Hàng trăm vụ mỗi năm

Chỉ trong ngày 20/10, liên tiếp xảy ra hai vụ bạo lực học đường gây rúng động dư luận.

Chỉ vì mâu thuẫn bột phát khi học môn thể dục buổi sáng, nam sinh L.Q.H (sinh năm 2008) Trường THPT Đặng Thai Mai, Thanh Hóa đã chặn đường nam sinh P.T.B.N (sinh năm 2009) cùng trường gây sự. Trong lúc bị đuổi đánh, N đã rút dao bấm mang theo người đâm H, khiến nam sinh này tử vong.

Cùng ngày, trên mạng xã hội lan truyền clip ghi lại hình ảnh nam sinh lớp 10 N.Đ.H, Trường THPT Minh Phú (Sóc Sơn, Hà Nội) bị một nhóm thanh thiếu niên bắt quỳ, liếm biển số xe máy.

Hai vụ việc kể trên một lần nữa cho thấy, tình trạng bạo lực học đường vẫn nhức nhối, gây lo lắng cho những người làm cha mẹ. Trường học, lẽ ra phải là nơi các gia đình yên tâm gửi gắm con em học tập, vui chơi, lại tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Đáng nói, đây chỉ là 2 trong số hàng trăm vụ bạo lực học đường mỗi năm, theo thống kê của ngành giáo dục. Tuy nhiên, trên thực tế, con số còn có thể cao hơn bởi không ít vụ việc đã bị ém nhẹm bởi gia đình, nhà trường và bởi chính người trong cuộc.

Bạo lực không chỉ là đánh nhau

Chị Nguyễn Thị Diệu, trú tại phường Cầu Giấy, Hà Nội, có con trai đang học tại một trường THCS trên địa bàn, cho biết: Sau một vài lần thấy con trở về nhà trong tình trạng quần áo, tóc tai xộc xệch, một vài vị trí trên cơ thể bị trầy xước hoặc bầm tím, chị gặng hỏi mới biết do va chạm với nhóm bạn trong trường.

Chị đã làm việc với giáo viên chủ nhiệm, yêu cầu gặp gỡ gia đình nhóm bạn nói trên. Mặc dù cùng thống nhất cách thức hòa giải, kết hợp chuyện trò, giáo dục các con để không tái diễn song nhiều phụ huynh trong nhóm cũng đề nghị "không làm ầm ĩ" để tránh "mang tiếng" cho các con, "giữ hình ảnh" cho nhà trường.

"Tôi mong nhà trường xử lý nghiêm khắc các hành vi bạo lực, không bao che, né tránh. Đồng thời, cần thông báo rõ cho phụ huynh khi có sự việc xảy ra, để cùng phối hợp giải quyết. Im lặng hoặc ém nhẹm cũng là một trong những nguyên nhân khiến bạo lực học đường không được cảnh báo, răn đe, ngăn chặn kịp thời", chị Diệu nói.

Theo cô giáo Nguyễn Thanh Lan, chủ nhiệm lớp 8 một trường THCS tại Sóc Sơn, Hà Nội, bạo lực học đường không chỉ bộc lộ qua những hành vi "thượng cẳng chân hạ cẳng tay", mà còn qua ngôn ngữ.

Có những em học sinh tưởng chừng hiền lành, ngoan ngoãn, nhưng lại âm thầm bắt nạt bạn bằng lời nói, tin nhắn, cử chỉ, ánh mắt, thậm chí bằng sự cô lập, khiến nhiều nạn nhân căng thẳng, sợ hãi, chán nản không muốn đến trường, học hành sa sút, thậm chí dẫn đến trầm cảm.

Đáng lo ngại, bạo lực học đường dưới hình thức này rất khó bị phát hiện, chỉ khi xảy ra hậu quả đáng tiếc, người lớn mới giật mình, ân hận. "Nếu cha mẹ hoặc giáo viên chỉ dạy học mà thiếu quan sát, thiếu lắng nghe, rất dễ để lọt những dấu hiệu ban đầu", cô Lan nói.

Theo cô Lan, nguyên nhân dẫn đến hành vi bạo lực học đường phần lớn xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. Ở độ tuổi dậy thì, các em có nhiều biến đổi về thể chất và cảm xúc, dễ có những hành vi bột phát, phản ứng thiếu kiểm soát trước những va chạm nhỏ trong giao tiếp hàng ngày.

Bên cạnh đó, hoàn cảnh gia đình cũng là yếu tố ảnh hưởng không nhỏ. Nhiều học sinh phải chịu tác động tiêu cực từ bạo lực gia đình, thiếu sự quan tâm, định hướng từ cha mẹ hoặc sống trong môi trường gia đình thiếu hạnh phúc, cha mẹ ly hôn.

Áp lực thành tích học tập, cùng việc tiếp cận sớm các nội dung độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, internet… cũng góp phần hình thành hành vi bắt chước, lệch chuẩn trong giao tiếp và ứng xử học đường.

Xử lý vi phạm chỉ là phần ngọn

Trước thực trạng này, nhiều phụ huynh cho rằng, bên cạnh vai trò của nhà trường, gia đình cũng phải có trách nhiệm chung tay ngăn chặn bạo lực trong trường học.

Chị Trần Hải Phương, trú tại phường Cửa Nam, Hà Nội cho rằng: "Nếu bố mẹ dạy con cách cư xử tử tế, biết tôn trọng người khác, thì con mình sẽ không dễ sa vào những hành vi bạo lực".

Ở góc độ xã hội, anh Phùng Đức Huỳnh, trú tại phường Bạch Mai nêu quan điểm: "Không ai có thể giải quyết vấn đề này một mình. Trường học, phụ huynh và cả cộng đồng phải cùng vào cuộc. Mỗi bên đều phải lắng nghe và hành động kịp thời".

Một hiệu trưởng THPT tại Hà Nội cho biết, nhà trường chú trọng giáo dục kỹ năng sống, xây dựng mối quan hệ gần gũi giữa thầy cô và học sinh, đồng thời phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc theo dõi, hỗ trợ học sinh, nhất là các em có biểu hiện cá biệt hoặc hoàn cảnh gia đình khó khăn.

Vị hiệu trưởng này cũng nhấn mạnh: "Điều quan trọng không chỉ là xử lý nghiêm các hành vi vi phạm mà còn phải tạo ra môi trường học đường tích cực, nơi học sinh cảm thấy an toàn, được lắng nghe và có người sẵn sàng đồng hành. Chỉ khi đó, những hành vi lệch chuẩn mới thực sự giảm thiểu".

Bạo lực học đường không tự dưng mà có

Những đứa trẻ có hành vi bạo lực thường không sinh ra đã "hư", mà chính môi trường giáo dục trong gia đình là nơi gieo mầm cho những hành vi sai lệch đó.