinh phí của Nhà nước đầu tư cho điện ảnh không thể nhiều hơn. Nếu có quỹ, với những bộ phim có lãi, ngoài việc trích tiền thưởng cho người sáng tạo, Nhà nước có thể trích 20-30% số còn lại vào quỹ, coi như một kinh phí tái đầu tư cho các dự án tiếp theo. 

Số tiền đó có thể không nhiều nhưng là nguồn khích lệ lớn cho đội ngũ làm phim. Khi quỹ được thành lập, chúng ta có thể đề ra các chính sách như hỗ trợ đội ngũ sáng tác trẻ, đó mới là những nơi tạo tiền đề cho kịch bản thay, dự án hay".