Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 11/12 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua - bán, cho thuê NƠXH.

Xét duyệt, bán, cho thuê công khai, đúng đối tượng

Chỉ thị nêu rõ: Thời gian qua, công tác phát triển NƠXH đạt nhiều kết quả tích cực, thu hút sự quan tâm của người dân và lan tỏa chính sách nhân văn.

Tuy nhiên, việc xét duyệt, mua, thuê mua, cho thuê NƠXH tại một số dự án ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM… còn nhiều bất cập: tập trung đông người khi nộp hồ sơ, quy trình tiếp nhận thiếu điều tiết; xuất hiện "cò mồi", môi giới trái phép, "chạy suất", hứa hẹn "trúng bốc thăm", quảng cáo "suất ngoại giao"; một số cá nhân nộp hồ sơ tại nhiều dự án hoặc nhờ người thân đứng tên; công khai thông tin, danh sách xét duyệt còn chậm; có dự án công bố giá cao hơn mặt bằng 30 - 40%; hậu kiểm và kiểm soát chuyển nhượng chưa hiệu quả, tiềm ẩn đầu cơ, trục lợi.

Để khắc phục, bảo đảm xét duyệt, bán, cho thuê, thuê mua NƠXH đúng đối tượng, công khai, minh bạch và hiệu quả, Thủ tướng chỉ thị UBND các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ; chỉ đạo Sở Xây dựng và các sở ngành thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục theo quy định.

Cụ thể, phải công khai dự án ngay sau khi khởi công, gồm tên dự án, chủ đầu tư, địa điểm, địa chỉ nộp hồ sơ, tiến độ, quy mô, số căn hộ, giá bán (tạm tính), thời gian nhận hồ sơ và các thông tin liên quan; công bố trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và đăng ít nhất một lần trên báo địa phương.

Công bố công khai trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng số lượng căn hộ, thời gian bắt đầu - kết thúc nhận hồ sơ, thời điểm bắt đầu bán; tổ chức kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, hạn chế nộp đơn tại nhiều dự án; thông báo danh sách đủ điều kiện cho chủ đầu tư đúng hạn.

Danh sách người được mua, thuê mua NƠXH phải được công khai sau ký hợp đồng và cập nhật trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng để phục vụ hậu kiểm, tránh trùng lặp đối tượng.

Các địa phương phải tổ chức thanh tra, kiểm tra để bảo đảm giá bán NƠXH được tính đúng, tính đủ theo quy định; ngăn chặn việc doanh nghiệp lợi dụng chính sách để trục lợi; phối hợp công an xử lý nghiêm hành vi môi giới trái phép, trục lợi trong việc làm thủ tục, hồ sơ, mua - bán... nhà ở xã hội.

UBND các tỉnh, thành phố tăng cường hậu kiểm đối với hoạt động mua, thuê mua, thuê NƠXH; nếu phát hiện tổ chức, cá nhân kê khai không trung thực hoặc vi phạm điều kiện hưởng chính sách thì thu hồi và xử lý theo quy định, đồng thời công khai danh sách vi phạm.

Địa phương cũng phải xử lý nghiêm chủ đầu tư, doanh nghiệp vi phạm quy định trong xét duyệt đối tượng; xử lý các tổ chức, cá nhân môi giới trái phép, trục lợi chính sách; thiết lập đường dây nóng, kênh tiếp nhận phản ánh và công khai trên Cổng thông tin điện tử của địa phương.

Chủ đầu tư phải công khai đầy đủ thông tin dự án

Đối với chủ đầu tư dự án NƠXH, Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán theo quy định; công khai đầy đủ thông tin dự án trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp, đồng thời gửi Sở Xây dựng và UBND cấp xã để công bố; đăng tải ít nhất một lần trên báo thuộc cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Chủ đầu tư phải áp dụng giải pháp, công nghệ số để tạo thuận lợi cho người dân như hướng dẫn, phát hồ sơ trên cổng điện tử; tiếp nhận hồ sơ, xếp hàng trực tuyến. Khi quá tải hồ sơ, cần bổ sung điểm tiếp nhận, tăng nhân sự, phân chia thời gian nhận hồ sơ, tổ chức đội hỗ trợ người già và người yếu thế.

Việc bốc thăm được tổ chức công khai khi số hồ sơ nhiều hơn số căn hộ, có đại diện Sở Xây dựng giám sát; khuyến khích mời báo chí, truyền thông để tăng minh bạch.

Chủ đầu tư không được thu tiền đặt cọc hoặc ủy quyền cho cá nhân, sàn giao dịch thu tiền ngoài quy định; phối hợp cơ quan chức năng xử lý các tổ chức, cá nhân lợi dụng danh nghĩa "hỗ trợ", "tư vấn" để trục lợi.

Người dân có nhu cầu mua NƠXH phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật để không bị lợi dụng, trục lợi. Nộp hồ sơ, thực hiện các thủ tục mua, thuê mua trực tiếp với chủ đầu tư, không thông qua các tổ chức, cá nhân tư vấn, môi giới hay sàn giao dịch; chủ động tìm kiếm thông tin về NƠXH tại các kênh chính thống.

Kê khai và chịu trách nhiệm về tính trung thực của hồ sơ đăng ký. Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng, không đảm bảo điều kiện về thu nhập, nhà ở sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; nếu đã thực hiện mua - bán sẽ bị thu hồi căn hộ, phạt hành chính và công khai thông tin theo quy định.

Người dân chỉ nộp hồ sơ tại một dự án, không nhờ người khác đứng tên hộ hồ sơ; chỉ được bán lại NƠXH đã mua cho đối tượng khác theo đúng quy định của pháp luật.

Bộ Công an chỉ đạo Công an cấp xã sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư để xác nhận điều kiện thu nhập cho người thu nhập thấp không có hợp đồng lao động theo quy định; đồng thời điều tra, xử lý các hành vi môi giới trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thao túng hồ sơ mua NƠXH.

Bộ Xây dựng hướng dẫn địa phương, doanh nghiệp và người dân thực hiện đúng quy định pháp luật về nhà ở, trong đó có quản lý, sử dụng NƠXH; phối hợp báo chí, truyền thông tuyên truyền, hướng dẫn người dân phòng tránh lừa đảo trong mua - bán NƠXH.