Thành phố sân bay với hàng loạt dịch vụ tiện ích hiện đại

Những ngày này, công trường sân bay Long Thành vẫn nhộn nhịp thi công suốt ngày đêm để chạy đua với thời gian, hướng tới mục tiêu cán đích ngày 19/12 tới và đưa vào khai thác trong nửa đầu năm 2026.

Phía bên ngoài sân bay, tỉnh Đồng Nai cùng các xã cũng đang chuẩn bị cho một cuộc cất cánh chưa từng có với thành phố sân bay hiện đại, khu công nghiệp hàng không và khu thương mại tự do quy mô hàng đầu cả nước.

Theo lãnh đạo tỉnh Đồng Nai, giai đoạn hiện nay địa phương đang tập trung triển khai các dự án then chốt gồm: Thành phố cảng hàng không, khu công nghiệp hàng không, khu thương mại tự do và Trung tâm điều hành hãng hàng không.

Những dự án này được xem là nền móng để khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động, nơi đây không chỉ là điểm trung chuyển hành khách mà còn trở thành đầu mối logistics, công nghệ và dịch vụ mang tầm vóc quốc tế.

Ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, ngày 26/6, UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản gửi Cục Hàng không Việt Nam đề nghị cung cấp hồ sơ, bản đồ quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Trong đó, cần xác định rõ vị trí, quy mô, ranh giới của các khu chức năng như thành phố cảng hàng không, khu công nghiệp hàng không, trung tâm điều hành hãng bay… nhằm làm cơ sở cho việc tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Cũng theo ông Võ Tấn Đức, đô thị sân bay Long Thành khi hình thành được kỳ vọng trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng của quốc gia, kết nối Việt Nam với thế giới. Nơi đây sẽ phát triển mạnh mẽ các dịch vụ hậu cần hiện đại, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động của sân bay, đồng thời trở thành trung tâm logistics, kho vận quy mô lớn và là điểm đến của các ngành công nghiệp đa dạng, đặc biệt là công nghiệp công nghệ cao của vùng Đông Nam Bộ.

"Đồng Nai sẽ ưu tiên hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ sân bay Long Thành với mạng lưới đường cao tốc, đường sắt quốc gia và phát triển toàn diện các dịch vụ hàng không chất lượng cao ngay trong phạm vi sân bay để tận dụng và khai thác hiệu quả”, ông Đức nói.

Hướng đến khu thương mại tự do 16 tỷ USD

Không dừng lại ở dịch vụ và hậu cần hàng không, Đồng Nai còn ấp ủ một giấc mơ lớn hơn là xây dựng khu thương mại tự do gắn với sân bay Long Thành một đề án với tổng vốn đầu tư dự kiến lên tới 16 tỷ USD.

Theo dự thảo đang được tỉnh phối hợp Bộ Tài chính hoàn chỉnh, khu thương mại tự do này sẽ có diện tích hơn 8.100ha, chia làm 4 khu chức năng: sản xuất công nghệ cao, logistics, tài chính - thương mại - dịch vụ và đổi mới sáng tạo.

Tỉnh đã hoàn thiện dự thảo đề án và đang phối hợp Bộ Tài chính để tiếp thu góp ý, hoàn chỉnh trước khi trình Quốc hội và Chính phủ xem xét thông qua. Trong đó, địa phương đề xuất 4 vị trí với tổng diện tích 7.475ha gồm: Khu logistics trong sân bay Long Thành (257ha), khu thương mại - dịch vụ phía trước sân bay (1.000ha), khu công nghiệp Xuân Quế - Sông Nhạn (3.595ha) và khu công nghiệp Bàu Cạn - Tân Hiệp (2.623ha).

Cơ chế chính sách của khu thương mại tự do này dự kiến sẽ đồng bộ với khung pháp lý chung đang được Bộ Tài chính xây dựng cho các khu thương mại tự do trên cả nước. Do đó, Đồng Nai cũng đã kiến nghị Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận đề xuất của địa phương.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, với vị trí liền kề sân bay quốc tế và kết nối trực tiếp với cảng biển Phước An, Đồng Nai có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, công nghệ và tài chính liên lục địa, đón đầu làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dự kiến, khu thương mại tự do này sẽ thu hút hơn 8 tỷ USD vốn đầu tư vào năm 2030, tạo ra từ 150.000 đến 250.000 việc làm chất lượng cao, nâng tỷ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành hàng xuất khẩu lên tới 60%. Các lĩnh vực được ưu tiên thu hút gồm: Logistics số, công nghệ thông tin, hàng không, cơ khí, công nghiệp xanh và tài chính - ngân hàng…

Tiến sĩ Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia khẳng định rằng việc xây dựng khu thương mại tự do tại Đồng Nai là rất cần thiết. Theo ông, đây sẽ là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, tận dụng được lợi thế đặc biệt của sân bay Long Thành và cảng biển Phước An, đồng thời kết nối với cụm cảng Cái Mép - Thị Vải (TP.HCM).

Ông Lịch đề xuất tỉnh Đồng Nai cần sớm điều chỉnh quy hoạch phù hợp với điều kiện mới sau sáp nhập, đồng thời ưu tiên đầu tư các dự án hạ tầng tạo đột phá như: giao thông đường bộ, đường sắt đô thị, và bộ máy hành chính đủ năng lực thực thi. Cần chuyển đổi từ mô hình quản lý hành chính sang phục vụ, nhất là đối với doanh nghiệp và người dân.

Trong khi đó, tiến sĩ khoa học, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn nhận định rằng sân bay Long Thành sẽ nằm trong nhóm những cảng hàng không lớn nhất Đông Nam Á, và khu thương mại tự do tại đây cần có thiết kế gắn kết đặc biệt với sân bay. Ông cho rằng khu này cần kết nối chặt với các khu đô thị và hạ tầng trọng điểm đang dần hoàn thiện ở Đồng Nai và TP.HCM.

“Việc phát triển đô thị gắn với khu thương mại tự do sẽ là yếu tố hút vốn đầu tư rất mạnh. Nhà đầu tư bất động sản chính là lực lượng sẵn sàng bỏ tiền làm hạ tầng. Với định hướng xã hội hóa đầu tư, Đồng Nai cần một quy hoạch tổng thể để kết nối hạ tầng với phát triển đô thị và khu thương mại tự do”, ông Sơn nói.