Lợi ích rõ rệt cho người dân và xã hội

Trong khoảng một thập kỷ trở lại đây, dịch vụ vận tải trên nền tảng gọi xe công nghệ đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn. Từ mô hình "xe ôm truyền thống", người dân dần chuyển sang sử dụng các ứng dụng gọi xe như Grab, Be, Xanh SM hay Gojek. Những nền tảng này nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu của giao thông đô thị hiện đại.

Không thể phủ nhận, mô hình xe công nghệ đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Với người sử dụng, giá cước minh bạch, lộ trình rõ ràng, thao tác đặt xe nhanh gọn giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Với người lao động, đây là kênh tạo việc làm linh hoạt, thủ tục gia nhập đơn giản, phù hợp với nhiều nhóm lao động phổ thông. Ở góc độ xã hội, loại hình này góp phần tận dụng phương tiện nhàn rỗi, thúc đẩy thanh toán không tiền mặt và quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Tuy nhiên, song hành với sự phát triển nhanh là những vấn đề đáng lo ngại về trật tự, an toàn giao thông. Thực tế cho thấy, không ít lái xe mô tô công nghệ vi phạm các quy tắc giao thông như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, che biển số hay phóng nhanh vượt ẩu để kịp thời gian hoàn thành cuốc xe. Không chỉ vậy, các điểm dừng, đỗ xe tự phát của xe công nghệ trước cổng bệnh viện, trường học, trung tâm thương mại đang trở thành "điểm nghẽn" gây ùn tắc cục bộ ở nhiều đô thị lớn.

Chuẩn mực dịch vụ chưa đồng đều

Theo ông Trần Hữu Minh - Chánh Văn phòng Uỷ ban ATGT Quốc gia, hiện nay tiêu chuẩn dịch vụ xe ôm công nghệ chưa được kiểm soát chặt chẽ. Việc sử dụng mũ bảo hiểm kém chất lượng, mũ giả, xe thiếu bảo dưỡng hoặc vấn đề vệ sinh khi dùng chung mũ bảo hiểm cho nhiều khách hàng vẫn còn phổ biến. Đây không chỉ là câu chuyện chất lượng dịch vụ mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe và sự an toàn của hành khách.

Do đó, cần cấp thiết về nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, chuẩn hóa kỹ năng lái xe và trách nhiệm của các nền tảng công nghệ. Nếu không có giải pháp quản lý phù hợp, những rủi ro về an toàn giao thông có thể làm lu mờ những giá trị tích cực mà mô hình này mang lại. "Trong bối cảnh người dân ngày càng quan tâm tới tiêu chuẩn dịch vụ và an toàn cá nhân, đây không còn là vấn đề nhỏ mà đã trở thành một tiêu chí đánh giá sự văn minh của loại hình vận tải mới", ông Minh nhấn mạnh đồng thời cho rằng, bên cạnh mũ bảo hiểm, tình trạng phương tiện thiếu bảo dưỡng, đèn, phanh không đảm bảo kỹ thuật vẫn còn xảy ra. Một số lái xe chưa tuân thủ tác phong phục vụ tối thiểu như đón - trả khách đúng nơi quy định, giao tiếp chuẩn mực hay hỗ trợ hành khách trong những tình huống cần thiết.

Đáng chú ý, áp lực hoàn thành cuốc xe nhanh, tăng thu nhập khiến một bộ phận lái xe có xu hướng ưu tiên tốc độ hơn sự an toàn và chất lượng dịch vụ, vô hình trung làm giảm giá trị cốt lõi mà xe công nghệ hướng tới.Thực tiễn cho thấy, nếu chỉ tập trung vào quản lý trật tự, an toàn giao thông mà bỏ qua yếu tố chuẩn mực dịch vụ, xe công nghệ khó có thể phát triển bền vững.

"Việc xây dựng các tiêu chí tối thiểu về phương tiện, mũ bảo hiểm, vệ sinh, tác phong phục vụ; đồng thời tăng trách nhiệm của doanh nghiệp nền tảng trong kiểm soát, đánh giá và đào tạo lái xe là yêu cầu cấp thiết.

Chuẩn mực dịch vụ đồng đều không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hành khách, mà còn góp phần nâng cao hình ảnh người lái xe công nghệ, hướng tới một hệ sinh thái giao thông văn minh, an toàn và chuyên nghiệp hơn trong các đô thị Việt Nam", ông Minh nhận định.