"Thị trường bất động sản giống chuyến bay chỉ có hạng thương gia"

Sáng 6/8, trong khuôn khổ diễn đàn đầu tiên của Quốc hội về hoạt động giám sát, đã diễn ra phiên chuyên đề về hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tại phiên chuyên đề, đã có 4 báo cáo tham luận của các diễn giả cùng với nhiều ý kiến, nhận định, chia sẻ tâm huyết từ các chuyên gia, nhà khoa học, hiệp hội doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, người hoạch định chính sách, cơ quan thực thi và cả các đối tượng thụ hưởng chính sách.

Trong phần thảo luận, Tiến sĩ Trần Du Lịch, Phó chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) nêu kiến nghị cụ thể với hoạt động giám sát của Quốc hội.

Ông Lịch cho rằng, trước hết Quốc hội nên giám sát tại bàn, tức là chỉ cần ngồi tại chỗ, thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI và hỗ trợ khác để rà soát toàn bộ, qua đó sẽ thấy chỗ nào Nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào Nhà nước để lỗ hổng.

"Đây là giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất", ông Lịch nêu quan điểm.

Cụ thể, Quốc hội cần tổ chức tổng hợp, phân loại, phân tích bằng văn bản tất cả hệ thống đang điều chỉnh, khơi thông cho 5 loại thị trường: thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động và thị trường khoa học công nghệ.

"Năm loại thị trường này đang bị ức chế bởi tất cả các quy định chồng chéo trong hệ thống hiện nay. Nếu không rà lại để minh bạch, chúng ta không có cơ sở để xây dựng hệ thống khai thông", ông Lịch nói.

Một kiến nghị khác ông Lịch đưa ra là giám sát thực địa. Ông đề xuất nên giám sát tình trạng biến đất nông nghiệp thành đất hoang và nhà cửa xây không ai ở gây lãng phí trong quá trình đô thị hóa.

Đặc biệt, TS Trần Du Lịch chỉ ra bất cập thị trường bất động sản hiện nay là thị trường "không có nhà cho người thu nhập trung bình và thấp".

"Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông", vị chuyên gia nói và đề nghị giám sát làm rõ nguyên nhân bất cập này.

Một vấn đề lớn khác ông nêu ra là giá đất, đặc biệt đất nông nghiệp bị đầu cơ, tạo bong bóng và vượt sức chịu đựng của nền kinh tế, của người dân.

Cuối cùng, Tiến sĩ Lịch đề xuất giám sát việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp hiện nay, nhằm xây dựng một nền công vụ hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Cũng thảo luận tại diễn đàn, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá.

Đối với thị trường bất động sản, ông Châu thừa nhận thực tế hiện nay thiếu nguồn cung, thiếu nhà ở giá phải chăng cho người trung bình, người thu nhập thấp.

Do đó, ông đề nghị có chính sách đối với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.

"Các dự án nhà ở thương mại không cần ưu đãi về thuế, tín dụng như nhà ở xã hội nhưng cần có cơ chế giá rẻ", theo ông Châu.

Đổi mới tư duy lựa chọn nội dung giám sát

Kết thúc phiên chuyên đề thứ nhất, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định phiên chuyên đề có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực điều hành, kiến tạo chính sách và cũng là thông điệp xuyên suốt, nhất quán, gắn liền với chủ đề của Diễn đàn: "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".

Theo Phó chủ tịch Quốc hội, các đại biểu thẳng thắn chỉ ra những hạn chế còn tồn tại trong hoạt động giám sát hiện nay, trong đó nhấn mạnh tổ chức thực thi pháp luật vẫn là khâu yếu.

Phó chủ tịch Quốc hội cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học đã đưa ra nhiều kiến nghị tâm huyết, sâu sắc, tập trung vào 6 nhóm giải pháp cốt lõi nhằm tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát thực sự trở thành công cụ kiến tạo và thúc đẩy phát triển.

Đáng chú ý là giải pháp tiếp tục đổi mới tư duy lựa chọn nội dung giám sát, tập trung vào những vấn đề lớn, trọng điểm, bức xúc từ thực tiễn, có tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân và hiệu quả hoạt động của bộ máy sau sáp nhập, tổ chức lại.

"Trong đó, theo tinh thần chỉ đạo tại Hội nghị lần thứ 12 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng vừa qua, cần chú trọng giám sát quá trình thể chế hóa, đẩy nhanh tiến độ sửa đổi Luật Đất đai, Luật Quy hoạch và các luật có liên quan, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, phát huy nguồn lực và bảo đảm phát triển đồng bộ, bền vững trong bối cảnh mới", theo ông Thanh.

Cùng đó cần nâng cao chất lượng tổ chức và phương pháp giám sát, bảo đảm đi vào chiều sâu.

Gắn kết chặt chẽ giữa khảo sát thực tế, làm việc trực tiếp với đối tượng giám sát và phân tích dữ liệu khách quan; đồng thời đề cao trách nhiệm giải trình cá nhân của người đứng đầu trong bối cảnh bộ máy tinh gọn hơn, khối lượng công việc ngày càng lớn.

Nhóm giải pháp khác là tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật.

Xây dựng cơ chế theo dõi, đôn đốc và chế tài thực hiện kiến nghị sau giám sát, đảm bảo tính ràng buộc, hiệu lực và trách nhiệm thực thi, khắc phục tình trạng kiến nghị bị bỏ ngỏ, kéo dài, không được xử lý đến nơi đến chốn.

"Tất cả các giải pháp này đều nhằm hướng tới mục tiêu xây dựng hoạt động giám sát chủ động, hiệu lực, hiệu quả, thực sự đóng vai trò dẫn dắt và kiến tạo cho sự phát triển bền vững của đất nước", Phó chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đồng thời khẳng định, đây sẽ là cơ sở quan trọng để Quốc hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hoạt động giám sát - một công cụ kiểm tra, kiểm soát, thúc đẩy quản trị hiệu quả, đồng thời khơi thông các động lực tăng trưởng, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững.