14,3 tỷ USD mua cổ phần Scale AI

Tỷ phú Mark Zuckerberg đã đặt cược hơn 14 tỷ USD vào doanh nhân 28 tuổi nổi tiếng có nhiều mối quan hệ, điều được coi là chất xúc tác giúp Meta bắt kịp các đối thủ đang chạy đua phát triển và thương mại hóa trí tuệ nhân tạo.

Tuần trước, ông chủ Meta đã đạt thỏa thuận mua 49% cổ phần của công ty gắn nhãn dữ liệu Scale AI và đưa người sáng lập Alexandr Wang về làm việc. Zuckerberg chi ra 14,3 tỷ USD, nhỉnh hơn một chút so với định giá gần nhất của Scale. Tuy nhiên, theo một nhà đầu tư của Scale, việc sở hữu startup này "chỉ là phần phụ". Mục tiêu thực sự là Alexandr Wang.

Một lãnh đạo của một trong những đối thủ lớn nhất của Meta cho biết, quyết định này được đưa ra sau khi Zuckerberg nhận định Wang là "CEO thời chiến" cần thiết để dẫn dắt phòng thí nghiệm "siêu trí tuệ" của tập đoàn công nghệ lớn này - vào thời điểm Meta đang tụt hậu so với các đối thủ trong lĩnh vực AI.

Wang, một thần đồng toán học và con của hai nhà vật lý người Trung Quốc, đồng sáng lập Scale khi mới 19 tuổi. Anh không phải là nhà nghiên cứu AI nổi tiếng hay kỹ sư hàng đầu. Theo hơn chục người từng làm việc với Wang hoặc đầu tư vào Scale, anh là một nhà điều hành cực kỳ hiệu quả với mạng lưới quan hệ sâu rộng ở Thung lũng Silicon.

"Rất ít công ty có mối quan hệ sâu sắc với mọi đội nghiên cứu hàng đầu: chỉ có Scale và Nvidia, và có lẽ Jensen Huang của Nvidia sẽ không nhận công việc này", đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm Accel - một trong những nhà đầu tư đầu tiên vào Scale và vẫn là thành viên hội đồng quản trị, Dan Levine cho biết.

Ông chủ Facebook hy vọng sức hút của Wang sẽ thu hút được nhân tài xuất sắc từ các đối thủ như OpenAI, Anthropic, Google và Safe Superintelligence (SSI) - startup do cựu trưởng nhóm khoa học của OpenAI, Ilya Sutskever, dẫn dắt.

Theo một nguồn tin thân cận, Meta đang đàm phán để chiêu mộ Dan Gross, một trong những đồng sáng lập SSI và đối tác đầu tư, Nat Friedman. Các cuộc thảo luận, được The Information đưa tin đầu tiên, đã ở giai đoạn tiến triển và việc chiêu mộ được cặp đôi này sẽ là một chiến thắng lớn cho bộ phận AI được tái cấu trúc của Meta.

Theo nhiều người từng làm việc với Wang, tài năng thực sự của anh là khả năng xây dựng các mối quan hệ quyền lực cả trong lẫn ngoài Thung lũng Silicon. Lịch trình xã hội của Wang xen kẽ giữa các cuộc gặp với lãnh đạo thế giới như Keir Starmer, Emmanuel Macron và Narendra Modi, cùng những chuyến đi đến Met Gala ở New York hay các cuộc đua Công thức 1.

Những người thân cận với Wang bao gồm CEO OpenAI và từng là bạn cùng nhà Sam Altman, cựu giám đốc công nghệ của ChatGPT Mira Murati, và Michael Kratsios, cố vấn công nghệ của Tổng thống Donald Trump. Theo một nguồn tin, Wang từ lâu đã thần tượng Zuckerberg và Scale từng tìm kiếm vốn từ Accel một phần vì quỹ này là nhà đầu tư sớm của Facebook.

Đối với nhân viên Scale - những người từng đùa nội bộ rằng công ty sẽ mất nhiều năm để IPO vì định giá quá cao - thương vụ này mang lại một khoản tiền lớn đáng mừng. Tuy nhiên, theo một người thân cận với Meta, đội ngũ AI tạo sinh của công ty không mấy ấn tượng, bày tỏ nghi ngờ về năng lực kỹ thuật của Wang.

Meta không phải là người chơi trung lập trong cuộc đua AI và khả năng tạo ảnh hưởng của Wang có thể không kéo dài. Vị trí mới đặt Wang vào cuộc chiến tranh giành nhân tài với những người như Altman và Murati, người đã thành lập startup AI riêng mang tên Thinking Machines năm ngoái. Altman tuần này tiết lộ Meta đã cố gắng lôi kéo các nhà phát triển OpenAI bằng khoản thưởng ký hợp đồng 100 triệu USD và mức lương còn cao hơn.

Mối quan hệ của Wang giúp Meta trở lại cuộc đua AI

Khoản chi khổng lồ cho nhân sự mới là sự thừa nhận rằng chiến lược AI hiện tại của Meta đang gặp khó khăn. Phiên bản mới nhất của công ty, Llama 4, không đạt kỳ vọng trên một số bài kiểm tra hiệu suất độc lập. Chức danh của Wang và mối quan hệ của anh với Yann LeCun – nhà khoa học máy tính dẫn dắt nghiên cứu AI cơ bản của Meta - vẫn chưa được xác định.

"Đây là canh bạc lớn: điều quan trọng nhất trong ngắn hạn là đội nghiên cứu mà họ nhanh chóng tập hợp. Họ đang đưa ra những lời mời gọi hấp dẫn và cố gắng xây dựng đội ngũ tài năng càng sớm càng tốt. Alex quen biết tất cả những người này", một người thân cận với Scale cho biết.

Những người khác quen biết Wang nhìn nhận sự cơ hội đằng sau việc xây dựng mạng lưới không ngừng nghỉ của vị CEO trẻ này. "Wang là một nhà điều hành, anh ấy muốn kiếm thật nhiều tiền và tạo dựng danh tiếng lớn nhất có thể", một cựu nhân viên nói trong khi một người từng làm việc chặt chẽ với Wang trong nhiều dự án cho biết: "Anh ấy muốn tên mình xuất hiện trên mọi thứ, kể cả khi không nắm rõ hoặc không trực tiếp làm".

Tuy nhiên, Scale bác bỏ mô tả này, khẳng định Wang chăm chỉ và tận tâm. Tại Scale, Wang đã chứng tỏ khả năng đọc thị trường và nắm bắt xu hướng chính trị. Startup này ban đầu tập trung phục vụ các công ty phát triển xe tự hành, trước khi chuyển hướng sang AI vào năm 2019. Scale nhanh chóng trở thành công ty nổi bật nhất trong nhóm các doanh nghiệp thực hiện công việc không hào nhoáng là gắn nhãn và phân loại dữ liệu để đào tạo các công cụ AI như ChatGPT của OpenAI.

Quá trình này bao gồm việc thuê hơn 100.000 lao động "gig" - nhiều người ở các nước đang phát triển - thông qua công ty con Remotasks. Gần đây, Scale sử dụng các chuyên gia để đào tạo và kiểm tra mô hình trong các lĩnh vực chuyên môn cao. Scale cho biết phần lớn "người đóng góp" hiện nay của công ty đặt trụ sở tại Mỹ.

Scale đã theo đuổi các hợp đồng mới với chính phủ Mỹ và hỗ trợ các công ty xây dựng ứng dụng AI. Theo một người thân cận, mảng kinh doanh này đang tăng trưởng nhanh, nhưng phần lớn doanh thu 870 triệu USD năm ngoái của Scale đến từ việc gắn nhãn dữ liệu cho các công ty AI tạo sinh lớn, bao gồm Meta.

"Alex không bao giờ hài lòng với đội ngũ của mình, cũng không hài lòng với bản thân. Khi gặp anh ấy ở tuổi 19, tôi nhận ra trí thông minh của anh ấy, nhưng bỏ qua sự quyết tâm không ngừng nghỉ", một nhà đầu tư sớm vào Scale chia sẻ.

Wang cũng trở thành một người truyền tin đáng tin cậy tại Washington nhờ các lập trường chính sách khéo léo, như quan điểm diều hâu cực đoan với Trung Quốc và ủng hộ tuyển dụng dựa trên năng lực thay vì đa dạng. Số phận của Scale hiện chưa rõ ràng. Giám đốc điều hành mới Jason Droege nói thương vụ với Meta, định giá Scale ở mức 29 tỷ USD, đã khẳng định chiến lược của công ty và không phải là một sự chuyển hướng hay thu hẹp.

"Chúng tôi có một đội ngũ xuất sắc, tầm nhìn rõ ràng và nguồn lực để đạt được những điều thực sự đáng kinh ngạc," ông Jason Droege tiết lộ.

Trong ngắn hạn, Scale đang nỗ lực giữ chân các khách hàng lớn và trấn an họ rằng dữ liệu sẽ được bảo vệ riêng khỏi Meta. OpenAI và Google đã báo hiệu sẽ dần ngừng sử dụng dịch vụ của Scale. "Mô hình kinh doanh của Scale sẽ sụp đổ, không ai muốn làm việc với một công ty mà Meta sở hữu 49%," một nhà đầu tư của startup này thông tin.

Scale khẳng định mối quan hệ với các khách hàng chủ chốt vẫn mạnh mẽ và khoản đầu tư của Meta cho thấy giá trị thực sự trong hoạt động kinh doanh còn lại. OpenAI cho biết họ đã bắt đầu giảm phụ thuộc vào Scale trong vài tháng qua, trong lúc Google từ chối bình luận.

"Khách hàng của chúng tôi khó mà rời bỏ chúng tôi. Chúng tôi đang trong một cuộc chiến, và (Scale) là nhà buôn vũ khí", một người thân cận với công ty lạc quan hơn về tương lai của Scale mà không có Wang tuyên bố.