Căng thẳng leo thang ở Trung Đông

Các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) bắt đầu cuộc họp kéo dài 2 ngày vào hôm nay (17/6), trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Trung Đông có nguy cơ gây ra một cú sốc giá hàng hóa mới và dữ liệu kinh tế Mỹ sắp công bố dự kiến cho thấy doanh số bán lẻ giảm cùng với sản lượng công nghiệp ì ạch trong tháng 5.

Ngân hàng trung ương Mỹ được dự đoán sẽ giữ nguyên lãi suất chuẩn qua đêm trong khoảng 4,25%-4,50%, mức đã duy trì từ tháng 12/2024 và tái khẳng định họ khó đưa ra hướng dẫn cụ thể cho đến khi rõ ràng liệu các chính sách thuế nhập khẩu và tài khóa của Tổng thống Donald Trump sẽ đẩy lạm phát tăng, kìm hãm tăng trưởng, hay - như chính quyền của ông tuyên bố - duy trì tăng trưởng ổn định trong khi giá cả hạ nhiệt. Ông Trump đã yêu cầu cắt giảm lãi suất ngay lập tức.

Tuy nhiên, vài ngày qua, các cuộc giao tranh tên lửa dữ dội giữa Israel và Iran càng khiến Fed phải thận trọng hơn sau khi giá dầu vọt lên, tạo ra một nguồn lạm phát tiềm tàng mới, dù các chỉ số dầu thô đã giảm cùng với lợi suất trái phiếu Mỹ vào thứ hai sau tin tức chính phủ Iran đang tìm cách đàm phán với Mỹ và Israel để chấm dứt xung đột. Các chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ đã tăng điểm.

Dù vậy, các cuộc giao tranh này nhấn mạnh sự bất ổn mà các quan chức Fed cho rằng đang bao trùm cuộc tranh luận chính sách của họ kể từ khi ông Trump trở lại nắm quyền vào tháng 1/2025 và công bố kế hoạch áp thuế nhập khẩu mạnh mẽ hơn dự kiến, cùng với việc viết lại các quy tắc thương mại toàn cầu.

Các quan chức Fed phần lớn dự đoán rằng chính sách thương mại của ông Trump sẽ gây hiệu ứng lạm phát đình trệ (stagflation) cho kinh tế Mỹ, tức là vừa làm chậm tăng trưởng vừa đẩy giá cả tăng, với lộ trình chính sách tiền tệ - liệu có cắt giảm lãi suất hay giữ chi phí vay ở mức hiện tại - sẽ phụ thuộc vào việc vấn đề nào nghiêm trọng hơn.

Dữ liệu bán lẻ và sản lượng công nghiệp dự kiến công bố sáng thứ ba có thể củng cố thêm bằng chứng cho thấy kinh tế đang chậm lại.

Dự báo của Fed

Các nhà kinh tế được khảo sát dự báo doanh số bán lẻ giảm 0,7% trong tháng 5 sau vài tháng gần đây khi các hộ gia đình dường như vội vã mua sắm để tránh các khoản thuế nhập khẩu sắp tới, trong khi sản lượng công nghiệp được dự báo chỉ tăng 0,1%.

"Người tiêu dùng có thể đã tạm dừng chi tiêu trong tháng năm sau khi tăng mạnh vào tháng ba và chững lại vào tháng tư", nhà kinh tế trưởng tại BMO, Scott Anderson nhận định. Ông cho rằng sản lượng công nghiệp có thể giảm nhẹ trong tháng do "bất ổn chiến tranh thương mại, giá đầu vào tăng, và nhu cầu trong nước cũng như toàn cầu giảm".

Fed sẽ công bố tuyên bố chính sách mới cùng với các dự báo cập nhật về kinh tế và lãi suất chuẩn vào 14h00 giờ EDT (18h00 GMT) thứ tư, với Chủ tịch Fed Jerome Powell dự kiến tổ chức họp báo nửa giờ sau đó.

Bản Tóm tắt Dự báo Kinh tế của ngân hàng trung ương có thể thu hút nhiều sự chú ý hơn chính quyết định chính sách, khi các nhà phân tích và nhà đầu tư tìm kiếm bằng chứng về cách quan điểm của các quan chức Fed về triển vọng kinh tế đã thay đổi kể từ bộ dự báo cuối cùng vào tháng ba, trước khi quy mô kế hoạch thuế quan của ông Trump trở nên rõ ràng, nhưng cũng trước khi ông trì hoãn một số mức thuế nặng nề nhất trước phản ứng tiêu cực phần lớn từ thị trường.

Vào tháng ba, các quan chức Fed đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm nay và nâng mức lạm phát kỳ vọng, nhưng giữ nguyên triển vọng trung bình là hai lần cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong năm nay. Dù triển vọng lãi suất này khớp với tháng 12/2024, nhưng phạm vi quan điểm trong biểu đồ "dot plot" của Fed đã thu hẹp và một số nhà phân tích dự đoán sẽ có thêm sự thay đổi theo hướng diều hâu (hawkish) do Fed nhấn mạnh kiểm soát lạm phát và kỳ vọng rằng các mức thuế mới của ông Trump vẫn sẽ dẫn đến giá cả tăng.

"Những diễn biến trong chính sách thương mại có thể đã dẫn đến thay đổi đáng kể trong dự báo của Fed với tốc độ tăng trưởng chậm hơn và lạm phát cao hơn trong năm nay so với dự kiến vào tháng ba", nhà kinh tế trưởng tại JP Morgan, Michael Feroli cho biết.

"Những điều chỉnh mang tính lạm phát đình trệ này không chỉ rõ hướng thay đổi của các điểm trong biểu đồ. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng các điểm sẽ điều chỉnh theo hướng diều hâu nhẹ, với chỉ một lần cắt giảm lãi suất trong năm nay", ông Feroli thêm vào.