Sản phẩm âm nhạc được góp sức bởi AI gây sốt

Chỉ sau 3 tháng đăng tải trên YouTube, ca khúc "Say một đời vì em" được sáng tác bởi Ken Quách và HuongMyBông, có sự hỗ trợ 10% từ trí tuệ nhân tạo (AI) - đã đạt hơn 12 triệu lượt xem, trở thành một trong những bản nhạc AI phổ biến nhất hiện nay.

Không kém cạnh, ca khúc "Diễm xưa" và "Hạ trắng" do AI thể hiện theo phong cách rock trên kênh kênh YouTube "Nhạc Tình AI" cũng lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội. 

Trong đó, bản "Diễm xưa" thu hơn 993.000 lượt xem sau 1 tháng đăng tải trên YouTube. Ca khúc "Hạ trắng" được AI hát theo phong cách rock ballad thu hút 954.000 lượt xem sau 1 tháng.

Tháng 10 vừa qua, "Mưa chiều" - ca khúc bolero quen thuộc của cố nhạc sĩ Anh Bằng gây sốt trở lại khi được AI cover theo phong cách Metal Rock. Bản nhạc hiện đạt hơn 1,8 triệu lượt xem sau 1 tháng đăng tải. Số lượng người xem này không kém thành tích của nhiều MV được đầu tư bạc tỷ của nghệ sĩ Việt.

Tương tự, những bản nhạc được thực hiện bởi AI như "Đà Lạt còn mưa không em?", "Vạn lý sầu", "Hư vô cũng biết đau", "Tháng Bảy anh viết cho em" cũng là những cái tên không xa lạ với khán giả Việt gần đây.

Theo khảo sát, những ca khúc này còn được xếp ở vị trí đầu tiên trong kho âm thanh chứa hàng nghìn bài hát của TikTok. Điều này thể hiện sự tìm kiếm và nhu cầu sử dụng của người dùng ở mức cao.

Cũng nhờ cơn sốt của các ca khúc này, những cái tên, kênh ít người biết đến như Ken Quách, Hương My Bông, TRO Music bất ngờ có lượt theo dõi tăng vọt. Đơn cử như, chỉ trong tháng 9/2025, kênh YouTube Ken Quách có số lượng người đăng ký tăng kỷ lục với 30.000 người, theo Social Blade.

Đây không phải lần đầu âm nhạc được góp sức bởi AI gây chú ý tại làng nhạc Việt. Từ năm 2018, kỹ sư Nguyễn Hoàng Bảo Đại bắt đầu nghiên cứu sáng tạo phần mềm có thể viết 10 bài hát trong một giây. 

Năm 2024, ca sĩ Đan Trường dùng công nghệ AI mô phỏng chính anh trong MV "Em ơi ví dầu". Anh cho biết hình ảnh bằng công nghệ dĩ nhiên không đẹp, sống động như bên ngoài, nhưng vẫn muốn thử nghiệm làm điều mới mẻ, kích thích tư duy làm nghề.

Hồi tháng 3/2025, đoàn làm phim "Quỷ nhập tràng" dùng AI tạo bài "Hoang tưởng đêm khuya" làm nhạc phim.

Tháng 5 vừa qua, nhạc sĩ Thành Công là người đầu tiên ra album được thực hiện bằng trí tuệ nhân tạo, gồm 15 ca khúc. 

Nhạc sĩ cho biết, anh đã soạn ý, viết lời, sau đó đặt các câu lệnh chi tiết cho Suno AI về giai điệu, nhịp điệu, phong cách âm nhạc, giọng hát chính, bè, nhạc cụ. Nhạc sĩ phải chọn ra một trong hàng trăm kết quả tạo bài hát từ AI. Sau đó, anh sử dụng phần mềm âm thanh để chỉnh sửa, cắt ráp, xóa nối mới hoàn thành một nhạc phẩm.

Âm nhạc Việt ra sao trước kỷ nguyên AI?

Đánh giá những chuyển biến của âm nhạc Việt Nam trong kỷ nguyên AI, nhạc sĩ Tô Hiếu cho rằng các bài hát được tạo ra từ AI mới nghe có vẻ bắt tai, nhưng xét kỹ giọng hát, âm thanh thiếu sự mượt mà. Thậm chí, nhiều "ca sĩ AI" còn chưa được xử lý chỉn chu, dẫn đến việc làm sai lệch phát âm của tiếng Việt. 

Chính vì vậy, nhạc sĩ Tô Hiếu đánh giá "AI vẫn chưa đáp ứng được một số yêu cầu trong sáng tạo nghệ thuật".

Theo nhạc sĩ, vẫn còn quá mới để nhận diện liệu có hay không cuộc xâm lấn của AI vào sáng tác âm nhạc và nếu nhìn ở khía cạnh tích cực, thách thức này cũng là cơ hội để mỗi cá nhân sáng tạo có thể khẳng định mình rõ hơn.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa AI sẽ không thể cải tiến, chất lượng hơn. Giới chuyên môn cho rằng, trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo dần trở thành động lực buộc nghệ sĩ tại phải hoàn thiện mình, tìm ra giải pháp để thích ứng.

"Sự phát triển công nghệ này là thách thức mà bất cứ ngành nghề nào cũng phải đối mặt, chịu áp lực cạnh tranh, thậm chí nguy cơ sẽ bị thay thế. Tôi xem đây là động lực để mình hoàn thiện phong cách sáng tác, tìm kiếm thêm những dấu ấn riêng, làm sao để các ca khúc ngày một hay hơn, đặc biệt hơn.

Tuy nhiên, AI chỉ là một công cụ còn tạo ra bài hát vẫn là con người, như cây đàn chỉ là công cụ còn nhạc sĩ mới là người sáng tác. 

Trí tuệ nhân tạo không thể nào mang lại cảm xúc trọn vẹn cho người làm nhạc", nhạc sĩ ca khúc "Viết tiếp câu chuyện hòa bình" cho hay.

Cùng chung quan điểm, ca sĩ Nguyên Vũ bày tỏ: "AI không phải là ca sĩ. Một ca sĩ có thể trình diễn trước hàng ngàn người, đổ mồ hôi và rơi nước mắt khi chạm vào cảm xúc của khán giả, AI nào làm được điều đó?".

Trước đó, tại chương trình giới thiệu, giao lưu về bản quyền trong lĩnh vực âm nhạc diễn ra ở TP.HCM, ông Trần Hoàng, Cục trưởng Bản quyền Tác giả cho rằng, nền công nghiệp âm nhạc đứng trước nhiều thách thức trong bối cảnh công nghệ cao, nhất là sự trỗi dậy của AI trong sáng tạo nội dung. 

Bên cạnh những cơ hội tiềm năng, AI cũng đặt ra những vấn đề về bản quyền, quyền tác giả và sự cạnh tranh không cân bằng giữa sản phẩm do con người sáng tạo và do AI tạo ra. Việc bảo vệ quyền lợi của nghệ sĩ, nhạc sĩ và nhà sản xuất trong kỷ nguyên số là bài toán cấp thiết, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả.

Ngoài bảo vệ quyền lợi của người sáng tạo, Cục Bản quyền tác giả kỳ vọng góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực âm nhạc.

Thế giới ứng xử thế nào với âm nhạc được hỗ trợ bởi AI?

Không chỉ tại Việt Nam, công nghiệp âm nhạc thế giới cũng đang vật lộn với sự xâm lấn của AI.

Theo France 24, thống kê mới nhất được công bố bởi Công ty Deezer - dịch vụ phát nhạc trực tuyến có trụ sở tại Pháp vào ngày 12/11, số lượng những bài hát do AI tạo ra đang gia tăng khủng khiếp trên nền tảng của mình. 

Vào tháng 1, khoảng 10 bản nhạc được phát trực tuyến mỗi ngày hoàn toàn do AI tạo ra. 10 tháng sau, tỷ lệ đó đã tăng lên hơn 40.000 mỗi ngày.

Tuy nhiên, sự xâm chiếm của AI làm nóng lên vấn đề bản quyền tác giả, ca khúc. Hôm 4/11, Tổ chức bảo vệ bản quyền âm nhạc Koda của Đan Mạch đã đệ đơn kiện nền tảng âm nhạc AI. Suno của Mỹ.

Theo đón Koda cáo buộc công ty này đào tạo mô hình AI trên các ca khúc có bản quyền. Koda lập luận rằng Suno đã sử dụng kho tác phẩm của Koda để huấn luyện AI nhưng lại "che giấu phạm vi và nguồn dữ liệu đào tạo mà không tiết lộ cụ thể những tác phẩm nào đã được sử dụng, cũng như cách thức sử dụng những tác phẩm này".

Tổ chức Koda khẳng định có bằng chứng cụ thể về việc Suno đã sử dụng các bài hát của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng Đan Mạch, trong đó có Aqua và MØ, cùng một số tên tuổi khác. 

Không riêng Suno, những nền tảng chuyên biệt như Udio thời gian qua đã bị các hãng thu âm lớn cáo buộc sử dụng ca khúc có bản quyền để huấn luyện mô hình âm nhạc.

Tháng 6/2024, Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Mỹ (RIAA) đã đệ đơn kiện Udio và Suno, mở đầu cho chuỗi vụ kiện về bản quyền âm nhạc trong kỷ nguyên AI.

Về phần mình, các công ty AI thường phản bác rằng hoạt động của họ được bảo vệ bởi nguyên tắc "fair use" (sử dụng hợp lý) trong luật bản quyền Mỹ, cho phép trích xuất nội dung mà không cần sự đồng ý của chủ sở hữu bản quyền.

Đến nay, những vấn đề tranh cãi liên quan đến vấn đề bản quyền trong âm nhạc sử dụng AI vẫn chưa ngã ngũ.

Trong bối cảnh đó, các ông lớn như Spotify, Sony Music Group, Universal Music Group, Warner Music Group... đã ráo riết triển khai các chiến lược phát triển các sản phẩm AI có trách nhiệm.

Cụ thể, khi công bố bắt tay với Universal Music Group, Spotify cho biết đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển công nghệ AI, bao gồm việc thành lập một phòng thí nghiệm AI và đội ngũ sản phẩm riêng.

Còn Universal Music Group khẳng định "sẽ không cấp phép cho bất kỳ mô hình AI nào sử dụng giọng hát hoặc sáng tác của nghệ sĩ mà không có sự đồng ý".

Trong khi đó, Deezer trở thành nền tảng phát nhạc trực tuyến lớn duy nhất gắn nhãn một cách có hệ thống nội dung hoàn toàn do AI tạo ra để người dùng phân biệt.