Ngành Xây dựng tích cực thúc đẩy các giải pháp bảo vệ môi trường

Sáng 21/7, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội chủ trì buổi làm việc của Đoàn giám sát với Bộ Xây dựng về "việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan chủ trì buổi làm việc.

Báo cáo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Giao thông vận tải và Bộ Xây dựng (trước và sau sáp nhập) đã triển khai hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác môi trường đã được Bộ ban hành kịp thời, phù hợp với thực tiễn quản lý, góp phần nâng cao chất lượng môi trường trong lĩnh vực xây dựng và giao thông vận tải.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, trong quy hoạch đô thị và xây dựng, Bộ Xây dựng đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2021/BXD quy định tỷ lệ cây xanh tối thiểu 2m²/người tại khu dân cư. 

Với đất chung cư, diện tích dành cho cây xanh phải đạt tối thiểu 20%, tại các công trình công cộng là 30%. Việc bố trí mặt nước, kênh hồ điều hòa được khuyến khích nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng cảnh quan đô thị.

Ngành Xây dựng đã tích cực thúc đẩy tái chế chất thải, sử dụng vật liệu không nung và vật liệu xanh. Đến nay, lượng tro, xỉ nhiệt điện được tiêu thụ đã đạt hơn 100 triệu tấn, tương đương 69,2% tổng lượng phát thải. Bã thải thạch cao tiếp tục được các nhà máy đầu tư dây chuyền xử lý với công suất lên tới từ 750.000 - 850.000 tấn/năm.

Từ năm 2022-2024, Bộ đã tổ chức kiểm tra, chứng nhận ngăn ngừa ô nhiễm môi trường cho 3.455 lượt tàu biển, 175.428 lượt phương tiện thủy nội địa và hàng triệu lượt xe ô tô, xe máy chuyên dụng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh báo cáo tại buổi làm việc.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, các quy định về vận chuyển nguyên liệu, vật liệu và chất thải đã được siết chặt qua các Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Nghị định 08/2021/NĐ-CP, giúp nâng cao ý thức của các chủ thể tham gia giao thông, giảm số vụ vi phạm môi trường. Việc vận chuyển hàng nguy hiểm hiện được quản lý chặt chẽ theo các nghị định và luật chuyên và các quy chuẩn quốc tế.

Tất cả các dự án xây dựng công trình giao thông đều thực hiện lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường với giải pháp hạn chế ảnh hưởng đến địa hình, cảnh quan và di sản thiên nhiên.

Các chính sách ưu đãi cho phương tiện giao thông công cộng và giao thông xanh đang được đẩy mạnh, cùng với việc ban hành quy chuẩn về chất lượng và an toàn môi trường cho phương tiện giao thông vận tải.

Việc chuyển đổi từ phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng xanh đang ghi nhận bước tiến rõ rệt, đặc biệt là xe ô tô điện với mức tăng trưởng 23,8%. Các địa phương đã nâng cao nhận thức về công tác phát triển đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu.

Tính đến cuối năm 2024, có 83 nhà máy xử lý nước thải đô thị vận hành trên cả nước với tổng công suất thiết kế 2,064 triệu m³/ngày. Tổng nhu cầu đầu tư đến năm 2030 ước tính 250.000 - 300.000 tỷ đồng.

Bộ Xây dựng đã ban hành hai thông tư quy định kỹ thuật về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và kiểm kê khí nhà kính và tổ chức kiểm tra việc tuân thủ các quy định này tại một số cơ sở.

Bộ cũng đang nghiên cứu xây dựng và sẽ ban hành Kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn bảo đảm đáp ứng đúng thời hạn yêu cầu theo Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 23/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để giảm thiểu tác động môi trường

Các đại biểu tham dự cơ bản nhất trí với báo cáo của Bộ Xây dựng. Theo đó, báo cáo đã bám sát đề cương, cung cấp nhiều thông tin trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. 

Đoàn giám sát đề nghị Bộ Xây dựng nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật môi trường.

Tuy nhiên, các đại biểu cũng đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ thêm những thông tin liên quan đến lĩnh vực thoát nước, xử lý nước thải; giảm phát thải; phát triển phương tiện giao thông xanh; quản lý chất thải rắn từ hoạt động xây dựng…

Kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, xây dựng là lĩnh vực có tác động lâu dài và sâu rộng đến môi trường, từ tiêu thụ tài nguyên, phát thải khí nhà kính trong quá trình khai thác, sản xuất vật liệu đến thi công; phát sinh lượng lớn chất thải rắn.

Bên cạnh đó, giao thông vận tải là huyết mạch của nền kinh tế, đóng vai trò kết nối lưu thông hàng hóa để phát triển kinh tế - xã hội. Nhưng hoạt động giao thông vận tải cũng được xem là một trong những nguồn gây ô nhiễm môi trường chính như ô nhiễm không khí, tiếng ồn…

Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Xây dựng cần nhận thức đầy đủ hơn về vai trò và trách nhiệm trong bảo vệ môi trường, từ hoàn thiện thể chế đến thực thi hiệu quả. Bộ cần xác định việc xây dựng, rà soát và bổ sung hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật gắn với yêu cầu bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu là nhiệm vụ cấp thiết.

Cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, nhất là những quy định đã lạc hậu về quản lý chất thải rắn xây dựng, thúc đẩy tái chế và biến chất thải thành tài nguyên.

Bên cạnh đó, Bộ cần chủ động trong xử lý các tồn đọng liên quan đến tro, xỉ, thạch cao, xác định đây là nhiệm vụ gắn với chiến lược phát triển vật liệu xây dựng. 

Việc ứng dụng công nghệ mới, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển hạ tầng giao thông và đô thị thông minh cần được triển khai bài bản để giảm thiểu tác động môi trường.

Bộ Xây dựng cần tiếp tục nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật môi trường tại các công trường, cơ sở sản xuất; đảm bảo phương tiện giao thông đạt tiêu chuẩn và vận chuyển vật liệu, chất thải có giải pháp che chắn phù hợp.

Phó chủ tịch Quốc hội tin tưởng rằng, với tinh thần trách nhiệm cao, tập thể lãnh đạo, cán bộ công chức, viên chức Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, chủ động đổi mới và có chuyển biến thực chất, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, sạch, phát triển bền vững.