Mười năm có điện, diện mạo đổi thay

Lý Sơn cách đất liền 15 hải lý, rộng gần 10,4km2, dân số 22.000 người. Đây vốn là huyện đảo duy nhất của Quảng Ngãi, nay cùng với 11 hòn đảo khác trên cả nước trở thành đặc khu trong bối cảnh đất nước vươn mình phát triển.

Đảo là quê hương của đội hùng binh Hoàng Sa năm xưa, là nơi bao thế hệ ngư dân quả cảm bám biển, giữ đảo, dệt nên truyền thống tự hào về lịch sử, văn hóa và quốc phòng.

Thời khắc lịch sử 9h50 ngày 28/9/2014 được người dân Lý Sơn khắc ghi như một chỉ dấu của đổi mới và phát triển. Trong giây phút vỡ oà khi đón dòng điện quốc gia theo cáp ngầm ra đảo, nhiều người đã mường tượng về một tương lai bừng sáng, một Lý Sơn "lột xác" đi lên.

Hơn 10 năm có điện lưới quốc gia, đời sống người dân đất đảo đã có bước chuyển mình mạnh mẽ, diện mạo Lý Sơn khang trang, bề thế thấy rõ. Nhìn lại chặng đường đã qua, nhiều người sinh ra và lớn lên ở đảo không khỏi ngỡ ngàng trước tốc độ phát triển của quê hương mình.

"Hồi còn dùng máy phát diesel, tối mới có điện. Máy tắt là điện cúp, làm gì cũng khó, chẳng mấy ai mặn mà ra đảo chơi. Sau có điện dùng cả ngày, người dân mới yên tâm đầu tư sản xuất, kinh doanh và mở mới hàng quán, dịch vụ. Rồi khách du lịch đông dần lên", chị Nguyễn Thị Tý, thôn Tây An Hải nhớ lại.

Nhờ có điện mà Lý Sơn đã vươn mình trở thành điểm đến hút khách, được nhà đầu tư để mắt đến. Cơ cấu kinh tế địa phương đã thay đổi, bên cạnh câu chuyện củ tỏi và con cá, thì du lịch - dịch vụ đã dần trở thành mũi nhọn, ngày càng chiếm tỷ trọng lớn, người dân dần chuyển dịch từ các lĩnh vực khác sang.

Hiện, giá trị sản xuất thương mại, dịch vụ đã chiếm gần 50% tổng giá trị sản xuất của đảo, tốc độ tăng trưởng bình quân ngành giai đoạn 2015-2020 là 25,2%/năm.

Kinh tế phát triển tích cực, cơ cấu chuyển dịch theo hướng tiến bộ giúp tăng thu ngân sách địa phương, tạo thêm việc làm và cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống người dân.

Cả đảo hiện có gần 140 khách sạn, nhà nghỉ và homestay với hơn 1.000 phòng, có thể cùng lúc phục vụ hơn 3.000 du khách. Năm 2024, Lý Sơn đón khoảng 170.000 lượt khách ghé thăm, mang lại doanh thu lớn cho địa phương.

Hạ tầng đột phá dần hoàn thành

Bên cạnh giá trị lịch sử về chủ quyền biển đảo, Lý Sơn còn sở hữu vị trí chiến lược đặc biệt - nằm trên tuyến đường biển Bắc - Nam, cách đường hàng hải quốc tế 90 hải lý, là cửa ngõ phía Đông của Khu kinh tế Dung Quất.

Cú huých điện lưới quốc gia kéo theo bùng nổ du lịch đã được Lý Sơn tận dụng triệt để, đón dòng vốn đầu tư hạ tầng, du lịch và dịch vụ, tạo đà phát triển căn cơ - vững chãi.

Cảng Bến Đình - cửa ngõ kết nối Lý Sơn với đất liền nay đã hoàn thiện khi hạng mục đê chắn sóng giúp khu vực cảng ổn định đã hoàn thành, phát huy hiệu quả đầu tư.

Hai hạng mục cảng và đê chắn sóng được chia giai đoạn đầu tư, có tổng mức hơn 500 tỷ đồng này sẽ giúp Lý Sơn đón cùng lúc 1 tàu có trọng tải 2.000 tấn, 1 tàu trọng tải 1.000 tấn, một tàu khách công suất 400 ghế, đáp ứng nhu cầu đi lại an toàn, hiện đại cho người dân cùng khách du lịch. Đồng thời "trả" lại cảng cá cũ vốn được trưng dụng làm nơi cập bến tàu suốt hàng chục năm qua.

Là địa phương mạnh về kinh tế biển, Lý Sơn sở hữu đội tàu cá hơn 500 chiếc, chuyên đánh bắt xa bờ với hơn 3.000 ngư dân. Cuối năm 2023, dự án Vũng neo đậu tàu thuyền Lý Sơn có tổng mức đầu tư hơn 400 tỷ hoàn thành, đưa vào sử dụng sau nhiều năm triển khai đã thỏa niềm mong ước của bà con ngư dân.

Gần hai năm qua, sau mỗi chuyến biển ngang dọc ngư trường Hoàng Sa - Trường Sa, ngư dân Lý Sơn đã yên tâm tàu về vũng để neo đậu, bán hải sản. Hay như, mỗi khi sóng to, gió lớn thì đây cũng là nơi tàu cá đất đảo tìm về để tránh trú.

Ở đảo, ra vào đất liền trở ngại nên chuyện ốm đau, cấp cứu luôn là nỗi lo của người dân. Hơn một năm qua, việc đưa vào sử dụng Trung tâm Y tế Quân - Dân y mới xây dựng bề thế, hiện đại đã giúp người dân phần nào vơi nỗi lo, yên tâm bám đảo.

Cơ sở y tế khang trang, hiện đại có tổng mức đầu tư gần 300 tỷ đồng này được xây dựng ở trung tâm đảo, rộng 13.000m², quy mô 100 giường bệnh cùng trang thiết bị hiện đại đã cải thiện năng lực chăm sóc sức khỏe, dần chiếm được lòng tin của người dân.

Đầu tư cho thế hệ trẻ là hướng đến tương lai, do đó Quảng Ngãi đã ưu tiên bố trí nguồn lực để nâng cấp trường học lớn nhất Lý Sơn. Đến nay, những hạng mục chính của Trường THPT Lý Sơn - công trình có tổng mức đầu tư 79 tỷ đồng đã thành hình. Khi hoàn thành, cơ sở giáo dục này sẽ đáp ứng điều kiện học tập tốt hơn cho gần 1.000 học sinh, đây là nguồn nhân lực nòng cốt trong tương lai sẽ trở về xây dựng quê hương.

Dự án đường cơ động với 5 tuyến trọng yếu, tuy không quá dài nhưng từ ngày hoàn thành đã giúp hạ tầng giao thông Lý Sơn được cải thiện đáng kể. Các đoạn tuyến đã hình thành vành đai quanh đảo, khớp nối trục chính và các tuyến nội đảo, tăng kết nối liên khu vực, giúp người dân đi lại và vận chuyển hàng hóa nhanh chóng, thuận lợi. Đồng thời kết nối các di tích và danh thắng, nâng cao trải nghiệm cho du khách.

Từ năm 2015 đến nay, đã có gần 20 công trình hạ tầng đột phá, thuộc nhiều lĩnh vực với tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng được khởi công xây dựng và đưa vào khai thác ở Lý Sơn, tác động lan tỏa đến phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Có sân bay, Lý Sơn sẽ "cất cánh" bay xa

Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị về phát triển vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định phát triển Lý Sơn trở thành trung tâm du lịch biển - đảo. Đồng thời, Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng định hướng xây dựng Lý Sơn trở thành đô thị biển.

Bên cạnh đó, bám sát định hướng Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Dung Quất đến năm 2045 được Thủ tướng phê duyệt, Quảng Ngãi đã xây dựng Quy hoạch phân khu, định hướng phát triển Lý Sơn trở thành thành phố du lịch quốc tế xanh - sạch - đẳng cấp.

Đô thị Lý Sơn được định hướng 7 tiểu khu chức năng, gắn với sân bay Lý Sơn, các khu đô thị, dịch vụ phức hợp và hệ thống cáp treo, sân golf. Trong đó, hạt nhân mang tính bước ngoặt được chỉ rõ là sân bay.

Trong lần thăm và làm việc tại Quảng Ngãi hồi đầu năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đồng ý về mặt nguyên tắc, giao tỉnh Quảng Ngãi làm cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu chủ trương đầu tư, xây dựng sân bay Lý Sơn theo hướng hợp tác công tư.

Theo quy hoạch, cảng hàng không Lý Sơn có quy mô hơn 161ha, bao gồm sân bay và hạ tầng kỹ thuật đi kèm. Quảng Ngãi dự kiến lấn biển để xây dựng công trình sau khi nghiên cứu đặc điểm không gian, địa hình và các quy hoạch.

Dự kiến sân bay Lý Sơn được xây dựng theo kiểu lưỡng dụng, kết hợp giữa sân bay quân sự và sân bay dân dụng cấp 4C, đón được các loại tàu bay A320, A321 và tương đương. Sân bay này có năng lực khai thác 3-3,5 triệu hành khách mỗi năm.

Việc Lý Sơn chính thức trở thành đặc khu không chỉ là dấu mốc quan trọng về mặt hành chính, mà còn đứng trước thời cơ lớn để bứt phá bằng các chính sách mới, ưu tiên mới và nguồn lực đầu tư mới.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển, tỉnh Quảng Ngãi và đặc khu Lý Sơn sẽ định hướng và xây dựng các chính sách ưu đãi nhằm thu hút đầu tư, tận dụng các nguồn lực trong và ngoài ngân sách để phát triển hạ tầng, tạo đà bứt tốc phát triển. Trong đó, sớm hình thành sân bay để kết nối nhanh chóng và thuận tiện giữa đảo với phần còn lại sẽ là ưu tiên hàng đầu.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang cho rằng, Lý Sơn hội đủ các yếu tố để trở thành địa điểm du lịch tầm cỡ khu vực và quốc tế, nhưng hiện chưa phát triển xứng tầm.

Do đó, trong thời gian tới, ngoài nguồn lực ngân sách, Quảng Ngãi sẽ mời gọi nhà đầu tư tầm cỡ, có đủ khả năng đầu tư toàn diện và đồng bộ hạ tầng chiến lược để đưa Lý Sơn "cất cánh". Từ đó, phát triển đồng bộ 3 trụ cột kinh tế, du lịch và an ninh, quốc phòng. Từng bước hiện thực hóa định hướng đưa du lịch - dịch vụ chiếm phần lớn cơ cấu tổng giá trị sản xuất toàn đặc khu, tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người dân.