Hộ kinh doanh lo đối phó

Từ ngày 1/6, theo quy định tại Nghị định 70/2025, tất cả các hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên và hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng sẽ phải thực hiện xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.

Trước thông tin này, nhiều tiểu thương đã rỉ tai nhau hạn chế thanh toán qua chuyển khoản và chỉ chấp nhận tiền mặt. 

Lý do chính là họ sợ cơ quan thuế căn cứ vào tổng số tiền chuyển khoản để xác định doanh thu thật, dù thực tế lợi nhuận không nhiều.

Chị Hương, chủ một quán cà phê nhỏ tại phố Hoàng Cầu (Hà Nội) chia sẻ: "Một ngày tôi bán hàng trăm ly cà phê và đồ ăn nhẹ, giá trị mỗi đơn chỉ từ 20.000 - 40.000 đồng. 

Doanh thu mỗi ngày nhìn có thể cao, nhưng chi phí thuê mặt bằng, nhân viên và nguyên liệu đều rất lớn, lãi không nhiều. Nếu tính thuế trên doanh thu mà không tính tới chi phí thì rất dễ lỗ".

Tương tự, chị Lan, chủ cửa hàng tạp hóa ở quận Cầu Giấy bày tỏ: "Bán lẻ tạp hóa xoay vòng hàng nhanh, doanh thu cao, nhưng lời trên từng sản phẩm rất ít. 

Khách đến mua vài nghìn đồng cũng phải xuất hóa đơn, vừa tốn thời gian vừa tốn điện, giấy in, trong khi khách chẳng cần hóa đơn".

Nhiều hộ kinh doanh cũng lo lắng về việc phải đầu tư thiết bị và phần mềm mới. 

Anh Tuấn, chủ quán bún đậu tại quận Đống Đa chia sẻ: "Giờ muốn tuân thủ đúng thì phải sắm máy tính tiền, máy in, phần mềm… chi phí lên tới chục triệu đồng. 

Tôi phải thuê thêm người hỗ trợ vì không rành công nghệ, trong khi khách chỉ ghé ăn nhanh chứ có ai hỏi xin hóa đơn đâu".

Nhiều shop bán hàng online còn nhắn khách khi chuyển khoản nên để trống phần nội dung hoặc chỉ ghi "chuyển khoản" hoặc ghi thông tin không liên quan, nhằm tránh bị soi doanh thu thực tế.

Vô tình hay cố ý phạm luật đều bị xử lý

Theo ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), việc bãi bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh giúp tăng tính công bằng, minh bạch trong quản lý thuế. 

Điều này cũng góp phần phản ánh đúng thực lực kinh doanh của từng hộ, phù hợp với nguyên tắc "người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm".

Việc bỏ thuế khoán còn góp phần hiện đại hóa hệ thống thuế, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. 

Khi hộ kinh doanh tự kê khai qua các nền tảng số, cơ quan thuế có thể dễ dàng hỗ trợ thông qua các phần mềm kê khai và nộp thuế trực tuyến, giúp giảm thiểu các thủ tục hành chính. Đồng thời, việc này sẽ hạn chế đáng kể tình trạng gian lận, thất thu thuế.

Trước hiện tượng nhiều hộ kinh doanh, tiểu thương đồng loạt từ chối thanh toán qua chuyển khoản, đại diện Chi cục Thuế khu vực 1 khuyến nghị các hộ tránh chạy theo hiệu ứng đám đông để rồi vô tình vi phạm pháp luật.

Trường hợp người nộp thuế cố tình gian lận, không trung thực hoặc kê khai không đầy đủ, cơ quan thuế sẽ thực hiện các biện pháp xử lý như truy thu, ấn định thuế và xử phạt về hành vi khai sai, trốn thuế. 

Nếu vi phạm nghiêm trọng, người nộp thuế còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Kê khai đầy đủ không có nghĩa phải nộp thuế cao hơn

Để hỗ trợ giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam đề xuất giải pháp linh hoạt cho phép các hộ kinh doanh gửi hóa đơn qua các nền tảng tiện ích như Zalo hoặc email, thay vì bắt buộc phải in hóa đơn giấy tại chỗ.

Việc này không chỉ giúp giảm áp lực về chi phí đầu tư thiết bị mà còn đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu áp dụng hóa đơn điện tử.

Theo bà Cúc, trước đây, do áp dụng thuế khoán nên nhiều hộ kinh doanh chưa thực sự chú trọng đến việc ghi chép sổ sách, chứng từ kế toán và minh bạch doanh thu.

Khi hình thức thuế khoán bị loại bỏ, các hộ kinh doanh buộc phải thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Đây chính là bước chuẩn bị cần thiết, giúp các hộ kinh doanh phát triển bài bản hơn.

Theo các chuyên gia, phần lớn các hộ kinh doanh hiện nay vẫn còn tâm lý e ngại thay đổi, xuất phát từ rào cản tâm lý hơn là từ các quy định pháp luật. 

Thực tế, khi chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp, họ có cơ hội tiếp cận các chính sách ưu đãi, các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh và xúc tiến thương mại.

Ngoài ra, việc chuyển đổi lên doanh nghiệp không đồng nghĩa với việc phải nộp thuế cao hơn so với hộ kinh doanh cá thể như nhiều người vẫn lo lắng.