Theo Phòng Đường sắt - Cục Đăng kiểm VN, QCVN 23:2025/BXD được Bộ Xây dựng ban hành đã tháo gỡ nhiều vướng mắc trong công tác đăng kiểm phương tiện giao thông đường sắt.

Trong đó, làm rõ phạm vi áp dụng quy chuẩn chỉ áp dụng với phương tiện giao thông đường sắt có tốc độ thiết kế dưới 120km/h để phù hợp với phân loại đường sắt và các cấp đường sắt tại Luật Đường sắt 2025.

Đối với phương tiện giao thông đường sắt có tốc độ thiết kế trên 120km/h, đường sắt tốc độ cao, hiện Cục Đăng kiểm VN đang tiếp tục nghiên cứu tài liệu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để tiếp tục xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật sao cho phù hợp.

Theo đại diện Phòng Đường sắt, hiện quy định về khổ giới hạn phương tiện đối với đường sắt quốc gia thực hiện theo QCVN 22:2025, kế thừa từ QCVN 08/2018, do đó, vẫn chưa sửa quy định đối với phương tiện vượt quá khổ giới hạn.

Trong khi thực tế hiện nay nhiều phương tiện đường sắt chuyên dùng đang có khổ giới hạn rộng hơn 3m, vượt quá quy định trong QCVN 22:2025; tuy nhiên, thực tế về an toàn kỹ thuật phương tiện vẫn đảm bảo.

Do đó, để tháo gỡ vấn đề này, QCVN 23:2025 vẫn cho phép đăng kiểm loại phương tiện này, đồng thời, có ghi chú trong giấy chứng nhận đăng kiểm nội dung vượt quá khổ giới hạn; tạo điều kiện cho doanh nghiệp được vận hành, khai thác, phục vụ hoạt động sản xuất.

Một điểm mới khác theo đại diện Phòng Đường sắt đó là quy định về chạy thử phương tiện nhập khẩu đã qua sử dụng. Nếu như trước đây quy định phương tiện giao thông đường sắt (bao gồm cả đầu máy, toa xe, phương tiện chuyên dùng) phải vận hành chạy thử trên hệ thống đường sắt Việt Nam tối kiểm 100km đối với đường sắt quốc gia, 50km đối với đường sắt chuyên dùng và đảm bảo thông qua được độ dốc lớn nhất, bán kính đường cong nhỏ nhất, tốc độ phù hợp với tuyến đường khai thác.

Thì nay, QCVN 23:2025 chỉ áp dụng quy định này cho đầu máy, toa xe nhập khẩu đã qua sử dụng. Bởi phương tiện chuyên dùng rất đặc thù, nếu giữ quy định trên sẽ mất rất nhiều thời gian để vận hành chạy thử, thậm chí có thể gây ách tắc trên tuyến đường sắt.

Ngoài ra, Quy chuẩn mới cũng sửa đổi, chỉ quy định về van hãm khẩn, đồng hồ áp suất chỉ quy định trên toa xe khách chở người, thay vì quy định chung trên toa xe khách như trước đây.

Bởi thực tế, nhiều chuyến tàu vẫn sử dụng toa xe khách để chở hành lý, không có người trên khoang. Trong khi nguyên lý hoạt động của thiết bị này đó là khi tàu có dấu hiệu trật bánh, phải có người trên toa để giật van nhằm giảm thiểu thiệt hại.

"Nếu yêu cầu trang bị trên cả toa xe khách chở hành lý mà không có người để giật van cũng không có tác dụng, do đó, việc sửa đổi là cần thiết", đại diện Phòng Đường sắt nhấn mạnh.

Một sửa đổi mới khác đó là QCVN 23:2025 bổ sung quy định về phòng cháy chữa cháy trên toa xe nhằm phù hợp với quy định tại Nghị định 105/2025 của Chính phủ.

Đáng chú ý, QCVN 23:2025 đã tách việc kiểm tra, chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện đường sắt và việc cấp giấy chứng nhận thành hai nội dung riêng biệt, phù hợp với chủ trương tách chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công.

Đồng thời, doanh nghiệp có thể thực hiện việc đề nghị cấp giấy chứng nhận trên cổng dịch vụ công toàn trình, nhận kết quả trực tuyến, nhằm rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.