Xóa đường biên hành chính

Trong bức tranh ấy, Lào Cai và Yên Bái hai tỉnh láng giềng tựa lưng vào dãy Hoàng Liên Sơn đang từng bước bắt tay nhau, cùng xây dựng một “vành đai du lịch liên kết” giàu tiềm năng. Sự hợp tác này, nếu được khai thác bài bản, có thể trở thành đòn bẩy chiến lược giúp khu vực bứt phá về phát triển du lịch trong giai đoạn 2025-2030.

Từ Mù Căng Chải (Yên Bái) vượt đèo sang Bát Xát (Lào Cai), từ Trạm Tấu lên Văn Bàn, hay từ Nghĩa Lộ kết nối tới Bắc Hà không gian du lịch vùng cao giữa hai tỉnh đang được mở rộng và xâu chuỗi theo hướng đồng bộ. Những địa danh tưởng chừng biệt lập về mặt hành chính và giao thông giờ đây lại bổ sung cho nhau cả về tài nguyên tự nhiên lẫn bản sắc văn hóa.

“Du lịch không thể phát triển nếu cứ mạnh ai nấy làm,” ông Trần Sơn Bình, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai, nhận định. “Chúng tôi và Yên Bái đang xây dựng sản phẩm du lịch liên kết nơi mỗi địa phương trở thành một mảnh ghép trong hành trình khám phá Tây Bắc tổng thể. Du khách không chỉ đến Sa Pa rồi quay về, mà có thể men theo tuyến vòng cung khám phá những địa danh mới mẻ nhưng đầy cuốn hút như: Văn Bàn, Bắc Hà, Trạm Tấu, Mù Căng Chải”.

Theo thống kê từ hai sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, năm 2024, Lào Cai đón trên 7 triệu lượt khách, trong khi Yên Bái cũng chạm mốc 2,5 triệu lượt khách. Tuy nhiên, tỷ lệ khách quay trở lại, mức chi tiêu trung bình và thời gian lưu trú vẫn chưa cao. Chính vì vậy, việc hợp nhất không gian phát triển du lịch giữa hai tỉnh là một trong những giải pháp tăng chiều sâu cho ngành công nghiệp không khói.

Cú huých hạ tầng và giao thông liên kết

Để hiện thực hóa liên kết vùng, hạ tầng giao thông là yếu tố tiên quyết. Trong những năm qua, hàng loạt tuyến đường được nâng cấp, mở mới nhằm kết nối trực tiếp các huyện vùng cao giữa hai tỉnh. Dự án đường kết nối các tỉnh Miền núi phía Bắc với Cao tốc Nội Bài Lào Cai - Nghĩa Lộ qua Văn Chấn đang dần hoàn thiện, giúp hành trình di chuyển ngắn hơn, an toàn hơn.

“Trước đây đi từ Trạm Tấu sang Văn Bàn mất cả ngày, nay chỉ khoảng 5 tiếng trên đường nhựa. Du khách có thể ghé suối khoáng Trạm Tấu, rồi sáng hôm sau đi Lào Cai qua cao tốc Nội Bài - Lào Cai mà không cần quay về trung tâm tỉnh”, bà Vũ Thị Mai Oanh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái chia sẻ.

Không dừng lại ở giao thông, hai tỉnh còn phối hợp tổ chức các hoạt động quảng bá chung, như chương trình “Sắc màu Tây Bắc” tại Hà Nội, Hội chợ du lịch quốc tế TP.HCM hay các lễ hội bay dù lượn tại đèo Khau Phạ được truyền thông cùng lúc trên nền tảng của cả hai địa phương.

Mỗi địa phương có thế mạnh riêng, và sự hợp tác không phải là cạnh tranh mà là bổ sung. Nếu Lào Cai nổi bật với Sa Pa trung tâm du lịch quốc tế, khu nghỉ dưỡng cao cấp và khí hậu mát lạnh quanh năm, thì Yên Bái lại hấp dẫn bởi sự nguyên sơ, gần gũi, bản sắc đậm đà.

Tuyến du lịch vòng cung Nghĩa Lộ - Trạm Tấu - Mù Cang Chải - Sa Pa - Văn Bàn - Bắc Hà đang được các công ty lữ hành thiết kế thành tour trọn gói từ 5-7 ngày, với điểm nhấn trải nghiệm văn hóa dân tộc Mông, Dao, Tày; khám phá ruộng bậc thang di sản, chợ phiên cao nguyên và các hoạt động du lịch nông nghiệp, cộng đồng.

Du khách có thể bắt đầu hành trình từ thị xã Nghĩa Lộ nơi lưu giữ không gian văn hóa Thái Mường Lò, nghỉ đêm ở suối khoáng Trạm Tấu, rồi ngược lên Văn Bàn - Bát Xát khám phá rừng rậm, săn mây. Những ngày tiếp theo là Sa Pa náo nhiệt, Bắc Hà rực rỡ chợ phiên, rồi khép lại ở Mù Căng Chải với dù lượn đèo Khau Phạ và những ngôi làng của người Mông yên bình trong sương.

Bên cạnh liên kết tuyến - điểm - sản phẩm, các địa phương đang chú trọng giữ gìn và phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng, lấy người dân bản địa làm trung tâm.

Kết nối để cất cánh

Tại xã Nậm Khắt (Mù Căng Chải), hay Tả Van (Sa Pa), mô hình homestay cộng đồng kết hợp trải nghiệm canh tác, ẩm thực dân tộc và trình diễn văn hóa bản địa đã thu hút hàng nghìn lượt khách quốc tế mỗi năm. Ông Vàng A Páo, chủ một homestay ở Mù Căng Chải, cho biết: “Khách Tây thích những thứ chân thật. Họ đến để sống cùng người dân, tự tay cấy lúa, nấu xôi nếp Tú Lệ hay nghe khèn Mông lúc đêm xuống. Nếu kết nối được nhiều điểm như vậy giữa Yên Bái - Lào Cai thì khách sẽ ở lại lâu hơn, chi nhiều hơn”.

Tuy nhiên, bài toán đặt ra là làm sao để phát triển không phá vỡ bản sắc, không làm tổn thương thiên nhiên. Hai tỉnh đang phối hợp xây dựng bộ quy tắc ứng xử du lịch cộng đồng, chuẩn hóa dịch vụ lưu trú, đồng thời nâng cao năng lực cho người dân làm du lịch.

Dù đã có những bước đi vững chắc, nhưng việc hợp nhất phát triển du lịch giữa hai tỉnh vẫn đối diện nhiều thách thức: thiếu cơ chế phối hợp liên ngành bền vững, còn trùng lặp sản phẩm, thiếu dữ liệu dùng chung và hệ thống hạ tầng du lịch chưa đồng bộ.

Dự kiến trong năm 2025, tỉnh Yên Bái và Lào Cai sẽ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển cụm du lịch liên tỉnh, đồng thời xây dựng nền tảng số chia sẻ thông tin lịch trình, tour tuyến và sản phẩm du lịch. Đây sẽ là tiền đề quan trọng để hình thành chuỗi giá trị du lịch vùng Tây Bắc mang tính kết nối sâu rộng.

Không còn là những “ốc đảo du lịch” tách biệt, Lào Cai và Yên Bái đang cùng nhau viết nên câu chuyện mới của du lịch vùng cao. Khi những ranh giới hành chính được xóa nhòa bởi ý chí hợp tác, một không gian du lịch Tây Bắc rộng mở - đa sắc - bền vững đang dần thành hình, hứa hẹn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế trong thập kỷ tới.