Phân vùng theo thế mạnh địa phương

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến về dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2030.

Theo ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, Bộ tiêu chí đã phát huy vai trò là công cụ trọng yếu giúp các địa phương lập kế hoạch, tổ chức triển khai và giám sát chương trình xây dựng nông thôn mới.

Trong giai đoạn 2026-2030, Bộ tiêu chí nông thôn mới sẽ tiếp tục được cập nhật với nhiều điểm mới như phân chia thành ba nhóm xã theo mức độ phát triển để áp dụng mức độ tiêu chí phù hợp; bổ sung Bộ tiêu chí xã nông thôn mới hiện đại, không quy định về xã nông thôn mới kiểu mẫu mà địa phương quy định và thực hiện phù hợp với thế mạnh nổi trội của từng địa phương; tăng cường phân cấp cho địa phương; đồng thời đảm bảo lồng ghép hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia khác, đặc biệt là Chương trình giảm nghèo bền vững.

Góp ý vào bộ tiêu chí, trao đổi với phóng viên bên hành lang nghị trường, đại biểu Trương Xuân Cừ (đoàn TP Hà Nội) cho biết phong trào xây dựng nông thôn mới thời gian qua thể hiện quyết tâm chính trị rất cao, tuy nhiên nguồn lực tại nhiều địa phương còn hạn chế, khiến một số tiêu chí đạt được nhưng chưa thật sự bền vững, chưa tạo ra sự đổi thay rõ nét.

Vì vậy, trong giai đoạn tới, khi xây dựng bộ tiêu chí nông thôn mới, đại biểu đoàn Hà Nội đồng tình với việc cần có sự phân cấp rõ ràng giữa vùng thuận lợi, vùng khó khăn và vùng nông thôn thuần túy.

Mỗi địa phương từ đó xác định quyết tâm và mục tiêu phù hợp, đảm bảo các đơn vị đã đạt chuẩn tiếp tục vươn tới mức cao hơn, những địa phương còn khó khăn thì vẫn có điều kiện phấn đấu đạt mức tối thiểu.

"Cách làm này sẽ giúp thu hẹp khoảng cách phát triển, tạo sự đồng đều, đồng bộ giữa các vùng miền", ông Cừ chia sẻ.

Về vấn đề hạ tầng, theo chuyên gia, trong giai đoạn tới, Chính phủ cần có thêm nguồn lực hỗ trợ cho các tỉnh, địa phương còn nhiều khó khăn để quá trình xây dựng nông thôn mới thực sự bền vững và toàn diện.

Đưa phát triển nhân lực khuyến nông vào tiêu chí chiến lược

Tham gia phát biểu tại nghị trường, GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đại biểu đoàn TP Hà Nội kiến nghị đưa phát triển nhân lực khuyến nông vào chiến lược quốc gia về nguồn nhân lực nông nghiệp đến năm 2030 và coi đây là tiêu chí chiến lược trong Chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và phát triển nông nghiệp bền vững.

Nữ đại biểu phân tích: "Nếu nền kinh tế được ví như một ngôi nhà thì nông nghiệp chính là nền móng vững chắc bảo đảm ổn định xã hội và an ninh lương thực quốc gia. Trong tiến trình xây dựng nền nông nghiệp xanh, sinh thái và ứng dụng công nghệ cao, đội ngũ khuyến nông giữ vai trò then chốt, là lực lượng trực tiếp đưa chính sách khoa học công nghệ đến với nông dân, giúp biến tri thức thành năng suất và giá trị thực tiễn".

Trong khi đó, khuyến nông là cầu nối giữa doanh nghiệp nhà nước, nhà khoa học, người nông dân và là cánh tay nối dài trong phát triển nông nghiệp bền vững và là chìa khóa mở cánh cửa của nền nông nghiệp thông minh.

Đại biểu chỉ ra thực tế hiện nay dù các địa phương đã có cán bộ phụ trách nông nghiệp nhưng đội ngũ khuyến nông chuyên trách vẫn còn mỏng, chưa đồng đều về trình độ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa theo đánh giá của hệ thống khuyến nông quốc gia và một số khảo sát cho thấy, khoảng 60-70% cán bộ khuyến nông cấp xã chưa được đào tạo chuyên sâu, trên 80% chưa được tập huấn thành thạo về công nghệ số và nông nghiệp thông minh.

"Việc ban hành Thông tư 60 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tạo hành lang pháp lý rõ ràng, giúp kiện toàn hệ thống khuyến nông 2 cấp tinh gọn, hiệu quả. Tuy nhiên, điều cốt lõi phải tập trung đào tạo và chuẩn hóa đội ngũ khuyến nông, đây là mắt xích chiến lược trong phát triển nông nghiệp bền vững", bà Lan nói.

Nữ đại biểu đoàn Hà Nội dẫn kinh nghiệm quốc tế cho thấy quốc gia nào coi trọng đào tạo khuyến nông thì quốc gia đó có nền nông nghiệp bền vững.

Do đó, trước mắt, đại biểu kiến nghị cần xây dựng khung năng lực nghề nghiệp khuyến nông quốc gia và chương trình đào tạo chuẩn hóa theo hướng số hóa, phù hợp chiến lược phát triển từng địa phương. Vì hiện nay chưa có chuẩn thống nhất, thiếu chứng chỉ liên thông dẫn đến chất lượng không đồng đều.

Ngoài ra, cần ban hành chính sách thu hút, đãi ngộ kỹ sư và trí thức trẻ về nông thôn làm khuyến nông, nhất là ở vùng sâu, vùng xa; xây dựng cơ sở dữ liệu khuyến nông dùng chung, kết nối từ tỉnh đến xã để hỗ trợ nông dân nhanh, hiệu quả hơn.

Đồng thời, cần thiết lập một cơ chế giám sát, đánh giá minh mạch, cụ thể để đo lường hiệu quả hoạt động khuyến nông có thực sự giúp nông dân nâng cao năng lực và nâng cao thu nhập hay không?

Về lâu dài, đại biểu cho rằng cần đưa phát triển nhân lực khuyến nông vào chiến lược quốc gia về nguồn nhân lực nông nghiệp đến năm 2030 và coi đây là tiêu chí chiến lược trong Chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và phát triển nông nghiệp bền vững.