Rốt ráo chuẩn bị mặt bằng
Hiện, Bộ Xây dựng đang chỉ đạo sát sao các cơ quan, đơn vị trực thuộc phối hợp chặt chẽ với địa phương để khẩn trương hoàn tất các thủ tục, đảm bảo khởi công dự án thành phần 1 đúng dịp 19/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có điểm đầu tại ga biên giới tỉnh Lào Cai và điểm cuối tại cảng Lạch Huyện (Hải Phòng). Tuyến chính dài khoảng 391km, cùng 28km tuyến nhánh, đi qua 6 địa phương gồm: Lào Cai, Phú Thọ, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Phòng. Tổng mức đầu tư sơ bộ hơn 203.000 tỷ đồng (tương đương 8,37 tỷ USD).
Bộ Xây dựng đang chỉ đạo khẩn trương hoàn tất các thủ tục, đảm bảo khởi công dự án thành phần 1 - đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga vào ngày 19/12/2025 (Ảnh: Phối cảnh kiến trúc ga và quảng trường).
Theo Quyết định 1889/2025 của Bộ Xây dựng, Bộ Xây dựng chủ trì tổ chức thực hiện 2 dự án thành phần: Dự án thành phần 1 - đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga, tổng mức đầu tư gần 2.300 tỷ đồng và Dự án thành phần 2 - xây dựng công trình đường sắt, tổng mức đầu tư 155.500 tỷ đồng. Theo kế hoạch, dự án thành phần 1 sẽ khởi công ngày 19/12 tới; dự án thành phần 2 dự kiến khởi công vào cuối năm 2026.
Ngoài 2 dự án xây dựng công trình còn có các dự án thành phần giải phóng mặt bằng do UBND 6 tỉnh/thành phố tuyến đi qua và các tiểu dự án thành phần di dời hạ tầng điện do Tập đoàn Điện lực Việt Nam chủ trì thực hiện. Sơ bộ chi phí giải phóng mặt bằng và di dời hạ tầng điện hơn 45.400 tỷ đồng.
Ngày 7/11/2025, Bộ Xây dựng ban hành Quyết định số 1972 phê duyệt dự án thành phần 1: Đầu tư hạ tầng kết nối các ga và quảng trường ga. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 3.340 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, bố trí theo các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Dự án khởi công tháng 12/2025, hoàn thành cơ bản nền đường năm 2027, phục vụ thi công dự án thành phần 2; Hoàn thành toàn bộ dự án đồng bộ với dự án thành phần 2 năm 2030.
Về quy mô đầu tư, với ga hành khách: Đường bộ kết nối tối thiểu 2 làn xe cơ giới ra/vào, 2 làn thô sơ; vỉa hè tối thiểu 3 m trong khu vực đô thị hoặc theo định hướng phát triển đô thị.
Với ga hàng hóa: Đường bộ tối thiểu 2 làn xe ra/vào; mở rộng theo nhu cầu vận tải và quy hoạch địa phương.
Với ga kỹ thuật: Đường bộ kết nối mới hoặc mở rộng đường hiện hữu, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân và nhân viên đường sắt.
Tại Lào Cai, tuyến đường sắt dài hơn 143km qua 12 xã, phường với kinh phí giải phóng mặt bằng khoảng 8.200 tỷ đồng. Theo phương án điều chỉnh ngày 25/10/2025, dự án cần thu hồi gần 1.291 ha đất; riêng khu vực ga Lào Cai mới chiếm khoảng 6,8ha, ảnh hưởng tới 104 dự án trong Khu công nghiệp Đông Phố Mới và 2 cụm công nghiệp phải di dời.
Đến nay, Ban Quản lý Dự án Đường sắt đã phối hợp với địa phương hoàn thành cơ bản thống kê, kiểm đếm, thiết lập phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư, phấn đấu xong trước ngày 10/12 để bàn giao mặt bằng phục vụ khởi công theo chỉ đạo của Thủ tướng.
Tỉnh đang triển khai 37 khu tái định cư dọc tuyến, nhiều khu đã khởi công, các khu còn lại sẽ triển khai trong tháng 12/2025 nhằm ưu tiên chỗ ở ổn định cho người dân và tạo mặt bằng sạch cho thi công các gói thầu.
Tuy nhiên, ranh giới giải phóng mặt bằng và hướng tuyến thay đổi nhiều lần do tư vấn thiết kế điều chỉnh, khiến các địa phương phải kiểm đếm nhiều đợt, ảnh hưởng tiến độ. Lào Cai đề nghị Ban QLDA sớm hoàn thiện, bàn giao mốc GPMB chính thức để triển khai đồng bộ trên toàn tuyến.
Trong chuyến kiểm tra tiến độ dự án ngày 24/11, làm việc với lãnh đạo tỉnh Lào Cai, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy lưu ý, công tác chuẩn bị lễ khởi công cần chuẩn bị kỹ lưỡng mọi hạng mục, vì Lào Cai là điểm cầu chính.
Về phương án kiến trúc, cảnh quan và công năng của ga Lào Cai và ga Yên Bái, Thứ trưởng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện hồ sơ dự án và hồ sơ kiến trúc nhà ga theo hướng tối ưu, bảo đảm tính khả thi trong cả giai đoạn trước mắt và lâu dài.
Sớm bàn giao mốc giới giải phóng mặt bằng
Tại Hà Nội, đoạn tuyến đi qua có chiều dài khoảng 37,5km, qua 6 xã với diện tích cần thu hồi khoảng 245ha. Tổng số hộ cần tái định cư là 1.456 hộ, xây dựng bốn khu tái định cư. Tổng kinh phí GPMB dự kiến khoảng 2.275 tỷ đồng.
Theo báo cáo mới nhất của Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội, tại xã Thư Lâm, tuyến đi qua khoảng 8km, thu hồi gần 50ha đất thuộc nhiều loại. Địa phương đã xác định phương án bố trí tái định cư tại hai dự án đấu giá đất ở Đông Anh và Uy Nỗ.
Xã Phù Đổng có đoạn tuyến dài 12,2km, thu hồi gần 188ha. UBND thành phố đã chấp thuận vị trí tái định cư tại xã Phù Đổng. Địa phương đã hoàn thành 65% đo đạc bản đồ.
Tại Tiến Thắng, phạm vi thu hồi 3,8ha; xã đã hoàn tất quy chủ, không phát sinh tái định cư. Xã Quang Minh thu hồi hơn 22ha, địa phương đang chuẩn bị bố trí tái định cư tại thôn Phù Trì. Phúc Thịnh.
Tại xã Thuận An, đến ngày 20/11, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ dự án đang được triển khai tích cực, bám sát yêu cầu tiến độ của thành phố.
Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư hạ tầng xã Thuận An Nguyễn Văn Hân cho biết, địa phương đã hoàn thành thống kê, quy chủ 100% hộ bị thu hồi đất nông nghiệp; thu được 98% giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các hộ đã được cấp.
Các xã đang tiếp tục kiến nghị sớm hoàn thiện thiết kế cơ sở, bàn giao mốc giải phóng mặt bằng; thống nhất phạm vi thu hồi tại các đoạn trùng với tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình, tránh thu hồi nhiều lần.
Tại Hưng Yên, ông Hoàng Hải Bình, Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh thông tin, tuyến đường sắt qua địa phận tỉnh có chiều dài khoảng 16,70km đi qua xã Lạc Đạo, Đại Đồng và phường Thượng Hồng.
Trong đó, nhà ga Lương Tài được bố trí trên địa phận xã Đại Đồng. Dự kiến tỉnh thu hồi hơn 83 ha đất (bao gồm cả diện tích xây dựng khu tái định cư và hoàn trả đất giáo dục). Công tác trích lục, thu hồi đất cho toàn tuyến đã được các địa phương chuẩn bị sẵn sàng.
Tỉnh đề xuất chủ đầu tư sớm bàn giao mốc giới giải phóng mặt bằng tại hiện trường để có cơ sở triển khai thống kê các hộ dân bị ảnh hưởng, phục vụ tái định cư, điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất.
Tại tỉnh Phú Thọ, tuyến đường sắt đi qua dài 99,1 km, ảnh hưởng tới 5 phường, 15 xã với tổng diện tích sử dụng đất khoảng 630 ha. Toàn tỉnh dự kiến bố trí 36 khu tái định cư cho khoảng 1.800 hộ và di dời 5 khu nghĩa trang. Đến nay công tác quy chủ đã cơ bản hoàn thành. Tỉnh đã kiến nghị Trung ương sớm bố trí kinh phí để bảo đảm tiến độ dự án…
Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có điểm đầu tại ga biên giới tỉnh Lào Cai và điểm cuối tại cảng Lạch Huyện (Hải Phòng), khổ đường 1.435mm, điện khí hóa (Ảnh minh họa: AI tạo).
Đảm bảo tiến độ khởi công
Trao đổi với Báo Xây dựng, ông Chu Văn Tuân, Phó giám đốc Ban Quản lý Dự án Đường sắt, cho biết Bộ Xây dựng đang chỉ đạo sát sao các cơ quan, đơn vị trực thuộc, phối hợp chặt chẽ với địa phương để khẩn trương hoàn tất các thủ tục, bảo đảm khởi công dự án thành phần 1 vào ngày 19/12/2025.
Theo ông Tuân, Ban đã huy động hàng trăm nhân lực, chỉ đạo tư vấn trong nước làm việc ngày đêm, kể cả ngày nghỉ và tăng ca, phối hợp song song với tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thành phần 2 để triển khai nhiều thủ tục đầu tư đồng thời, đảm bảo tiến độ theo kế hoạch.
Đến nay, Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần 1 đã hoàn thành và được Bộ Xây dựng phê duyệt đầu tháng 11/2025, trong đó tập trung vào đầu tư hạ tầng kết nối các ga và quảng trường ga trên tuyến.
Song song với đó, Ban đang lập thiết kế kỹ thuật đường bộ vào ga và quảng trường tại 5 ga dự kiến khởi công đồng loạt ngày 19/12: Lào Cai, Phú Thọ, Bắc Hồng, Lương Tài và Hải Dương Nam. Hồ sơ thiết kế đã được gửi Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) để thẩm định, dự kiến hoàn tất phê duyệt trước ngày 27/11. Công tác lựa chọn nhà thầu xây lắp và tư vấn giám sát cũng được khẩn trương triển khai, dự kiến hoàn thành trước ngày 10/12.
Về mặt bằng khởi công, Ban đã hoàn thiện phương án kỹ thuật thi công, dự toán rà phá bom mìn, vật nổ và gửi Binh chủng Công binh thẩm định; dự kiến có ý kiến thẩm định trước ngày 29/11.
Trên cơ sở đó, việc lựa chọn nhà thầu thi công rà phá bom mìn, vật nổ và tư vấn giám sát sẽ hoàn tất trước ngày 11/12, tiến hành rà phá hiện trường trước ngày 14/12. Với 16 ga còn lại, công tác này dự kiến hoàn thành trong quý I/2026, phù hợp với tiến độ thi công các gói thầu xây lắp.
Liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, Ban đã bàn giao phạm vi 5 ga khởi công cho địa phương; 16 ga còn lại dự kiến bàn giao trong tháng 12/2025. Riêng tại ga Bắc Hồng, Hà Nội, công tác giải phóng mặt bằng vẫn đang được phối hợp chặt chẽ với các hộ dân.
Khẩn trương lo mặt bằng làm đường sắt tốc độ cao
Cùng với dự án đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng, hiện việc chuẩn bị mặt bằng cho dự án đường sắt tốc độ cao cũng đang được các địa phương khẩn trương triển khai.
Tại Hà Nội, chiều dài tuyến đi qua trên địa bàn thành phố khoảng 27,9km, tổng diện tích đất dự kiến thu hồi khoảng 112,74ha, nằm trên địa bàn các xã: Ngọc Hồi, Thường Tín, Thượng Phúc, Phượng Dực, Chuyên Mỹ và Đại Xuyên.
Theo yêu cầu của thành phố, các cơ quan, đơn vị, địa phương sớm báo cáo UBND thành phố đối với những nội dung vướng mắc vượt thẩm quyền. Đến nay, một số địa phương như xã Đại Xuyên, Chuyên Mỹ đã có báo cáo và đề xuất điều chỉnh một số nội dung cho phù hợp với tình hình thực tế.
Trao đổi với Báo Xây dựng, ông Nguyễn Ngọc Anh, Trưởng phòng Kinh tế xã Chuyên Mỹ cho biết, tuyến đường sắt đi qua 12 thôn với chiều dài 10,3km, tổng diện tích đất thu hồi khoảng 409.000m², có 53 hộ dân phải bố trí tái định cư và hơn 2.300 ngôi mộ sẽ được di dời.
Hai khu tái định cư đã được thành phố chấp thuận gồm thôn Giẽ Thượng (xã Phú Yên cũ) và thôn Lễ Nhuế (xã Tân Dân cũ), với tổng diện tích gần 30ha.
Tại TP.Huế, dự án đi qua 12 xã, phường với tổng chiều dài 95,1km. Trên tuyến có 1 nhà ga hành khách Phú Mỹ (phường Phú Thượng) với diện tích khoảng 367ha và 1 ga tiềm năng Chân Mây (xã Chân Mây - Lăng Cô). Dự án sẽ ảnh hưởng đến hơn 825ha đất và hơn 8.100 hộ dân, trong đó gần 900 hộ phải di dời tái định cư.
Đến nay các địa phương đã triển khai cắm gần 600 mốc sơ bộ trên thực địa để phục vụ giải phóng mặt bằng.
Tại Quảng Ngãi, ông Trần Hoàng Vĩnh, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng các công trình giao thông tỉnh cho biết, đến nay các địa phương vùng dự án đi qua đã hoàn thành đề xuất nhu cầu xây dựng các khu tái định cư, cải táng mồ mả phục vụ GPMB, thi công tuyến chính.
Trong đó, có 12 xã, phường đề xuất đầu tư xây dựng mới 18 khu tái định cư, với tổng diện tích khoảng 104,9ha, tương đương 1.581 lô đất. Các địa phương còn lại không đề xuất do không có đất ở bị thu hồi hoặc bố trí quỹ đất tái định cư sẵn có.
Bên cạnh đó, có 13 xã, phường đề xuất đầu tư xây dựng 23 khu cải táng mồ mả, với tổng diện tích quy hơn 23ha.
TP Đà Nẵng, ông Nguyễn Văn Thường, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Quảng Nam (thuộc UBND TP Đà Nẵng) cho biết, đơn vị được giao triển khai thực hiện Dự án thành phần 2: Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao khu vực từ sông Thu Bồn về phía Nam đến hết ranh giới thành phố, dài khoảng 75,26km trên địa bàn 15 xã, phường, tổng mức đầu tư GPMB hơn 10.500 tỷ đồng.
Đến hết ngày 19/11, đơn vị đã cơ bản bàn giao mốc ranh giới các khu tái định cư, khu nghĩa trang 13/13 xã để tiến hành các thủ tục về đất đai, đo đạc…
Theo Sở Xây dựng Đà Nẵng, tuyến đường sắt tốc độ cao qua thành phố có chiều dài khoảng 116,42km, qua 24 xã, phường. Đến nay, thành phố đã khởi công dự án khu tái định cư; lập 2 tổ công tác giải phóng mặt bằng, đang xem xét phê duyệt 2 dự án thành phần bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, dự kiến thu hồi 866,26 ha đất, tổng nhu cầu tái định cư khoảng 5.100 lô, xây dựng 34 khu tái định cư, 13 khu nghĩa trang với tổng mức đầu tư khoảng 19.570 tỷ đồng.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận