Tăng phân cấp, phân quyền để tạo sự chủ động

Sáng 6/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về nhiều dự án luật, trong đó có Luật Xây dựng (sửa đổi).

Tán thành với nhiều nội dung sửa đổi của dự thảo Luật, đại biểu Trần Đình Chung (đoàn Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo lần này đã cụ thể hóa những quan điểm mới trong chủ trương của Đảng, đặc biệt là tháo gỡ các điểm nghẽn, khó khăn trong quá trình triển khai thực tiễn thời gian qua.

"Dự thảo đã tăng cường phân cấp, phân quyền cho cấp tỉnh và cấp xã. Đồng thời, đơn giản hóa đáng kể thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý. Đây là nội dung mà các địa phương đã nhiều lần kiến nghị", ông Chung và cho rằng, việc chuyển mạnh từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" là bước tiến quan trọng, tạo sự chủ động cho doanh nghiệp và chính quyền địa phương

Theo đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Ninh Bình), dự thảo Luật đã sửa đổi, quy định thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở không do cơ quan chuyên môn về xây dựng thực hiện như trước đây mà giao cho chủ đầu tư thực hiện.

Cơ quan chuyên môn về xây dựng chỉ thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đối với dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh có quy mô lớn hoặc có công trình ảnh hưởng lớn đến an toàn lợi ích cộng đồng.

Quy định này góp phần đơn giản hoá thủ tục hành chính, giảm đáng kể khối lượng công việc của cơ quan chuyên môn về xây dựng, phát huy được vai trò của chủ đầu tư, trách nhiệm của tư vấn thiết kế.

Về hình thức quản lý dự án, dự thảo sửa đổi từ 4 hình thức trước đây thành 2 hình thức quản lý dự án gồm, đảm bảo tính chủ động, linh hoạt, phù hợp với việc sắp xếp lại bộ máy.

Cần quy định chi tiết ngưỡng biến động giá vật liệu xây dựng

Góp ý thêm vào một số nội dung cụ thể, đại biểu Trần Đình Chung quan tâm về nội dung "bất khả kháng" và "hoàn cảnh thay đổi cơ bản" trong hoạt động đấu thầu xây dựng.

Đại biểu đánh giá cao việc bổ sung quy định về "hoàn cảnh thay đổi cơ bản", coi đây là điểm mới có ý nghĩa quan trọng, góp phần tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện hợp đồng khi có biến động lớn về điều kiện khách quan.

Tuy nhiên, khái niệm "biến động bất thường về giá nguyên vật liệu xây dựng" hiện còn mang tính định tính, chưa có tiêu chí cụ thể để áp dụng thống nhất.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết ngưỡng định lượng cụ thể, ví dụ: giá vật liệu chủ yếu biến động từ 10% trở lên trong khoảng thời gian dưới 6 tháng, để làm căn cứ xác định "hoàn cảnh thay đổi cơ bản".

"Việc này giúp các bên chủ động điều chỉnh hợp đồng, hạn chế tranh chấp và tạo cơ sở pháp lý cho công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại về sau", ông Chung nói và lấy dẫn chứng thực tế từ năm 2023 đến nay, giá thép, đá, cát, xi măng tăng từ 30 - 40%, đã gây khó khăn và đình trệ nhiều dự án đầu tư công.

Về quy định liên quan tới Cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng, đại biểu đánh giá dự thảo đã nêu rõ vai trò của cơ sở dữ liệu trong hiện đại hóa, số hóa công tác quản lý nhà nước.

Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả và đảm bảo quyền tiếp cận thông tin của người dân, đại biểu đề nghị bổ sung quy định yêu cầu cơ sở dữ liệu quốc gia phải công khai, cho phép truy xuất các thông tin cơ bản liên quan đến chất lượng, an toàn công trình sau nghiệm thu và đưa vào sử dụng, trên cơ sở bảo mật thông tin Nhà nước và dữ liệu cá nhân.

Điều này sẽ giúp người dân giám sát, nâng cao trách nhiệm giải trình của cơ quan quản lý, tạo niềm tin xã hội đối với công tác quản lý chất lượng xây dựng.

Về điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng, trong dự thảo luật có quy định điều chỉnh do hoàn cảnh thay đổi cơ bản.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính kịp thời và thống nhất khi triển khai, đề nghị giao Chính phủ quy định cụ thể về thẩm quyền và quy trình phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án, đặc biệt đối với các dự án có sử dụng vốn đầu tư công.