Phần lớn các tòa soạn mới dừng ở "số hóa" quy trình làm việc

Trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ II - 2025, sáng 20/6 đã diễn ra phiên thảo luận chuyên đề 4 với chủ đề "Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo chí Việt Nam".

Phiên thảo luận chuyên sâu có sự góp mặt của các chuyên gia công nghệ, nhà báo, nhà quản lý, đại diện các đơn vị truyền thông hàng đầu trong nước.

Phát biểu mở đầu Phiên thảo luận, ThS. Đào Trung Thành, Phó viện trưởng Viện Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII) khẳng định, chuyển đổi số không còn là một lựa chọn, mà là điều kiện sống còn của báo chí trong thời đại AI.

Theo ông Thành, AI không chỉ thay đổi cách viết bài mà còn tác động mạnh mẽ đến hành vi tiếp nhận thông tin và chiến lược phân phối nội dung.

Trong khi đó, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) chỉ ra rằng, phần lớn các tòa soạn trong nước mới dừng ở bước "số hóa" quy trình làm việc - tức là đưa quy trình giấy tờ lên nền tảng số, chứ chưa đạt đến mức ứng dụng AI một cách có hệ thống.

Thiếu dữ liệu huấn luyện và hạn chế về nhân sự chuyên môn là hai nút thắt lớn khiến AI chưa thể phát huy hết tiềm năng tại các cơ quan báo chí Việt Nam.

Từ góc độ triển khai thực tiễn, ông Đào Quang Bính, Tổng Thư ký Tạp chí Kinh tế Việt Nam (VnEconomy) chia sẻ bài học từ giải pháp "MarCom AI made in-for Vietnam" mà đơn vị mình đang phát triển.

Theo ông Đào Quang Bính, AI không thể áp dụng rập khuôn theo mô hình phương Tây, mà phải được "may đo" cho phù hợp với hành vi độc giả Việt, văn hóa bản địa và khuôn khổ pháp lý hiện hành.

"AI có thể là trợ thủ đắc lực giúp cá nhân hóa nội dung, tối ưu tương tác, và gia tăng hiệu quả truyền thông tiếp thị chỉ khi được triển khai đúng cách và đúng ngữ cảnh", ông Bính nhấn mạnh.

Cũng tại phiên thảo luận, với tham luận "AI và hệ miễn dịch truyền thông", ông Đinh Toàn Thắng, Chủ tịch Công ty DIBIZ cảnh báo, AI có thể bị lợi dụng để sản xuất tin giả tinh vi, vượt quá khả năng nhận biết của con người. Ông đề xuất mô hình "ba lớp phòng vệ" đó là: Công nghệ phát hiện nội dung bất thường, tổ chức kiểm chứng chéo và nền tảng đạo đức nghề báo.

Đây không chỉ là vấn đề công nghệ, mà là trách nhiệm xã hội của báo chí trong thời đại thông tin dễ bị thao túng.

AI là công cụ vận hành, không phải món trang sức

Tham luận tại phiên thảo luận, ông Lê Anh Dũng, Giám đốc Công nghệ của Got It Vietnam chia sẻ thẳng thắn: "AI không phải là món trang sức, mà là công cụ phải vận hành tốt mới phát huy hiệu quả".

Từ kinh nghiệm triển khai AI trong giáo dục và dịch vụ khách hàng, ông Dũng cho rằng báo chí hoàn toàn có thể ứng dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như GPT để tạo đề cương bài viết, phân loại nội dung, tự động hóa đề xuất tiêu đề hoặc nhận diện hành vi đọc báo.

Tuy nhiên, bài toán lựa chọn mô hình, giữa giải pháp triển khai qua API hay hạ tầng On-Premise cần phải được cân nhắc kỹ trên cơ sở dữ liệu, năng lực kỹ thuật và yếu tố bảo mật riêng của từng cơ quan báo chí.

Tương tự, ông Nguyễn Anh Tuấn, Nhà sáng lập Baomoi.com nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp AI vào quy trình phân phối nội dung.

Theo ông Tuấn, chính khả năng phân tích hành vi người dùng và gợi ý tin bài phù hợp giúp Baomoi.com duy trì độ gắn kết với độc giả trẻ, vốn rất dễ "chuyển kênh" trong môi trường mạng. AI không thay thế con người, nhưng nếu được tích hợp đúng cách, sẽ giúp biên tập viên đưa ra quyết định nhanh hơn, thông minh hơn.

Đáng chú ý, một điểm nhấn trực quan của phiên thảo luận là đoạn clip từ Trung tâm Tin tức Đài Truyền hình TP.HCM (HTV), trình bày quy trình ứng dụng AI trong sản xuất truyền hình - từ chuyển giọng nói thành văn bản, dựng bản tin bằng nhân vật ảo, đến viết kịch bản bằng máy.

Kết thúc phiên thảo luận, các diễn giả đều cho rằng, để AI phát huy hiệu quả, báo chí cần một chiến lược dài hơi, dựa trên ba trụ cột: công nghệ phù hợp, đội ngũ thạo cả báo chí lẫn công nghệ, và nền tảng đạo đức nghề nghiệp vững vàng.

Trong cuộc chạy đua công nghệ, chính sự kiên định với các giá trị cốt lõi cùng với sự thật, đạo đức và niềm tin công chúng mới là điều bảo chứng cho sự tồn tại lâu dài của các tòa soạn trong kỷ nguyên AI.

Chủ tịch Hội Nhà báo VN: Báo chí nên dừng việc cố gắng làm hài lòng tất cả độc giả

Theo ông Lê Quốc Minh, các cơ quan báo chí nên dừng việc cố gắng làm hài lòng tất cả các độc giả. Thay vào đó, tập trung nguồn lực vào những loại nội dung có giá trị cao, khác biệt rõ rệt so với câu trả lời tổng hợp từ công cụ tìm kiếm bằng AI.