Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Trước khi vận hành chính quyền hai cấp, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 26 cụm công nghiệp được thành lập. Trong đó có 23 cụm đã đi vào hoạt động, thu hút 259 doanh nghiệp, giải quyết việc làm cho khoảng 25.000 lao động, nộp ngân sách hàng năm khoảng 375 tỷ đồng.

Tuy nhiên, chỉ có 6 cụm công nghiệp được triển khai theo quy định mới do chính các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng; còn lại các cụm công nghiệp khác do UBND cấp huyện trước đây làm chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật thì vẫn còn ì ạch.

Đặc biệt là vấn đề về đầu tư hạ tầng và thu hút doanh nghiệp, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án cũng như mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh.

Đơn cử như cụm công nghiệp Nghi Diên (huyện Nghi Lộc cũ) có quy mô 63ha, vốn hơn 442 tỷ đồng, đến nay vẫn chậm triển khai, đứng trước nguy cơ bị loại khỏi quy hoạch. Còn cụm công nghiệp Hưng Đông (TP Vinh cũ) vốn được quy hoạch từ năm 2005, trải qua nhiều lần đổi chủ đầu tư, vốn điều chỉnh từ 69 tỷ lên 253 tỷ đồng nhưng hiện vẫn là bãi đất trống, thậm chí sau bão số 5 vừa qua còn bị biến thành điểm tập kết rác thải tạm thời.

Hay cụm công nghiệp Thượng Sơn (huyện Đô Lương cũ) hạ tầng kỹ thuật cơ bản hoàn thiện, song thủ tục thuê đất vướng mắc khiến doanh nghiệp muốn đầu tư cũng không thể triển khai... Nguyên nhân chính là bất cập trong thẩm quyền và trình tự thuê đất, đặc biệt với các cụm công nghiệp do UBND cấp huyện trước đây làm chủ đầu tư.

Lãnh đạo Công ty CP Đầu tư và Thương mại gỗ Thanh Chương 2 cho biết, công ty đã được tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nhà máy sản xuất viên gỗ nén và các sản phẩm từ gỗ tại cụm công nghiệp Thượng Sơn.

Công ty có mong muốn thuê đất để mở rộng, xây dựng nhà xưởng nhà máy tại cụm công nghiệp Thượng Sơn. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang vướng mắc thủ tục thuê đất mở rộng hơn một năm nay.

"Cụm công nghiệp Thượng Sơn được Nhà nước đầu tư hạ tầng giai đoạn 1 từ lâu nhưng chưa có nhà đầu tư thứ cấp thuê đất. Nay việc bàn giao cho nhà đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp mới quản lý, vận hành lại gặp vướng mắc pháp lý do UBND huyện Đô Lương (cũ) chưa hoàn tất bàn giao diện tích, hạ tầng và phối hợp giải phóng mặt bằng phần mở rộng.

Do chưa có nhà đầu tư hạ tầng tiếp quản nên chưa thể cho Công ty CP Đầu tư và Thương mại gỗ Thanh Chương 2 thuê đất mở rộng", lãnh đạo công ty cho biết.

Thu hút doanh nghiệp đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp

Tại cụm công nghiệp Nghĩa Mỹ thuộc thị xã Thái Hòa cũ, được thành lập từ năm 2007 với quy mô diện tích 35ha, được UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh mở rộng quy hoạch lên 70ha vào năm 2027.

Mặc dù chưa được bàn giao quản lý đầu tư sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp nhưng xã Đông Hiếu đang tập trung kêu gọi các nguồn lực để đầu tư nâng cấp hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp đầu tư hoạt động hiệu quả.

Ông Nguyễn Hữu Hào, Chủ tịch UBND xã Đông Hiếu, Nghệ An chia sẻ: Cụm công nghiệp Nghĩa Mỹ hiện nay cơ sở hạ tầng chưa được đồng bộ. Trong thời gian tới xã cần cơ chế chính sách, đặc biệt là nguồn vốn để tạo điều kiện thuận lợi xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ và đảm bảo được các điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh được thuận lợi. Hiện nay UBND xã cũng đang tập trung kêu gọi các cái nhà đầu tư vào cụm công nghiệp.

Theo một số nhà đầu tư, tình trạng chậm triển khai thi công hạ tầng cũng đang xảy ra tại nhiều cụm công nghiệp khác trên địa bàn tỉnh Nghệ An do vẫn đang còn gặp phải một số khó khăn nhất định. Hiện nay, một số dự án phải điều chỉnh quy mô đầu tư, chuyển sang địa điểm mới và mong muốn được các cấp chính quyền hỗ trợ thu hồi đất lúa, giải phóng mặt bằng.

Trong khi đó, vấn đề thuê đất trong cụm công nghiệp lại đang là bài toán pháp lý đầy nan giải đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp địa phương.

Ông Phạm Văn Hoá, Giám đốc Sở Công thương Nghệ An cho hay: Thực hiện Nghị định số 32/2024/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn, một mặt Nghệ An tích cực tháo gỡ khó khăn vướng mắc về đất đai, giải phóng mặt bằng để kêu gọi, thu hút các doanh nghiệp làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Mặt khác, tỉnh sẽ tiến hành rà soát, bãi bỏ cụm công nghiệp không còn phù hợp, thiếu khả thi ra khỏi quy hoạch.

Thực hiện Nghị định số 32 năm 2024 của Chính phủ về quản lý phát triển các cụm công nghiệp, hiện nay cùng với việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, các địa phương trên địa bàn, tỉnh đang tích cực tháo gỡ khó khăn vướng mắc. Đó là về đất đai, giải phóng mặt bằng để kêu gọi, thu hút các doanh nghiệp làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước và thúc đẩy đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp đồng bộ.

Mục tiêu là sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả nguồn lực đất đai, tạo mặt bằng thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, từng bước di dời các cơ sở sản xuất nằm trong dân cư vào các cụm công nghiệp để đảm bảo vấn đề môi trường và phát triển bền vững.