Sau mưa lũ, nhiều công trình hồ đập trên địa bàn tỉnh Phú Thọ bị sạt lở, hư hỏng nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.

Qua kiểm tra thực tế hiện trạng tại các hồ chứa thủy lợi hồ Suối Cái xã Thanh Sơn và hồ Suối Rồng xã Thanh Thủy cho thấy, các công trình này đều đã xuống cấp nghiêm trọng sau nhiều năm khai thác. Đặc biệt do chịu ảnh hưởng nặng nề của bão Yagi năm 2024 và bão Kajiki năm 2025.

Tình trạng hư hỏng của các hạng mục chính như đập đầu mối, cống lấy nước, tràn xả lũ và hệ thống kênh tưới đang tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đời sống và an toàn của người dân vùng hạ du.

Hồ Suối Cái là công trình thủy lợi có quy mô lớn, đảm bảo cấp nước tưới cho khoảng 250 ha/năm diện tích canh tác nông nghiệp của xã Thanh Sơn. Tuy nhiên, hiện nay công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.

Trên thân đập và hai vai đập xuất hiện nhiều vị trí thấm nước, một số vị trí có dòng thấm mạnh chảy tràn ra mặt mái hạ lưu, gây xói lở, sụt lún cục bộ. Nhiều hố xói có đường kính từ 1,0 - 1,5m, sâu 0,5 - 0,8m, nếu không xử lý sớm có thể dẫn đến mất ổn định mái đập. Cống lấy nước bị rò rỉ tại các khớp nối, đặc biệt khu vực gần nhà van hạ lưu, gây nguy cơ xói ngầm và phá hoại thân đập.

Bên cạnh đó, hệ thống kênh tưới được xây dựng từ lâu, nay đã đổ, vỡ, xuống cấp nặng, làm giảm đáng kể khả năng dẫn nước phục vụ sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất nông nghiệp của địa phương.

Hồ Suối Rồng có quy mô trung bình, đảm bảo cấp nước tưới cho 102ha/năm đất nông nghiệp xã Thanh Thủy. Hiện trạng lớp gia cố mái thượng lưu bằng bê tông đã bục, vỡ nhiều vị trí, các bậc lên xuống mái đập bị đứt gãy, lún không đều, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, quản lý vận hành.

Mặt đập chưa được gia cố, vào mùa mưa thường xuyên bị sụt lún, lầy lội, làm hạn chế khả năng tiếp cận trong các tình huống ứng phó khẩn cấp. Tràn xả lũ dạng tràn tự do đã bị hư hỏng nghiêm trọng, bể tiêu năng bị sập gãy, trong khi kênh dẫn sau cống sạt lở, sập vỡ nhiều đoạn.

Những hư hỏng này khiến công trình không đảm bảo tiêu thoát lũ an toàn, tiềm ẩn nguy cơ sự cố đập khi xảy ra mưa lớn kéo dài.

Để đảm bảo an toàn công trình, Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị UBND tỉnh xem xét, giao Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ khẩn trương thực hiện lập, thẩm định và phê duyệt Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư sửa chữa lớn hai hồ Suối Cái và Suối Rồng.

Nguồn vốn đề xuất thực hiện từ nguồn kinh phí bảo trì, sửa chữa thường xuyên và sửa chữa lớn các công trình thủy lợi năm 2026. Việc đầu tư sửa chữa kịp thời sẽ góp phần đảm bảo an toàn hồ đập, ổn định sản xuất, phòng chống thiên tai hiệu quả và phát triển bền vững kinh tế - xã hội địa phương.

Qua kiểm tra thực tế các hồ đập, ông Đinh Công Sứ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ nhận định: Hiện nay, hệ thống hồ đập bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau các đợt mưa lũ. Các công trình bị sạt lở, hư hỏng nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.

Cùng với đó, do nhiều năm qua, hệ thống hồ đập, thủy lợi trên địa bàn tỉnh chưa được đầu tư, nâng cấp đúng mức, dẫn đến tình trạng xuống cấp, giảm năng lực phòng, chống thiên tai và tích trữ nước phục vụ sản xuất.

Trước thực trạng đó, ông Đinh Công Sứ đề nghị các đơn vị quản lý hồ đập khẩn trương phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức khảo sát, đánh giá toàn diện hiện trạng kỹ thuật của toàn bộ hệ thống hồ đập trên địa bàn tỉnh.

Trên cơ sở kết quả khảo sát, cần xây dựng một đề án tổng thể về cải tạo, nâng cấp và đảm bảo an toàn hồ đập, hoàn thiện và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trong năm 2025.

Trong quá trình triển khai, sẽ ưu tiên sửa chữa các hồ đập đã xuống cấp nghiêm trọng, không còn đảm bảo an toàn vận hành, đặc biệt là những công trình có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và tài sản của nhân dân.

Việc sớm triển khai khắc phục, cải tạo các hồ đập vận hành an toàn, ổn định, góp phần bảo vệ sản xuất, đời sống của Nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.