Cuộc họp có sự tham dự của đại diện Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam; Sở Xây dựng TP.HCM, Tây Ninh, Đồng Nai; Cảng vụ Hàng hải TP.HCM cùng các đơn vị liên quan.

Báo cáo dự thảo đề án "Tối ưu hóa kết nối và khai thác hạ tầng cảng biển nhóm 4", ông Phạm Huy Toàn, Phó giám đốc Cảng vụ Hàng hải TP.HCM cho biết: Cảng biển nhóm 4 thuộc vùng Đông Nam Bộ, gồm TP.HCM (sau hợp nhất Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu), tỉnh Đồng Nai và tỉnh Tây Ninh (sau hợp nhất Long An) là khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là địa bàn tập trung nhiều khu công nghiệp, thu hút số lượng lớn các dự án đầu tư nước ngoài, đóng góp khoảng 45% vào tổng quy mô kinh tế cả nước.

Với vị trí địa lý thuận lợi, khu vực cảng biển nhóm 4 có đầy đủ điều kiện để phát triển kinh tế – xã hội và hoạt động thông thương, đóng vai trò đầu mối giao lưu quan trọng giữa các tỉnh phía Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới. Theo quy hoạch, nhóm cảng biển số 4 gồm 5 cảng biển: TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương và Long An.

Căn cứ quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đến năm 2030, các hạng mục cải tạo, nâng cấp tuyến luồng hàng hải đang tiếp tục được triển khai nhằm duy trì khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn đến 250.000 DWT tại khu vực Cái Mép – Thị Vải và tàu 70.000 DWT (giảm tải) tại khu vực Hiệp Phước. Đồng thời, từng bước thực hiện di dời các bến cảng trên sông Sài Gòn, phù hợp với lộ trình chuyển đổi công năng, phục vụ tiếp nhận tàu khách có trọng tải đến 30.000 DWT hoặc lớn hơn.

Theo định hướng quy hoạch chi tiết, hệ thống cảng biển TP.HCM đặt mục tiêu đạt năng lực thông qua khoảng 228 – 253 triệu tấn hàng hóa vào năm 2030, trong đó sản lượng container ước đạt 11,41 – 12,80 triệu TEU.

Ông Toàn cho biết, nhóm cảng biển số 4 hiện sở hữu hệ thống hạ tầng bến cảng phát triển nhất cả nước và khu vực, với nhiều khu bến lớn, hiện đại như Cát Lái, Cái Mép – Thị Vải, Sài Gòn, Hiệp Phước, Long An và các bến cảng trên sông Đồng Nai.

Tuy nhiên, xét tổng thể, nhóm cảng biển số 4 vẫn còn tồn tại một số hạn chế, bất cập.

Cụ thể, quy mô đầu tư tại một số khu bến chưa tối ưu, chưa tương xứng với đặc điểm và vai trò chung của từng khu bến; hạ tầng kết nối đến cảng biển còn nhiều điểm nghẽn; chất lượng và mức độ phát triển của dịch vụ logistics trong vùng chưa đồng đều, chưa tương xứng với quy mô và vai trò của cụm cảng biển lớn nhất cả nước. Bên cạnh đó, một số thủ tục hải quan đối với hàng hóa vận chuyển giữa các bến cảng trong cùng khu vực còn vướng mắc về thủ tục hành chính, thời gian và chi phí vận chuyển.

Trên cơ sở này, lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải TP.HCM đề xuất thí điểm cơ chế sử dụng một phần nguồn thu phí hạ tầng cảng biển để duy tu, bảo đảm chuẩn tắc ổn định cho luồng hàng hải Soài Rạp; đồng thời xây dựng cơ chế huy động, bổ sung nguồn vốn từ doanh nghiệp cùng Nhà nước tháo gỡ các điểm nghẽn hạ tầng công cộng.

Bên cạnh đó, đề xuất sớm xây dựng, ban hành các địa điểm tiếp nhận vật chất nạo vét trên bờ và khu vực nhận chìm vật chất nạo vét ở biển phát sinh từ hoạt động nạo vét, duy tu vùng nước trước bến cảng và luồng hàng hải; tăng cường kết nối hạ tầng và hình thành hành lang logistics; đẩy mạnh phối hợp giữa các đơn vị quản lý, khai thác cảng; thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung; qua đó nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và điều phối hoạt động của toàn vùng cảng.

Tại cuộc họp, đại tá Bùi Văn Quỳ, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đề xuất tối ưu hóa sơ đồ mặt bằng và mở rộng phạm vi khai thác cảng.

Theo đó, Tân Cảng Sài Gòn kiến nghị tăng cường hợp tác, liên kết vùng, từng bước xóa bỏ tư duy cạnh tranh cục bộ giữa các địa phương. Doanh nghiệp này cho biết đã chủ động ký kết hợp đồng chia sẻ lợi nhuận với các cảng có năng lực dư thừa để điều chuyển tàu về khai thác, qua đó bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên.

Đối với khu bến Cát Lái, Tân Cảng Sài Gòn đề xuất hiện đại hóa hạ tầng bằng việc tận dụng, lấp các khoảng trống dạng chữ U, chữ L tại cầu dẫn để hình thành bãi container trực tiếp, góp phần nâng cao công suất và năng suất khai thác. Đồng thời, kiến nghị sớm tháo gỡ các vướng mắc thủ tục liên quan đến việc bổ sung khoảng 8,8ha diện tích phục vụ hoạt động cảng.

Về tối ưu quy trình và công nghệ, đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, doanh nghiệp đang đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính đối với sà lan, đồng thời ứng dụng phần mềm điều độ thông minh trong khai thác cảng. Với hệ thống cầu bến dài gần 2km, giải pháp này cho phép bố trí hàng hóa tập kết sát vị trí tàu cập bến, qua đó rút ngắn quãng đường vận chuyển nội bộ, tăng tốc độ giải phóng tàu.

Cũng tại cuộc họp, đại diện Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai cho biết, trên tuyến giao thông thủy sông Đồng Nai hiện còn hai cây cầu hạn chế tĩnh không thông thuyền là cầu Đồng Nai 1 (cầu Đồng Nai cũ) và cầu Hóa An cũ, gây cản trở lớn cho hoạt động vận tải đường thủy. Đặc biệt, sà lan container thường phải chờ thủy triều mới có thể lưu thông qua khu vực này.

Trước thực trạng trên, tỉnh Đồng Nai kiến nghị nâng tĩnh không hai cây cầu nêu trên, đồng thời nạo vét luồng tuyến sông Đồng Nai. Các hạng mục này được đề xuất đưa vào nhóm dự án "Cải tạo tĩnh không các cầu khu vực phía Nam".

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Xuân Sang đề nghị các đơn vị tập trung vào hai nhóm giải pháp trọng tâm. Thứ nhất là tăng cường kết nối giữa đường bộ và đường thủy nhằm giảm ùn tắc giao thông. Thứ hai là đẩy mạnh phối hợp giữa các cảng thông qua việc rà soát, điều chỉnh các cơ chế, chính sách hải quan cho phù hợp với thực tiễn khai thác.

Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang cũng đề nghị Tổ xây dựng đề án tiếp tục bàn sâu từng nội dung, khẩn trương hoàn thiện dự thảo để sớm trình cấp có thẩm quyền xem xét.

Nhấn mạnh trọng tâm của đề án là "tối ưu hóa kết nối" và "tối ưu hóa khai thác", Thứ trưởng cho biết, về kết nối, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với UBND TP.HCM, tỉnh Đồng Nai và tỉnh Tây Ninh tổ chức hội thảo chuyên sâu về luồng hàng từ chân hàng đến cảng biển. Về khai thác, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn được giao chủ trì, phối hợp với cơ quan hải quan và các doanh nghiệp liên quan triển khai các giải pháp phù hợp.

TP.HCM thông qua chủ trương xây cầu Cần Giờ và loạt cầu kết nối Đồng Nai

HĐND TP.HCM đã thông qua các nghị quyết quyết định chủ trương đầu tư xây dựng cầu Cần Giờ theo hình thức PPP cùng nhiều cây cầu bắc qua sông Đồng Nai, nhằm tăng cường kết nối liên vùng và giảm áp lực giao thông cho vùng lân cận.