Theo điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 2404 phê duyệt, định hướng quy hoạch tuyến, lộ trình đầu tư và nhu cầu vốn có nhiều điều chỉnh so với quy hoạch trước đây.

Theo đó, định hướng quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia đến năm 2030, ngoài 7 tuyến đường sắt hiện hữu có 11 tuyến đường sắt mới, tổng chiều dài khoảng 3.207km, so với trước đây tăng 2 tuyến.

Mạng lưới đường sắt quốc gia đến năm 2050 vẫn được quy hoạch gồm 25 tuyến, như quy hoạch cũ; tuy nhiên tổng chiều dài khoảng 6.658km, trong khi theo quy hoạch cũ thấp hơn - 6.354km.

Do điều chỉnh quy mô tuyến, dự kiến tổng nhu cầu quỹ đất dành cho đường sắt đến năm 2030 khoảng 21.887ha. Tổng nhu cầu vốn cũng tăng, khoảng 1.544.850 tỷ đồng do "đẩy" sớm lộ trình đầu tư; sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác. Còn theo quy hoạch cũ, tổng nhu cầu vốn đến năm 2030 khoảng 240.000 tỷ đồng.

Về lộ trình đầu tư, giai đoạn đến năm 2030 sẽ đầu tư 17 tuyến đường sắt, giai đoạn sau năm 2030 sẽ đầu tư 19 tuyến, trong đó có 4 tuyến đường sắt hiện có gồm: Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh; Hà Nội - Lào Cai; Hà Nội - Hải Phòng; Kép - Hạ Long - Cái Lân.

Về các tuyến điều chỉnh, Quyết định số 2404 đã điều chỉnh phạm vi hai tuyến Hà Nội - TP.HCM và Hà Nội - Lào Cai; đồng thời điều chỉnh lộ trình chuyển đổi công năng tuyến Hà Nội - Hải Phòng, đoạn từ sau ga Hải Phòng đến cảng Chùa Vẽ, sau khi hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác ga Vật Cách.

Đối với các tuyến đường sắt mới, điều chỉnh tên gọi, quy mô và lộ trình đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; bổ sung tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh.

Bên cạnh đó, điều chỉnh quy mô và lộ trình đầu tư hai tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và TP.HCM - Lộc Ninh; điều chỉnh lộ trình đầu tư ba tuyến Hà Nội - Đồng Đăng, Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái, Tháp Chàm - Đà Lạt.

Quyết định cũng điều chỉnh phạm vi và quy mô của bảy tuyến gồm: Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân; vành đai phía Đông TP Hà Nội; Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng; Vũng Áng - Mụ Giạ; Biên Hòa - Vũng Tàu; Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ - Cà Mau; Đà Nẵng - Kon Tum - Gia Lai - Đắk Lắk - Đắk Nông - Bình Phước.

Trong khi đó tuyến Thủ Thiêm - Long Thành được điều chỉnh, không còn thuộc quy hoạch đường sắt quốc gia mà chuyển thành đường sắt đô thị; giao TP.HCM và tỉnh Đồng Nai cập nhật vào quy hoạch tỉnh và các quy hoạch liên quan. Đồng thời, bổ sung tuyến đường sắt An Bình - Sài Gòn (Hòa Hưng) - Tân Kiên.

Cần thiết điều chỉnh quy hoạch mạng lưới, đầu tư sớm các tuyến đường sắt

Bộ Xây dựng đề xuất điều chỉnh quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia. Theo đó, nhiều tuyến quan trọng được đẩy tiến độ đầu tư lên trước năm 2030 để đáp ứng yêu cầu phát triển mới.