Tiếp nối niềm hân hoan kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, loạt công trình mới đã đi vào hoạt động ổn định – từ hạ tầng giao thông, văn hóa, y tế cho đến các dự án năng lượng xanh… phản ánh sức sống và tầm vóc mới của đất nước. Riêng Hà Nội, giữa những công trình trọng điểm mang dấu ấn phát triển của Thủ đô, Nhà máy điện rác Seraphin nổi bật như một điểm nhấn khác biệt, gắn liền với khát vọng và trí tuệ Việt. Seraphin vận hành bền bỉ như một cỗ máy khổng lồ nhưng thầm lặng, cần mẫn chuyển hóa rác thải thành dòng điện quý giá tiếp sức cho lưới điện quốc gia và hiện thực hóa mục tiêu về một Thủ đô xanh – sạch – đẹp.

Không khói bụi, không tiếng ồn, không dòng xe container chen chúc chặn lối; thay vào đó là một quần thể kiến trúc gợi nhớ đến khu nghỉ dưỡng sinh thái. Tòa nhà chính khoác lên mình sắc trắng óng ánh của những tấm ốp GRC – loại bê tông cốt sợi thủy tinh vốn chỉ xuất hiện ở các công trình mang tính biểu tượng như cung điện, nhà hát, sân bay hay khách sạn năm sao.

Ánh nắng đầu thu rọi lên mặt công trình khiến từng đường nét ánh bạc lên dịu dàng và tinh khôi. Bao quanh là thảm cỏ xanh mướt, những hàng cây thẳng tắp, hồ nước điều hòa phẳng lặng – một khung cảnh thanh bình đến mức khó tin rằng đây là nơi tiếp nhận và xử lý hơn 2.250 tấn rác mỗi ngày. Chính tại đây, nhà máy điện rác lớn thứ hai Đông Nam Á được vận hành dưới bàn tay của Tập đoàn AMACCAO – "ông lớn" đa ngành với uy tín và tiềm lực vững vàng.

Một "khuôn viên công nghệ" với quy trình được số hóa tối đa

Ngay khi bước vào bên trong, cảm giác bất ngờ tiếp tục nhân lên. Không gian mở, sạch sẽ, ngăn nắp và trật tự. Khu vực điều hành, khu sinh hoạt kỹ sư, lối đi bộ, tiểu cảnh hồ nước, khu trồng cây… tất cả được quy hoạch bài bản như một "khuôn viên công nghệ" thực thụ. Chúng tôi chợt nghĩ, nếu không được giới thiệu từ đầu, hẳn nhiều người sẽ không thể tin rằng đây là nơi tiếp nhận và xử lý tới 1/3 lượng rác thải sinh hoạt mỗi ngày của cả thành phố.

Thời điểm chúng tôi có mặt, từng đoàn xe rác nối đuôi nhau tiến vào khu tiếp nhận. Toàn bộ quy trình, từ khâu tiếp nhận, vận chuyển đến xử lý, đều diễn ra khép kín. Rác được các xe chuyên dụng vận chuyển đến nhà máy đi qua hệ thống cân điện tử để cân rác rồi xuyên qua cầu dẫn kín lên bể đổ rác. Sau đó, rác được đưa vào bể tiếp nhận để lưu trữ, lên men và thực hiện hàng loạt các quá trình khác trong bể chứa rác. Bể chứa rác được thiết kế áp suất âm hút toàn bộ không khí vào bên trong nên không làm phát tán mùi ra bên ngoài. Tại đây, rác được tự động chuyển lên lò đốt vận hành ở nhiệt độ cao. Nhiệt lượng từ quá trình đốt được thu hồi, biến thành điện năng bằng công nghệ đốt rác phát điện Martin hiện đại bậc nhất từ Đức.

Tiếp đó, chúng tôi dừng chân tại phòng điều hành trung tâm - nơi được ví như "bộ não số" của nhà máy. Không gian sáng sủa, hiện đại, với hàng chục màn hình lớn hiển thị dữ liệu thời gian thực. Mọi khâu - từ tiếp nhận rác, vận hành lò đốt, kiểm soát khí thải đến thu hồi điện đều được số hóa và giám sát chặt chẽ qua hệ thống AI tích hợp. Tại đây, các kỹ sư có thể theo dõi toàn bộ nhà máy thông qua bảng điều khiển, và can thiệp chính xác khi cần thiết.

Theo đại diện nhà máy Seraphin, ba lò đốt chính của nhà máy đều được vận hành tự động, mỗi lò xử lý khoảng 750 tấn rác mỗi ngày. Khí thải đầu ra được xử lý qua hệ thống lọc tiên tiến và được giám sát thông qua hệ thống quan trắc online gửi kết quả trực tiếp về Sở Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời được hiển thị trực tiếp trên bảng điện tử đặt ngay cổng nhà máy – như một tuyên ngôn công khai về sự minh bạch và tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt mà Seraphin tuân thủ. Điều đáng chú ý, trong khi các nhà máy khác, các chỉ tiêu phát thải theo tiêu chuẩn Việt Nam thì tại nhà máy Seraphin, các chỉ tiêu này đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu và đạt vượt xa tiêu chuẩn Việt Nam.

Dù vận hành ở công suất lớn, khu vực nhà máy vẫn gần như yên tĩnh. Chúng tôi không nghe thấy tiếng ồn đáng kể nào từ các tổ máy đang hoạt động. Điểm khác biệt lớn nhất là hầu hết nhà máy điện rác khác chỉ được xây dựng theo dạng nhà xưởng thông thường, còn Seraphin được lắp ghép, bao bọc bởi lớp bê tông đúc sẵn dày tới 20cm, cách âm và chống cháy hiệu quả, ngăn chặn hoàn toàn phát tán tiếng ồn. Nhờ đó, không gian Seraphin vẫn giữ được dáng dấp thanh bình, như một khu sinh thái thu nhỏ.

"Trung tâm học thuật" về kinh tế tuần hoàn

Không dừng lại ở vai trò một nhà máy điện rác, Seraphin được định vị như một điểm đến cho giáo dục, truyền cảm hứng và thúc đẩy tư duy mới về xử lý rác thải. Chủ đầu tư cho biết, ngay từ khi lập dự án, họ đã xác định không cắt giảm bất kỳ hạng mục nào liên quan đến cảnh quan, hạ tầng phụ trợ và không gian giáo dục – dù điều đó khiến tổng chi phí đội lên đáng kể.

"Chúng tôi muốn tạo ra một công trình mà mọi người có thể tự hào dẫn con cháu đến tham quan, học hỏi – một nơi biến rác thành tài nguyên, không chỉ theo nghĩa công nghệ mà còn bằng thái độ và trách nhiệm", đại diện nhà máy chia sẻ.

Trung tâm giáo dục môi trường hiện đang được thiết kế ngay trong lòng nhà máy, với các mô hình trực quan, hình ảnh thực tế, sơ đồ công nghệ… giúp học sinh, sinh viên, chuyên gia và cộng đồng hiểu rõ hơn về hành trình "biến rác thành điện", cũng như vai trò của mô hình kinh tế tuần hoàn trong phát triển bền vững. Không gian này được kỳ vọng trở thành nơi phổ cập kiến thức môi trường, khơi dậy trách nhiệm xã hội từ những điều nhỏ nhất.

Thậm chí, tại nhà máy này, nguồn nước rỉ rác cũng được xử lý bằng công nghệ hiện đại, theo tiêu chuẩn cột A tại Quy chuẩn kỹ thuật về nước thải công nghiệp trên địa bàn thủ đô Hà Nội, có thể tái sử dụng vào hồ điều hòa, làm mát, và thậm chí… có thể uống được sau khi lọc.

Tro xỉ sau khi đốt rác không bị thải bỏ vô ích mà được tái chế làm vật liệu xây dựng. Tro bay (chiếm 2-3%) được xử lý và chôn lấp theo quy định. Sắt, nhôm, đồng trong xỉ sẽ được sàng lọc, thu hồi làm phế liệu. Nhờ vậy, gần như không bỏ phí một phần tài nguyên nào trong rác.

Tốc độ thần tốc và một biểu tượng mới cho ngành xử lý rác

Một trong những điều khiến giới quan sát và chuyên gia bất ngờ nhất về Seraphin không chỉ là quy mô hay công nghệ, mà chính là tốc độ triển khai. Dự án khởi công cuối tháng 3/2022 và chỉ sau hơn ba năm – đến tháng 5/2025 nhà máy đã chính thức đi vào hoạt động, tiếp nhận rác. Cột mốc này trùng với dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước – như một biểu tượng của đổi mới tư duy trong ngành xử lý chất thải Việt Nam. Đặc biệt hơn nữa, ngày 1/7/2025 nhà máy chính thức được công nhận vận hành thương mại (COD) gắn liền với ngày trọng đại của Đất nước Việt Nam. Đất nước bước sang trang mới bởi Đảng và Chính phủ đã "sắp xếp lại Giang sơn" để bước sang kỷ nguyên vươn mình.

Ở Việt Nam, không ít dự án điện rác bị đình trệ do vướng mắc về thủ tục, công nghệ, quy hoạch hoặc thiếu đồng thuận. Trong bối cảnh đó, Seraphin nổi lên như một ngoại lệ đáng ghi nhận – được đầu tư, thiết kế và vận hành toàn bộ bởi doanh nghiệp tư nhân 100% Việt Nam, chứng minh năng lực làm chủ công nghệ, tư duy tổ chức và quyết tâm vượt qua những rào cản cố hữu.

Sự ra đời đúng hẹn của Seraphin có ý nghĩa đặc biệt đối với Hà Nội – nơi đang đối mặt với áp lực khổng lồ về xử lý rác thải sinh hoạt mỗi ngày trong khi các bãi chôn lấp truyền thống đã gần quá tải. Việc đẩy mạnh các nhà máy điện rác hiện đại như Seraphin không chỉ góp phần giảm áp lực xử lý rác, mà còn phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của thành phố.

Khi một công trình xử lý rác vốn gắn liền với ô nhiễm, nặng nề mà nay còn có thể trở nên trong lành, thân thiện, đẹp đẽ và đáng tự hào đến vậy, thì càng có cơ sở để tin rằng những công trình khác của Thủ đô chắc chắn còn vươn tới những chuẩn mực cao hơn về môi trường và mỹ quan.

Nơi đây được mở cửa và giới thiệu một cách trân trọng, như một biểu tượng của tư duy mới: nơi khoa học, công nghệ và trách nhiệm xã hội cùng hòa quyện để kiến tạo nên những đô thị xanh, sạch, đẹp và đáng sống.

Giữa thảm cỏ mượt mà, hồ nước phẳng lặng và những đường nét kiến trúc tinh khôi, Seraphin không chỉ âm thầm biến rác thành dòng điện, mà còn khơi dậy niềm tin – rằng công nghiệp và môi trường hoàn toàn có thể song hành; rằng xử lý rác không phải là câu chuyện cần che giấu, mà có thể trở thành niềm tự hào của cả một thành phố. Từ nền tảng ấy, AMACCAO mang trong mình tinh thần dân tộc của một doanh nghiệp Việt, cùng khát vọng đưa mô hình như Seraphin đến khắp mọi miền đất nước - để mỗi tỉnh thành đều có thể sạch hơn, đẹp hơn, đáng sống hơn. Và rồi, qua từng công trình, từng dự án, những dấu ấn bền vững ấy sẽ góp phần làm rạng rỡ diện mạo Việt Nam hôm nay và mai sau – đúng như khát vọng mà Tập đoàn này theo đuổi: Doanh nghiệp Việt làm sạch những tỉnh thành Việt.