Người trẻ tự rút ngắn tuổi thọ vì thuốc lá thế hệ mới

Tại Hội thảo cung cấp thông tin về Phòng, chống tác hại thuốc lá với chủ đề Tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội quy định cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng do Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao - Du lịch) tổ chức chiều 1/12, BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai khẳng định: "Thuốc lá điện tử không phải là lựa chọn an toàn hay ít hại hơn thuốc lá truyền thống. Ngược lại, chúng chứa hỗn hợp hóa chất (có thể cả ma túy) phức tạp hơn nhiều, cùng các nguy cơ lâu dài chưa thể lường hết".

Theo BS Nguyên, trong vài năm qua, Trung tâm Chống độc đã tiếp nhận hàng trăm bệnh nhân cấp cứu vì ngộ độc thuốc lá điện tử, bao gồm cả những trường hợp ngộ độc cấp tính nguy hiểm đến tính mạng. Nhiều bệnh nhân bên ngoài hoàn toàn không có triệu chứng rõ rệt nhưng khi được đánh giá bằng các trắc nghiệm tâm lý cho thấy bị rối loạn trầm cảm, rối loạn nhân cách, thậm chí biểu hiện tâm thần phân liệt. Đây là hệ lụy mới, nghiêm trọng và ngày càng phổ biến trong nhóm người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử.

BS Nguyên nhấn mạnh, không nên sử dụng bất kỳ loại thuốc lá thế hệ mới nào, kể cả dùng cho vui. Theo ông, xu hướng giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử, bóng cười, chất kích thích được xem như xả stress, giải trí đang khiến nhiều người tự rút ngắn tuổi thọ của chính mình.

Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) từng phát hiện nhiều loại ma túy tổng hợp hoàn toàn mới trong thuốc lá điện tử như MDMB-Butinaca, ADB-Butinaca, MDMB-4en-Pinaca, ADB-4en-Pinaca, THC, PB-22… Những chất này có độc tính mạnh, gây rối loạn tâm thần cấp và nhiều biến chứng khó lường.

Báo động gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử

ThS Đặng Khắc Lợi Phó cục trưởng Cục Báo chí cho biết: "Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng đang gia tăng đáng báo động. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Những con số này là lời cảnh báo rõ ràng về mức độ nguy hại và tốc độ lan rộng của sản phẩm này trong thanh thiếu niên.

Trước thực trạng đó, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó có quy định: "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội…". Đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời và hết sức cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ".

"Trước thực trạng ghi nhận tại Trung tâm, cần khẳng định huốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và thuốc lá mới khác hoàn toàn có hại sức khỏe; thậm chí mở đầu xu hướng lạm dụng, nghiện, phơi nhiễm các hóa chất tổng hợp của con người không thể kiểm soát, gây nên loạt bệnh tật mới, vấn đề y tế khổng lồ; đồng thời làm nặng, phức tạp thêm vấn đề thuốc lá thông thường, ma túy. Chính vì vậy, cần tuyệt đối không cần đánh giá, nghiên cứu hay cho dùng thử", BS Nguyên đề xuất

TS Angela Pratt, đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam nhận định: "Các loại thuốc lá hệ mới để lại những rủi ro sức khỏe có thể nghiêm trọng, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên và thanh niên. Ngoài những tác động lâu dài, bao gồm ung thư, bệnh tim và phổi, tiêu thụ nicotine ở trẻ em và thanh thiếu niên có tác động đặc biệt có hại đến sự phát triển não bộ, với hậu quả lâu dài, bao gồm rối loạn học tập và rối loạn dạng lo âu.

Lệnh cấm lịch sử của Việt Nam đối với thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng (Nghị quyết 173/2024/QH15) là một cột mốc quan trọng về sức khỏe cộng đồng toàn cầu".

Để thực thi Nghị quyết về cấm thuốc lá thế hệ mới, đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho rằng Quyết định số 1665/QĐ-TTg về kế hoạch triển khai Nghị quyết, nêu rõ: "Các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động rà soát, lập danh mục các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan đến quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để đề xuất rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới bảo đảm phù hợp với quy định của Nghị quyết".

Ngoài ra, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, sẽ bổ sung định nghĩa, quy định cấm "thuốc lá điện tử", "thuốc lá nung nóng" để thống nhất, đồng bộ với quy định tại Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội. Đồng thời, cần bổ sung vào nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, hành vi sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, chứa chấp, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (mà chưa đến mức xử lý hình sự); Đưa quy định cẩm đầu tư kinh doanh, xuất nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Luật Đầu tư, Luật Quản lý ngoại thương…