Cả xóm ven sông trắng tay sau một đêm lũ dữ

Ngày 13/10, ghi nhận của phóng viên Báo Xây dựng tại xóm Tân Thành 1, phường Linh Sơn, tỉnh Thái Nguyên sau nhiều ngày nước rút, cả xóm vẫn ngổn ngang, hoang tàn. Xóm nằm sát bờ sông Cầu, chỉ cách chân đê vài chục mét, 160 hộ dân với gần 600 nhân khẩu nơi đây vừa trải qua trận ngập lụt chưa từng có trong nhiều thập kỷ qua.

Trưởng xóm Tân Thành 1 cho biết, cơn lũ do hoàn lưu bão Matmo đổ về quá nhanh, nước sông dâng cao 4–5m chỉ trong chốc lát. Toàn bộ 160 hộ dân đều bị ngập chìm, trong đó có 22 hộ nước dâng tới tầng hai. Người dân vội vàng kê đồ lên tầng hai, nhưng nước lũ lên quá nhanh, không kịp trở tay. Đồ đạc, phương tiện, máy móc, thóc lúa… gần như bị cuốn trôi hoặc ngâm hỏng hoàn toàn.

Bà Nguyễn Thị Hương (64 tuổi) vẫn chưa hết bàng hoàng khi kể lại: “Chưa bao giờ tôi chứng kiến nước lên nhanh như thế. Chỉ kịp chạy thoát người và vài con gà, còn lại ngập tới nóc nhà, ngâm suốt ba ngày. Giờ trong nhà chẳng còn gì dùng được”.

Gia đình bà Hương có 4 sào lúa và hoa màu nhưng đều mất trắng. Không còn lương thực, nước sạch khan hiếm, cuộc sống sau lũ rơi vào cảnh thiếu thốn trăm bề. Hàng xóm chia sẻ cho nhau từng bát cơm, gói mì, nhưng ai cũng thiệt hại nặng nên nguồn hỗ trợ tự phát rất hạn chế.

Tân Thành là xóm ven sông, 95% hộ dân sống bằng nghề nông. Mỗi vụ thu hoạch lúa là thời điểm tích trữ lương thực cho cả năm, vậy mà trận lũ lịch sử vừa qua đã cuốn trôi tất cả, để lại nỗi xót xa và mất mát không gì bù đắp được.

Ông Phạm Văn Tân, hộ có 5 nhân khẩu, kể lại khoảnh khắc nước lũ ập đến: “Chúng tôi chỉ kịp bế các cháu chạy lên khu cao, không kịp di chuyển tài sản. Nước ngập tới nóc, toàn bộ đồ đạc hỏng sạch. Gần một mẫu hoa màu bị cuốn trôi, đàn gà vịt gần trăm con cũng mất. Giờ trong nhà không còn gạo, các cháu đi học mà thiếu cả sách vở”.

Câu chuyện của gia đình ông Tân cũng là tình cảnh chung của cả xóm. Gạo, thóc bị ngập, ướt, mốc và hỏng hoàn toàn; ngoài đồng, lúa và rau màu bị tàn phá nặng nề. Trên toàn phường Linh Sơn, hơn 685ha lúa, 321ha hoa màu và 110ha cây ăn quả bị ngập úng; hàng trăm nghìn con gia cầm chết theo dòng nước lũ. Nhiều hộ gia đình rơi vào cảnh trắng tay, không còn lương thực dự trữ, buộc phải đăng lên mạng xã hội cầu cứu gạo và nhu yếu phẩm để cầm cự qua ngày.

Anh Trần Văn Trạng, một trong những hộ chịu thiệt hại nặng nề nhất chia sẻ: “Thóc lúa, máy móc, hoa màu đều mất sạch. Ba ngày sơ tán, chúng tôi chỉ sống nhờ cơm của bà con lân cận. Giờ trở về, nhà ngập bùn, nước giếng không dùng được, thiếu cả muối mắm. Nếu không có hỗ trợ sớm, người dân chúng tôi không biết cầm cự thế nào”.

Hiện nhiều gia đình trong xóm phải dựa hoàn toàn vào các đoàn cứu trợ, mỗi ngày nhận cơm phát hai bữa. Tuy nhiên, nguồn hỗ trợ còn hạn chế, chưa đủ đáp ứng nhu cầu của gần 600 nhân khẩu trong xóm, trong khi phương tiện đi lại hư hỏng, đường sá chia cắt khiến việc tiếp tế càng thêm khó khăn.

Cần sớm hỗ trợ để người dân đứng dậy sau lũ

Theo thống kê sơ bộ của UBND phường Linh Sơn, trận lũ do hoàn lưu bão Matmo gây ra đã khiến khoảng 9.750 ngôi nhà bị ngập, 2 ngôi nhà bị sập hoàn toàn, hàng loạt tài sản, phương tiện và đồ dùng sinh hoạt bị hư hỏng nặng. Tổng thiệt hại về tài sản ước tính lên tới hàng trăm tỷ đồng. Riêng lĩnh vực nông nghiệp thiệt hại hàng tỷ đồng khi toàn bộ diện tích lúa và rau màu trên địa bàn bị ngập úng, mất trắng.

Hệ thống cơ sở hạ tầng của địa phương cũng bị tàn phá nặng nề. Trụ sở Đảng ủy phường Linh Sơn bị ngập sâu tới 2m nước; nhiều trường học ngập từ 1 - 3,5m, khiến bàn ghế, máy tính và dụng cụ học tập bị hư hỏng gần như hoàn toàn. Toàn phường có 21 trạm bơm bị hư hại; nhiều tuyến đường bong bật, sạt lở taluy, dải phân cách bị cuốn trôi, giao thông đi lại hết sức khó khăn.

Anh Trần Đại Phong, chủ một cửa hàng nhỏ trong xóm cho biết thiệt hại của gia đình anh lên tới khoảng 2 tỷ đồng: “Nước dâng nhanh quá, tôi không kịp trở tay. Hàng hóa, thiết bị hỏng hết. Sau lũ, chỉ có bà con và bộ đội đến hỗ trợ dọn dẹp, chúng tôi vẫn chưa biết xoay xở ra sao”.

Ông Bảy, 85 tuổi, sống ở xóm Tân Thành 1 suốt 45 năm, lắc đầu buồn bã: “Chưa bao giờ tôi thấy lũ lớn như thế này. Ai cũng trắng tay. Nhà thấp thì thiệt hại ít cũng 40 triệu, nhà cao có khi mất tới vài trăm triệu. Mất mùa, mất tài sản, giờ lại lo cái ăn từng bữa”.

Trước tình cảnh khó khăn của xóm Tân Thành 1, đại diện chính quyền địa phương cho biết sẽ sớm triển khai các chương trình hỗ trợ khẩn cấp về lương thực, nước sạch và nhu yếu phẩm thiết yếu cho người dân. Các đoàn công tác, tổ chức xã hội cũng đã bắt đầu về địa phương trao gạo, đồ dùng sinh hoạt và hỗ trợ dọn dẹp nhà cửa sau lũ.

Tuy nhiên, theo người dân, điều họ mong mỏi nhất lúc này không chỉ là cứu trợ trước mắt, mà là những giải pháp lâu dài để khôi phục sản xuất nông nghiệp và ổn định sinh kế. Nhiều diện tích ruộng vẫn còn ngập sâu, phải mất hàng tháng mới có thể gieo trồng trở lại. Thiệt hại quá lớn khiến các hộ dân kiệt quệ, không đủ vốn tái sản xuất, trong khi mất mùa đồng nghĩa với nguy cơ kéo dài khó khăn đến hết năm.

Bà Nguyễn Thị Hương bùi ngùi nói: “Chúng tôi chỉ mong Nhà nước và các đoàn thể hỗ trợ gạo, nước sạch và ít vốn để dựng lại cuộc sống. Sau lũ, ai cũng kiệt quệ cả rồi”.

Cơn lũ đã rút, nhưng để dựng lại cuộc sống, người dân Tân Thành 1 còn phải đối mặt với chặng đường dài đầy gian nan. Những cánh đồng ngập bùn, những ngôi nhà trơ trụi và đôi mắt thẫn thờ của người nông dân là lời nhắc về sức tàn phá khủng khiếp của thiên nhiên và sự mong manh của kiếp người.

Lúc này, hơn bao giờ hết, sự sẻ chia, đồng hành của các cấp, các ngành và những tấm lòng nhân ái chính là nguồn động viên to lớn, giúp họ đứng dậy từ mất mát, gây dựng lại niềm tin và cuộc sống.