Sáng 24/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Tham gia phát biểu, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) đã chia sẻ tới Quốc hội những lời gửi gắm của hàng triệu người lao động thu nhập thấp về nhà ở xã hội.

Bà Trân cho biết, những người lao động làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất và đô thị lớn trên cả nước đều mơ ước có một mái nhà nhỏ để an cư, nuôi dạy con cái. Dù vậy, tiền lương không tăng nhưng giá nhà, giá tiêu dùng tăng liên tục nên việc sở hữu được căn nhà vẫn chỉ là giấc mơ.

"Dù nhiều chính sách được triển khai nhưng với mức thu nhập chỉ trên dưới hơn 10 triệu đồng/tháng, người lao động phải lo toan từ tiền ăn, tiền học, viện phí, tiền thuê nhà nên việc tiếp cận một căn nhà, trong đó có nhà ở xã hội là điều ngoài tầm với", bà Trân chia sẻ.

Theo bà, giá nhà dù đã gọi là nhà ở xã hội thì vẫn vượt quá xa khả năng người lao động. Cùng với tiêu chí, quy trình, quy định, thủ tục được xét duyệt đưa ra, nhiều người muốn đăng ký nhưng rồi lại từ bỏ vì không đủ điều kiện hoặc không dám gánh thêm nợ trong cuộc sống vốn đã quá chật vật.

Theo nữ đại biểu, Nghị quyết thí điểm lần này nếu được xây dựng thực chất, khả thi chính là niềm hy vọng lớn nhất mà người lao động thu nhập thấp đang mong chờ.

"Họ không cần một căn hộ cao cấp, một căn nhà đầy đủ tiện nghi mà chỉ mong có được một nơi ở tươm tất để nghỉ ngơi, vui đùa cùng con cái sau những giờ làm việc cực nhọc với giá cả hợp lý để thuê hoặc sở hữu trong khả năng của mình", bà Trân phát biểu.

Đại biểu cho rằng, một chính sách nhân văn nếu đi vào cuộc sống sẽ không chỉ giúp người lao động an cư mà còn giúp đất nước phát triển bền vững. Bởi chỉ khi người lao động có chốn đi về ổn định thì họ mới có thể yên tâm lao động, tái tạo sức lao động và đóng góp nhiều hơn cho xã hội.

Cũng chia sẻ với khó khăn khi tiếp cận nhà của người lao động thu nhập thấp, đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) cho biết, nhu cầu về nhà ở xã hội là rất lớn và đặc biệt là tại các khu đô thị, khu công nghiệp. Tuy nhiên, nguồn cung đang rất hạn chế và thiếu hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và hơn hết là người dân có nhu cầu thật thì khó tiếp cận được sản phẩm phù hợp.

"Công nhân, người thu nhập thấp vẫn đang phải sống trong điều kiện thuê nhà trọ kém chất lượng, không ổn định, có nơi phải trả với mức giá cao, ảnh hưởng đến an sinh, hiệu suất lao động và sự phát triển bền vững của đô thị", ông Tuấn nói.

Đại biểu Tuấn đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ trong việc đề xuất dự thảo Nghị quyết với nhiều nội dung mang tính đột phá, cải cách mạnh mẽ như rút gọn quy trình đầu tư, hình thành Quỹ nhà ở quốc gia...

Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả thực thi, ông cho rằng dự thảo còn thiếu một "mảnh ghép" cốt lõi, đó là chính sách ưu tiên đặc biệt cho người dân mua nhà ở xã hội - là những người thụ hưởng trực tiếp và cũng là lực kéo quan trọng nhất cho thị trường nhà ở xã hội hiện nay.

Để sản phẩm nhà ở xã hội thực sự đến tận tay những người có thu nhập thấp, những công nhân lao động để an cư lập nghiệp, ông Tuấn cho rằng còn 4 điểm nghẽn lớn cần được tháo gỡ.

Một là người dân có nhu cầu thật thì lại khó tiếp cận được vốn vay, nhưng khi tiếp cận được vốn vay thì gánh nặng tài chính lại khá lớn.

Điển hình như người mua nhà ở xã hội vay được 500 triệu đồng để mua một căn hộ trung bình với lãi suất là 4,8%/năm trong vòng 25 năm thì hàng tháng họ phải trả là 3,7 triệu đồng, trong đó tiền lãi khoảng 2 triệu đồng, còn lại 1,7 triệu đồng là tiền gốc.

Nếu công dân có mức lương đến 8 triệu đồng, họ chỉ còn lại 4,3 triệu đồng để xoay xở chi tiêu cho cả gia đình là rất khó khăn. Do đó, họ chọn phương án thuê nhà trọ để ở, thay vì mua nhà ở xã hội.

Hai là nguồn cung nhà ở xã hội vẫn lệ thuộc vào các nhà đầu tư nhưng doanh nghiệp thì lại e ngại vì thị trường đầu ra thiếu ổn định.

Ba là quy hoạch và quỹ đất triển khai nhà ở xã hội chưa đồng bộ, thủ tục hành chính còn khá rườm rà, phức tạp để các nhà đầu tư triển khai dự án nhà ở xã hội.

Bất cập thứ 4 là các chính sách đã ban hành thiên về hỗ trợ cho doanh nghiệp, nhà đầu tư mà ít quan tâm đến khả năng mua vào của người dân.

Từ đó, ông Tuấn kiến nghị bổ sung vào Nghị quyết nhóm chính sách ưu tiên, hay "chính sách kép" để hỗ trợ cho người thực sự muốn mua nhà ở xã hội.

Ông cho rằng, nên cho vay ưu đãi dài hạn từ Quỹ nhà ở quốc gia hoặc Ngân hàng Chính sách xã hội, đồng thời cấp bù lãi suất hoặc hỗ trợ giá thuê nhà, đơn giản điều kiện cho vay và có thể dùng căn hộ đó để làm tài sản đảm bảo. Chính sách này có thể triển khai ở các tỉnh, thành phố lớn có đông lực lượng công nhân lao động.