Tính đến ngày 27/10, giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế đang lùi về vùng 4.100 - 4.150 USD/ounce, thấp hơn đáng kể so với đỉnh lịch sử 4.381 USD/ounce thiết lập chỉ một tuần trước.

Tuy nhiên, đà giảm ngắn hạn này không làm lu mờ mức tăng "không tưởng" của kim loại quý kể từ đầu năm – gần 57% và từng chạm ngưỡng tăng gần 70% trước khi bước vào nhịp điều chỉnh.

Đây là nhịp tăng mạnh chưa từng xuất hiện trong hơn bốn thập kỷ, đưa vàng trở lại tâm điểm chú ý của giới đầu tư toàn cầu, tương tự giai đoạn 1979 khi giá vàng tăng gấp đôi vì lạm phát bùng phát.

Lần này, "chất dẫn lửa" không phải lạm phát, mà là cuộc đối đầu thương mại – tài chính giữa Mỹ và Trung Quốc đang leo thang chưa từng có, cộng hưởng cùng sự bất định chính trị và lo ngại về khủng hoảng nợ toàn cầu.

Dù vậy, cú điều chỉnh đột ngột gần đây khiến thị trường vàng rơi vào trạng thái "nghỉ giữa hiệp", với biên độ dao động hẹp và thiếu tín hiệu xu hướng rõ ràng. Nhà đầu tư đứng trước ngã rẽ: chốt lời để bảo toàn thành quả hay tiếp tục nắm giữ với kỳ vọng một chu kỳ tăng mới đang hình thành?

Tâm lý này thể hiện rõ qua lời nhận định của Greg Frith – Giám đốc giao dịch vàng vật chất tại Gunvor: "Mọi người đều chờ giá vàng giảm sâu để mua vào, nhưng mỗi lần giá điều chỉnh nhẹ thì các tổ chức lớn lại lập tức đổ tiền vào thị trường".

Diễn biến của vàng trong năm nay phản ánh nỗi lo sâu sắc của giới đầu tư về tương lai kinh tế toàn cầu: từ sự bất ổn của chính sách Mỹ dưới thời Tổng thống Trump, nguy cơ khủng hoảng nợ tại các nền kinh tế phát triển, cho tới việc cổ phiếu và trái phiếu truyền thống đang mất dần vai trò phòng thủ. Trong bối cảnh đó, vàng nổi lên như kênh trú ẩn cuối cùng – không chỉ vì giá trị lịch sử, mà vì đang trở thành "cuộc chơi chiến lược" của các tổ chức tài chính toàn cầu.

Một trong những lực đẩy lớn nhất cho giá vàng trong năm nay là kỳ vọng ngày càng rõ ràng về việc Fed sẽ bước vào chu kỳ hạ lãi suất. Điều này làm suy giảm sức hấp dẫn của trái phiếu chính phủ và khiến nhiều nhà đầu tư chuyển hướng sang các tài sản hữu hạn như vàng.

Hiện giới đầu tư ở Mỹ đang dự báo Fed sẽ cắt giảm tổng cộng 1 điểm phần trăm từ nay đến cuối năm sau, bất chấp lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu và các biện pháp tài khóa tiếp tục nới lỏng. Điều này làm gia tăng lo ngại rằng lạm phát có thể quay trở lại, buộc nhiều nhà đầu tư phải tìm nơi trú ẩn an toàn hơn.

Theo Dan Taylor, Giám đốc đầu tư tại Man Numeric, tâm lý bảo toàn tài sản đang chi phối mạnh hơn nhu cầu tìm lợi nhuận. Trong bối cảnh nợ công Mỹ tăng lên mức kỷ lục và các tài sản tài chính truyền thống chịu áp lực, dòng tiền đang chuyển sang vàng và cả Bitcoin – những tài sản có nguồn cung hữu hạn và không phụ thuộc vào các chính sách tiền tệ.

Thêm vào đó, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang đã kích hoạt làn sóng mua vàng mạnh mẽ từ thị trường châu Á, đặc biệt là Trung Quốc – nơi người dân đang coi vàng như kênh bảo toàn tài sản trong thời kỳ bất ổn.

Tuy nhiên, đà tăng quá nhanh của vàng cũng đi kèm với lo ngại về hiệu ứng FOMO. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nhà đầu tư đang chạy theo tâm lý đám đông hơn là dựa trên các yếu tố cơ bản, khiến rủi ro điều chỉnh mạnh tăng lên.

Điều đáng chú ý là các mô hình định giá truyền thống của vàng, như mối tương quan nghịch với lãi suất thực, đang mất dần hiệu lực. Thay vì giảm khi lãi suất thực đi lên, vàng vẫn tiếp tục tăng mạnh sau đại dịch. Điều này cho thấy vàng không còn chỉ phản ánh kỳ vọng lãi suất, mà đang trở thành biểu tượng của niềm tin – hay đúng hơn là nỗi lo mất niềm tin – vào hệ thống tài chính toàn cầu và khả năng kiểm soát rủi ro của các chính phủ.

Dù vậy, đà tăng của vàng vẫn đang lan nhanh trong hệ thống tài chính toàn cầu. Société Générale, Bank of America và Goldman Sachs đều nâng dự báo giá vàng lên 5.000 USD/ounce vào năm tới.

Ngay cả Jamie Dimon, CEO JPMorgan Chase, người vốn có quan điểm rất thận trọng với vàng, cũng thừa nhận đây là lần đầu tiên ông xem việc nắm giữ vàng là chiến lược hợp lý trong môi trường rủi ro leo thang.