Sáng 11/12, với tuyệt đại đa số đại biểu tán thành, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quy hoạch Đô thị và Nông thôn. Luật có 4 điều với hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn quy định rõ khái niệm đô thị là phạm vi không gian tập trung dân cư sinh sống có mật độ cao và chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp; có cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại; là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành; có vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ.

Đô thị mới là đô thị dự kiến hình thành trong tương lai, theo định hướng được xác định tại quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị và nông thôn hoặc quy hoạch vùng hoặc quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch chung thành phố. Đô thị mới được đầu tư xây dựng từng bước đồng bộ theo các tiêu chí phân loại đô thị.

Đô thị và hệ thống đô thị được phân loại theo quy định: Đô thị được phân loại theo vai trò, vị trí và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; mức độ đô thị hóa; trình độ phát triển cơ sở hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng số và tổ chức không gian, kiến trúc cảnh quan và các yếu tố đặc trưng.

Thủ đô Hà Nội và TP.HCM là đô thị loại đặc biệt.

Phân loại đô thị là cơ sở tổ chức, sắp xếp hệ thống đô thị theo các tiêu chí, tiêu chuẩn phân loại đô thị, là cơ sở định hướng phát triển hệ thống đô thị, từng đô thị.

Căn cứ tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng giai đoạn, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về phân loại đô thị bảo đảm các xu hướng phát triển đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu, xanh, thông minh, hiện đại và bền vững.

Hệ thống đô thị được định hướng tại quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị và nông thôn, quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch chung thành phố, bao gồm đô thị và đô thị mới.

Một nội dung được quan tâm tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quy hoạch Đô thị và Nông thôn là quy định về quy hoạch chung thành phố.

Theo đó, quy hoạch chung được lập cho thành phố, đô thị thuộc tỉnh, đô thị mới dự kiến thành lập thành phố, đô thị mới thuộc tỉnh, xã, khu kinh tế, khu du lịch quốc gia, đặc khu.

Đối với đô thị thuộc thành phố, đô thị mới thuộc thành phố, việc lập quy hoạch chung trong trường hợp cần thiết theo quy định của Chính phủ.

Về phạm vi, ranh giới lập quy hoạch; thời hạn của quy hoạch; quan điểm, mục tiêu phát triển, luật quy định: Đối với quy hoạch chung đô thị thuộc tỉnh hoặc thuộc thành phố, phạm vi quy hoạch được xác định trên cơ sở điều kiện về diện tích, mật độ dân số và tỷ lệ lao động phi nông nghiệp theo quy định của Chính phủ.

Đối với đô thị mới dự kiến thành lập thành phố, quy hoạch chung phải thể hiện rõ nội dung theo quy định và xác định rõ cơ sở về quy mô, phạm vi, ranh giới để hình thành, phát triển đô thị.

Các bản vẽ thể hiện nội dung quy hoạch chung thành phố được lập theo tỷ lệ do Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định.

Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh sửa luật, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh làm rõ vì sao cần lập quy hoạch chung thành phố.

Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, các thành phố có vai trò là trung tâm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cấp vùng, quốc gia và đầu mối giao thương quốc tế.

Quy hoạch chung thành phố xác định mục tiêu, định hướng phát triển tổng thể, kế hoạch phát triển dài hạn, định hướng, tổ chức không gian đô thị - nông thôn, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội, nhà ở cho thành phố. Quy hoạch chung là cơ sở để lập các cấp độ quy hoạch đô thị và nông thôn (phân khu - chi tiết) trong thành phố.

Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, thành phố không lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Kế hoạch sử dụng đất đối với thành phố được lập căn cứ vào quy hoạch chung và các quy hoạch theo quy định pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn…

Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã được Quốc hội biểu quyết thông qua, trong đó, nội dung quy hoạch tỉnh đối với thành phố trực thuộc trung ương đã được chỉnh lý là các phương hướng mang tính chiến lược và không có nội dung trùng lặp.

Do đó cần thiết phải có quy hoạch chung thành phố là quy hoạch không gian lãnh thổ làm cơ sở triển khai các bước quy hoạch cụ thể (phân khu - chi tiết), đầu tư xây dựng, phát triển đô thị và nông thôn.

Trong thời gian tới, cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kinh nghiệm thực tiễn trong công tác triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù của Thủ đô Hà Nội và TP.HCM để có thêm cơ sở thực tiễn, luận cứ, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét về khả năng nhân rộng trên toàn quốc, theo lộ trình, thời điểm phù hợp.