Các quy định được đánh giá bám sát Luật Đường sắt 2025, đồng thời tháo gỡ nhiều bất cập kéo dài trong thực tiễn.

Giấy phép lái tàu gắn với từng loại hình đường sắt

Theo dự thảo, để được hành nghề, lái tàu bắt buộc phải có giấy phép lái tàu còn hiệu lực do cơ quan có thẩm quyền cấp và đủ điều kiện sức khỏe theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế. Điểm mới là không còn tách riêng giấy phép lái tàu cho đường sắt đô thị.

Thay vào đó, giấy phép sẽ quy định rõ phạm vi điều khiển: Đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng, đường sắt địa phương hoặc đường sắt đô thị.

Ông Dương Hồng Anh, Phó Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam, cho biết: “Quy định này được điều chỉnh theo Luật Đường sắt 2025, vừa thống nhất quản lý, vừa linh hoạt hơn cho doanh nghiệp khi tổ chức chạy tàu”.

Liên quan thủ tục, dự thảo bổ sung nhiều giải pháp cắt giảm thời gian, thủ tục cấp phép. Cụ thể, việc cấp giấy phép lái tàu lần đầu cho phương tiện ứng dụng công nghệ mới sẽ không phải thành lập Hội đồng sát hạch mà chỉ đánh giá hồ sơ và xử lý hoàn toàn trên môi trường mạng. Thời gian giải quyết hồ sơ cấp, cấp lại giấy phép giảm từ 3 ngày xuống còn 2 ngày.

Đặc biệt, việc phân cấp được thực hiện triệt để: Cục Đường sắt Việt Nam chịu trách nhiệm với giấy phép trên đường sắt quốc gia, còn các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh sẽ quản lý đối với đường sắt địa phương, đường sắt chuyên dùng.

Bỏ giới hạn tuổi lái tàu, đổi mới cách sát hạch

Một trong những điểm được dư luận quan tâm là dự thảo bỏ quy định về độ tuổi lái tàu. Điều này nhằm phù hợp với quy định tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động, đồng thời tạo điều kiện để những lái tàu có tay nghề cao, sức khỏe tốt tiếp tục làm việc.

Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Giám đốc Xí nghiệp Đầu máy Hà Nội, nhận xét: “Trước đây có nghịch lý là nhiều lái tàu chưa đến tuổi nghỉ hưu nhưng đã ‘quá’ tuổi được lái tàu. Đơn vị vừa thiếu nhân lực giỏi, vừa phải lo bố trí công việc khác cho họ. Dự thảo mới đã giải quyết được vướng mắc này”.

Dự thảo thông tư cũng thay đổi cách tổ chức sát hạch lái tàu. Theo đó, bỏ hình thức thi viết với lý thuyết, thay bằng thi trắc nghiệm trên giấy hoặc máy tính. Cách làm này vừa khách quan hơn, vừa mở rộng khối lượng kiến thức đánh giá cho thí sinh.

Giới chuyên môn đánh giá các sửa đổi trong dự thảo không chỉ tiệm cận với Luật Đường sắt 2025 mà còn phù hợp với thực tiễn sản xuất, giảm thủ tục rườm rà cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao chất lượng và sự minh bạch trong quản lý lái tàu.

Lãng phí lái tàu giỏi vì giới hạn độ tuổi

Việc quy định chỉ cấp giấy phép lái tàu cho nam đến 55 tuổi, trong khi theo Luật Lao động, 57 tuổi mới được nghỉ hưu khiến cả người lao động lẫn doanh nghiệp đều gặp khó.