Tự kiểm tra giám sát an toàn là yêu cầu bắt buộc

Theo Cục Hàng không Việt Nam, Sổ tay hướng dẫn được xây dựng nhằm chuẩn hóa hoạt động giám sát an toàn của các cơ sở hạ tầng hiện có, giúp duy trì hồ sơ hệ thống, đồng thời đảm bảo các quy trình thông báo và khắc phục kịp thời các thiếu sót không tuân thủ các thông số kỹ thuật trong tài liệu, quy trình khai thác sân bay.

Người khai thác cảng hàng không, sân bay phải xây dựng các chương trình tự kiểm tra an toàn để giám sát điều kiện hoạt động thực tế, xác định các yếu tố không đạt yêu cầu và có biện pháp khắc phục phù hợp. Các chương trình này có thể đa dạng về quy mô và hình thức, từ kiểm tra đơn giản không ghi chép đến các chương trình toàn diện với lịch kiểm tra cụ thể, có phân công trách nhiệm rõ ràng.

Đặc biệt, hoạt động tự kiểm tra là một phần quan trọng trong chương trình cấp chứng chỉ khai thác sân bay. Người khai thác phải thực hiện giám sát định kỳ, kiểm tra thường xuyên và đột xuất, đảm bảo kịp thời phát hiện và xử lý các tình trạng mất an toàn có thể ảnh hưởng đến hoạt động hàng không.

Dự thảo cũng đưa ra khuyến nghị về các thành phần, trách nhiệm và nội dung cần kiểm tra trong từng hình thức giám sát: định kỳ, liên tục, đặc biệt... Danh sách kiểm tra (checklist) có thể được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với từng đặc thù của sân bay.

Người khai thác sân bay chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức kiểm tra các hạng mục vận hành quan trọng như: mặt đường cất hạ cánh, khu vực an toàn, đánh dấu, biển báo, chiếu sáng, cứu nạn cứu hộ, tiếp nhiên liệu, dẫn đường, phương tiện mặt đất, quản lý chướng ngại vật, động vật hoang dã và công trình xây dựng trong khu vực sân bay.

Đối với các khu vực được giao cho bên thứ ba (như hãng hàng không, nhà khai thác cơ sở cố định), việc kiểm tra có thể do đơn vị đó thực hiện, nhưng người khai thác sân bay vẫn là đơn vị chịu trách nhiệm cuối cùng về an toàn vận hành.

Dự thảo yêu cầu người khai thác thiết lập một chương trình tự kiểm tra hiệu quả, có hệ thống ghi nhận, báo cáo và xử lý các thiếu sót. Trong trường hợp phát hiện các điều kiện có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn bay, người khai thác phải phát hành thông báo hàng không (NOTAM) thông qua bộ phận AIS để kịp thời cảnh báo phi công. Khi tình trạng đã được khắc phục, NOTAM sẽ được hủy bỏ.

Kiểm tra có hệ thống và lưu trữ hồ sơ tối thiểu 5 năm

Ngay cả với các sân bay nhỏ, dự thảo khuyến khích sử dụng checklist tự kiểm tra được lập kế hoạch cụ thể, có ngày tháng rõ ràng. Checklist giúp theo dõi diễn biến các điều kiện an toàn, tạo hồ sơ phục vụ công tác giám sát và minh chứng các hành động khắc phục đã được thực hiện.

Toàn bộ hồ sơ kiểm tra an toàn phải được lưu trữ tối thiểu 5 năm để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan có thẩm quyền.

Dự thảo cũng quy định rõ yêu cầu về năng lực đối với nhân viên thực hiện công tác kiểm tra an toàn sân bay. Theo đó, nhân viên phải được đào tạo tối thiểu các nội dung: Kết cấu hạ tầng sân bay: biển báo, hệ thống đánh dấu, chiếu sáng; Hệ thống thông tin liên lạc: điện thoại vô tuyến; Bề mặt giới hạn chướng ngại vật, thiết kế mặt đường, hệ thống thoát nước;

Tài liệu khai thác sân bay, bao gồm: Hệ thống quản lý an toàn (SMS), kế hoạch khẩn nguy, chương trình quản lý chim và động vật hoang dã; Quy trình phát hành thông báo hàng không (NOTAM, SNOWTAM); Quy định về an toàn sân bay và kỹ thuật kiểm tra hiện trường; Vị trí, chức năng trang thiết bị sân bay; Các quy định, quy tắc và nội dung tài liệu khai thác sân bay đang được áp dụng.

Nhân viên kiểm tra không chỉ cần nắm rõ kiến thức kỹ thuật mà còn phải hiểu biết đầy đủ về các quy trình khai thác và pháp lý liên quan, nhằm đảm bảo việc kiểm tra đạt hiệu quả thực chất, góp phần nâng cao an toàn trong toàn hệ thống cảng hàng không, sân bay.