Động lực đến từ căn bệnh của bản thân

Từ một người làm kinh doanh chăn ga gối đệm nhiều năm, bà Hán Thị Luyến bất ngờ rẽ sang làm nông nghiệp trước sự ngỡ ngàng của người thân và bạn bè.

Bà Hán Thị Luyến (giữa) đã trải qua nhiều khó khăn để giúp cây nhàu phát triển thuận lợi với khí hậu miền Bắc.

Mọi chuyện bắt đầu từ năm 2019 khi bà Luyến phải rong ruổi khắp các bệnh viện để tìm cách chữa trị căn bệnh thoái hóa cột sống của bản thân. Khi còn đang phân vân có nên thực hiện phẫu thuật hay không thì bà Luyến được một người em trong nhà tặng cho một chai nước cốt nhàu mua về từ Hàn Quốc.

Sau một thời gian uống nước cốt nhàu, kết hợp với các bài tập phục hồi chức năng, tình hình sức khỏe của bà Luyến đã được cải thiện đáng kể. Kể từ đó, người phụ nữ nghị lực này bắt đầu tìm hiểu và nhận thấy trái nhàu có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe, đặc biệt là rất tốt cho những người mắc bệnh về xương khớp.

Bà Hán Thị Luyến trăn trở, tại sao người dân nước ta vẫn phải mua các sản phẩm đắt tiền từ Hàn Quốc hay Nhật Bản, trong quê mình lại có điều kiện thuận lợi để phát triển các sản phẩm có giá trị cao làm từ quả nhàu, thay vì phải vất vả trồng ngô, trồng lúa quanh năm.

Với suy nghĩ đó, bà Luyến đã rủ một số người dân trong xã chung tay thành lập Hợp tác xã thương mại và dịch vụ Hán Thị chuyên trồng nhàu và chế biến các sản phẩm làm từ trái nhàu.

Tuy nhiên, đường đến thành công chưa bao giờ dễ dàng, nhất là đối với một người "tay ngang" như bà Hán Thị Luyến. Những ngày đầu, chỉ riêng việc "thuần hóa" trái nhàu đã khiến bà Luyến phải lao tâm khổ tứ.

Cây nhàu vốn mọc dại nhiều ở miền Nam vì thích hợp với thời tiết nắng ẩm. Khi chuyển ra miền Bắc, cây chưa thích nghi được với thời tiết khô lạnh vào mùa Đông nên khó sinh trưởng. Trong những năm đầu, bà Luyến không khỏi thất vọng khi phải chứng kiến cây nhàu của mình chết hàng loạt.

Nhưng với sự kiên trì và nỗ lực không biết mệt mỏi, đến nay hợp tác xã Hán Thị đã tới 21 mẫu đất trồng nhàu với sản lượng đều đặn khoảng 1 tấn quả nhàu tươi/tháng.

Tới đây, HTX lại phải đối mặt với một bài toán khác, đó là sản lượng nhiều, nhưng đầu ra chưa ổn định. Hầu hết người dân miền Bắc chưa biết nhiều đến trái nhàu và tác dụng của nó khiến việc tiêu thụ nhàu tươi gặp rất nhiều khó khăn.

HTX Hán Thị đang tạo ra công ăn việc làm cho 20 người dân địa phương.

Một lần nữa, cơ duyên đã cho bà Hán Thị Luyến biết đến PGS.TS bác sĩ Phạm Thị Lý (Hải Phòng) một người đã đã có 30 năm nghiên cứu về trái nhàu từ khi còn làm nghiên cứu sinh ở trường Đại học Y Hà Nội.

Dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Phạm Thị Lý, bà Hán Thị Luyến đã biết cách làm sấy khô trái nhàu, làm thành trà nhàu, ngâm nhàu với rượu hoặc chiết xuất nước cốt nhàu. Với những cách làm như vậy, HTX Hán Thị đã đa dạng hóa được sản phẩm và còn bảo quản được tinh chất nhàu trong thời gian dài, nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng.

Ông Nguyễn Quý Vũ, một người dân ở Hà Nội đã có nhiều năm sử dụng nước cốt nhàu cho biết: "Trước tôi sống ở trong miền Nam, cây nhàu mọc dày như rừng. Mọi người trong đó sử dụng trái này nhiều lắm. Tôi hay dùng trái này để ngâm đường, làm siro, uống vào rất cho những người bị mắc bệnh xương khớp".

Sản phẩm có tiềm năng phát triển lớn

Một trong những khó khăn của HTX Hán Thị khi phát triển các sản phẩm làm từ quả nhàu là hầu hết mọi người vẫn chưa biết đến loại quả này và công dụng của nó đối với sức khỏe của con người.

Bà Hán Thị Luyến, Giám đốc Hợp tác xã thương mại và dịch vụ Hán Thị (thôn Thanh Lâm, xã Trung Kênh, tỉnh Bắc Ninh) chia sẻ, quả nhàu có mùi hôi và hơi chua, nhiều người chưa biết đến công dụng về sức khỏe của loại quả này thường không thích sử dụng.

Chưa nói đến người ngoài, chính người thân và bạn bè của bà Luyến ban đầu cũng không tin tưởng, ủng hộ khi người phụ nữ này quyết định rẽ ngang sang làm nông nghiệp.

Chính quyền địa phương cũng không đánh giá cao tiềm năng phát triển các sản phẩm từ quả nhàu vì đây là loại cây rất mới, gần như không được trồng tại địa phương. Do đó, HTX Hán Thị đã gặp rất nhiều khó khăn để quảng bá sản phẩm của mình.

Nhưng trong khoảng hai năm gần đây, người dân biết đến lợi ích của quả nhàu nhiều hơn thì mọi người rất ủng hộ các sản phẩm của HTX Hán Thị. Chính quyền địa phương cũng tích cực ủng hộ HTX mở rộng kinh doanh sản xuất, tạo ra việc làm và góp phần phát triển kinh tế cho người dân địa phương.

Hiện tại, HTX Hán Thị đang có khoảng 20 nhân công làm việc thường xuyên, đều là người ở địa phương. Vào mùa thu hoạch, HTX còn phải thuê thêm người làm thời vụ. Như vậy, với sự phát triển của HTX Hán Thị, người dân ở xã Trung Kênh đang có một hướng đi mới để phát triển kinh tế, thay vì chỉ phụ thuộc vào trồng lúa, trồng ngô như ngày trước.

Ông Nguyễn Xuân Vững, Chủ tịch Hội Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bắc Ninh đánh giá, đây là mô hình kinh tế chuyển đổi hiệu quả từ diện tích đất trồng lúa năng suất thấp sang trồng cây dược liệu. Hội đã phối hợp với chính quyền địa phương giúp đỡ HTX Hán Thị về kỹ thuật canh tác để xây dựng sản xuất sạch, xanh.

Trung tâm Khuyến nông và phát triển nông nghiệp công nghệ cao tỉnh Bắc Ninh đánh giá cao tiềm năng phát triển của các sản phẩm quả nhàu của HTX Hán Thị.

Ông Nguyễn Công Cường, cán bộ Trung tâm Khuyến nông và phát triển nông nghiệp công nghệ cao tỉnh Bắc Ninh cho biết, khả năng mở rộng diện tích canh tác cây nhàu tại địa phương là hoàn toàn khả quan.

Trong thời gian tới, nếu HTX Hán Thị có thể mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh thì giá thành sản phẩm sẽ hạ xuống, người dân cũng dễ dàng tiếp cận với sản phẩm bổ ích này.

Ông Cường chia sẻ thêm: "Đây là sản phẩm rất mới trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng và khu vực miền Bắc nói chung. Hiện nay, Trung tâm Khuyến nông và phát triển nông nghiệp công nghệ cao của tỉnh đang tích cực làm việc với HTX Hán Thị để tổ chức tuyên truyền, quảng bá lợi ích mà các sản phẩm làm từ quả nhàu mang lại".

Trên thực tế, mặc dù HTX Hán Thị đang tích cực quảng bá sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Youtube, Zalo và Tik Tok, nhưng thị trường khách hàng vẫn chủ yếu nằm trong địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Chính vì vậy, những hội chợ lớn như Hội chợ triển lãm Nông nghiệp quốc tế lần thứ 25 - AgroViet 2025 sẽ là cơ hội rất tốt để quảng bá những sản phẩm mới như thế này.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh cho biết, các sản phẩm của HTX Hán Thị đã đăng ký tham gia sản phẩm OCOP 2025 và đang xúc tiến hồ sơ để tiến hành đánh giá sản phẩm vào đầu tháng 12/2025.

Sau khi đánh giá phân hạng, nếu sản phẩm của HTX Hán Thị được công nhận là sản phẩm OCOP, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh sẽ hỗ trợ xúc tiến thương mại. Tùy thuộc vào việc sản phẩm được xếp hạng 3 sao, 4 sao hay 5 sao, tỉnh sẽ triển khai các giải pháp hỗ trợ phù hợp.