Chiều 3/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì họp trực tiếp và trực tuyến với lãnh đạo bộ, ngành, 13 địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp… về Dự thảo Nghị quyết việc ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, những vướng mắc hiện nay chỉ là cá biệt, cần tháo gỡ khẩn trương nhưng lâu dài phải được xử lý thông qua sửa đổi, bổ sung Luật Địa chất và khoáng sản.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, lĩnh vực địa chất và khoáng sản tác động lớn đến môi trường, nên phải thận trọng và bài bản. Cơ chế đặc biệt chỉ áp dụng trong các trường hợp cấp bách, đối với công trình quan trọng quốc gia được Trung ương phê duyệt hoặc một số dự án đầu tư công, tư về hạ tầng, nhà ở xã hội, bệnh viện, khu công nghiệp.

"Dự thảo Nghị quyết cần ghi rõ trường hợp áp dụng cơ chế đặc biệt để tránh vướng mắc, đồng thời không thể dùng để hợp thức hóa vi phạm", Phó Thủ tướng nói.

Về chồng lấn quy hoạch, Phó Thủ tướng đề nghị xác định rõ nguyên tắc xử lý, ưu tiên một lĩnh vực, bảo đảm quản lý dự trữ, khai thác hợp lý. Các mỏ đã cấp phép cần ổn định, không điều chỉnh đấu thầu hoặc cấp phép trùng lặp.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý tình trạng nhiều mỏ có giá trị khoáng sản đi kèm lớn hơn khoáng sản chính nhưng vẫn được cấp phép dưới dạng thông thường. Do vậy, dự án Luật sửa đổi cần quy định "mọi tài nguyên phải được đánh giá đầy đủ theo công nghệ hiện có và giá trị thực tế khi thăm dò, khai thác".

Về cấp giấy phép khai thác, cần linh hoạt về sản lượng, cho phép biến động theo thị trường; đồng thời mở rộng đối tượng được cấp phép thu hồi khoáng sản, gồm cả nhà thầu, tổ chức, cá nhân có năng lực khi thực hiện công trình quan trọng theo Nghị quyết 106/2023/QH15, nhưng tuyệt đối không hợp thức hóa vi phạm.

Đối với cơ chế khai thác khoáng sản nhóm III, IV phục vụ đầu tư công, Phó Thủ tướng khẳng định đây là tài nguyên quốc gia do Nhà nước quản lý. Vì vậy, cần nghiên cứu phương án không thu phí cấp phép, chỉ tính chi phí khai thác, vận chuyển, coi như chuyển hóa tài nguyên thành vốn đầu tư hạ tầng, giảm gánh nặng cho ngân sách.

Trước đó, báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên cho biết, Bộ đã đề xuất bổ sung nhiều nội dung mới nhằm tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu cho các dự án trọng điểm, đầu tư công và PPP. Một số địa phương đề xuất cơ chế đặc thù cho dự án quan trọng, giao Chủ tịch UBND tỉnh quyết định.

Bộ cũng tiếp thu ý kiến từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và Bộ Quốc phòng về điều tiết nguồn vật liệu dư thừa từ các mỏ đã đăng ký theo Nghị quyết 106/2023/QH15 để phục vụ công trình trọng điểm, kể cả nhiệm vụ khẩn cấp về quốc phòng, an ninh.

Một nội dung quan trọng khác là khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác, áp dụng cho khoáng sản phục vụ dự án trọng điểm, nguyên liệu xi măng, khu du lịch, chế biến sâu đã ổn định. Các giấy phép cấp trước 1/7/2005 cũng được điều chỉnh để tiếp tục khai thác cho dự án đã đăng ký.

Góp ý vào nội dung Dự thảo Nghị quyết, đại diện các bộ: Công an, Công thương, Xây dựng thống nhất quan điểm, cần vừa tháo gỡ vướng mắc thực tiễn, vừa duy trì chính sách nhất quán và đảm bảo hiệu quả các dự án đang triển khai.

Trong đó, Bộ Xây dựng nêu ý kiến các khu vực khoáng sản phục vụ dự án xi măng đã được quy hoạch trước đây nên thuộc diện không đấu giá, nhằm tránh hiện tượng đầu cơ, thao túng và bảo đảm nguồn vật liệu ổn định cho các nhà máy hiện hữu.