Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 4/12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo Thường vụ Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn tại địa bàn Thủ đô.

Dự thảo Nghị quyết xây dựng 7 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Đáng chú ý, để tăng phân cấp, phân quyền cho thành phố, đồng thời rút ngắn thời gian phê duyệt, nâng cao tính chủ động nhưng vẫn bảo đảm giám sát một cách chặt chẽ, dự thảo quy định HĐND TP, Chủ tịch UBND TP được quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư công, PPP, tư nhân không bị giới hạn về quy mô vốn, sử dụng đất, yêu cầu di dân tái định cư… thuộc thẩm quyền Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng.

HĐND TP ban hành trình tự, thủ tục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án để thực hiện.

Khi quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương dự án cụ thể, cần áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt khác với quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nếu được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, UBND TP báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt kể trên, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Về biện pháp bảo đảm trật tự đô thị, trật tự, an toàn xã hội, tờ trình nêu rõ, theo chỉ đạo Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XVIII, Hà Nội phải giải quyết các vấn đề về ùn tắc giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị.

Nhằm sớm giải quyết các vấn đề nêu trên, dự thảo quy định dự án đầu tư mới, cải tạo công trình để xử lý các điểm nghẽn, cấp bách về ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị được áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp theo pháp luật về đầu tư công, xây dựng.

Về biện pháp cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, đề xuất UBND TP quyết định phá dỡ chung cư, nhà chung cư có một hoặc một số công trình có kết quả kiểm định có cấp nguy hiểm.

Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch được quyết định các chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, dân số tại dự án trong khu vực nội đô lịch sử vượt quá quy định tại quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đô thị.

UBND TP quyết định biện pháp cưỡng chế phá dỡ khi trên 75% chủ sở hữu nhà, chủ sử dụng đất (tương đương ít nhất 75% diện tích đất khu vực cải tạo, chỉnh trang, tái thiết) đồng thuận.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị rà soát, đánh giá kỹ tác động và thu hẹp phạm vi áp dụng, chỉ cho phép đối với các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo.

Các chính sách đặc thù được đề xuất tại dự thảo Nghị quyết là những chính sách vượt trội, có khả năng tác động lớn đến tình hình kinh tế - xã hội của Thủ đô, đến cân đối ngân sách Nhà nước, an toàn của hệ thống tín dụng và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân Thủ đô, nhưng chưa có báo cáo đánh giá tác động kỹ lưỡng, đầy đủ.

Do đó, Thường trực Ủy ban đề nghị cần xác định rõ cơ chế báo cáo, hậu kiểm, đồng thời bổ sung phương thức giám sát và trách nhiệm giải trình phù hợp để bảo đảm tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng tính tự chịu trách nhiệm và bảo đảm vai trò kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ.

Phát biểu thảo luận, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Đại Thắng cho biết các lãnh đạo bộ, ngành đã cùng Hà Nội rà soát rất kỹ, thẩm định, bảo đảm đối chiếu đầy đủ với các văn bản pháp luật hiện hành.

Theo ông, đây cũng là những kiến nghị xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của Thủ đô và các bộ, ngành nhằm tháo gỡ khó khăn, đặc biệt đối với các dự án trọng điểm, dự án lớn, quan trọng trong thời gian tới.

"Hà Nội rất mong muốn có nghị quyết này để kịp thời triển khai một số công trình, dự án cấp thiết; đồng thời tổ chức thực hiện quy hoạch Thủ đô với tầm nhìn dài hạn, hiện đang được xác định ở mức 100 năm", ông Thắng nói.

Làm rõ thêm các nội dung, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, một trong những vấn đề nhận được nhiều góp ý là phân cấp thẩm quyền cho HĐND TP trong quyết định chủ trương đầu tư, nhất là các dự án sử dụng ngân sách Trung ương.

Thống nhất với các ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng cho rằng quy định này cần được rà soát để bảo đảm phạm vi phân cấp phù hợp, "gói gọn trong phần ngân sách của thành phố".

Về thu hồi đất ngoài các trường hợp quy định tại Điều 79 Luật Đất đai, Bộ Tài chính dự kiến tiếp thu theo hướng không giao HĐND TP quyết định danh mục dự án thu hồi đất.

Thay vào đó, khi có chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, HĐND TP được ủy quyền quyết định từng dự án cụ thể để đảm bảo chặt chẽ, phù hợp với tình hình thực tiễn.