Ba 3 dự án giao thông lớn sử dụng vốn vay ODA gồm: Dự án kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc; Cải tạo cầu yếu và cầu kết nối trên các quốc lộ; Cầu Ninh Cường vượt sông Ninh Cơ.

Nơi chạy đua về đích

Hơn nửa năm trước, công địa trải dài hơn 23km gói thầu XL05 thuộc dự án kết nối giao thông miền núi phía Bắc qua địa phận huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu (nay là các xã Pắc Ta - Tân Uyên - Mường Khoa, tỉnh Lai Châu) vẫn ngổn ngang các hạng mục.

Phạm vi thi công vướng rừng, mặt bằng bàn giao "xôi đỗ", nhà thầu không thể tổ chức thi công liên tục.

Mùa mưa năm 2024 qua đi (tháng 10/2024), địa phương mới cơ bản xong công tác GPMB. Tranh thủ thời tiết thuận lợi, mặt bằng có đến đâu, nhà thầu dồn nhân lực, thiết bị ồ ạt thi công đến đó. Sản lượng thực hiện tăng nhanh từ thời điểm đó.

Theo ông Dương An Hải, Giám đốc dự án (thuộc Ban QLDA 2 - chủ đầu tư), dự kiến trong tháng 10/2025, gói thầu sẽ cơ bản hoàn thành.

Tổng quan tình hình triển khai dự án, trong 11 gói thầu xây lắp thuộc dự án tăng cường kết nối giao thông khu vực miền núi phía Bắc, hiện gói thầu XL08 qua địa phận tỉnh Lai Châu đã cơ bản hoàn thành, dự kiến bàn giao tiếp nhận công trình trong tháng 10/2025.

Gói thầu XL9 qua địa phận Yên Bái (hiện là tỉnh Lào Cai) đã hoàn thành, bàn giao trong tháng 7 vừa qua. Lũy kế sản lượng của dự án đến nay đạt gần 77% giá trị các hợp đồng.

Với khoảng 1.500 công nhân, 500 đầu thiết bị, máy móc đang được huy động tổng lực trên công trường, toàn bộ tuyến nối Lai Châu (XL1-XL8) đã được lên lộ trình hoàn thành trước tết Âm lịch 2025. Tuyến nối Nghĩa Lộ (XL9 - XL11) dự kiến hoàn thành trong tháng 3/2026 nếu địa phương bàn giao toàn bộ mặt bằng trước 10/2025).

Đáp ứng mục tiêu trên, bên cạnh tăng cường nguồn lực, ca kíp, chủ đầu tư đã kiên quyết xử lý nhà thầu yếu kém. Điển hình là trường hợp điều chuyển khối lượng từ Công ty Hải Phong sang Công ty Hoàng Kim, thay thế nhà thầu phụ là Công ty Nguyên Hương.

Nơi rốt ráo thủ tục khởi công

Gói gọn công việc tại 6 công trình cầu thuộc dự án cải tạo cầu yếu và cầu kết nối trên các quốc lộ giai đoạn 1, ông Lê Quang Thảo tiếp tục đảm nhận cương vị giám đốc điều hành dự án giai đoạn 2 với phạm vi đầu tư 10 cầu trên các quốc lộ: 19, 37B, 61, 80, 91.

Theo ông Thảo, trong ba gói thầu xây lắp thuộc dự án, gói thầu XL03 (thi công xây dựng cầu An Hòa, Bình Hòa, Ông Quýt, Sóc Xoài, Xáng) hiện đã khởi công.

Tuy vậy, do có sự chuyển đổi trong vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công tác bàn giao, sắp xếp tổ chức, phân giao nhiệm vụ để tiếp tục triển khai công tác GPMB tại các tỉnh mới sau sáp nhập mất nhiều thời gian.

Trong 5 cầu, chỉ có 2 cầu đang triển khai thi công (cầu An Hòa, cầu Xáng). Ba cầu còn lại (Bình Hòa, Ông Quýt, Sóc Xoài) chưa thể thi công do chưa được bàn giao mặt bằng.

"Nhà thầu đang tập trung lập, phê duyệt bản vẽ thi công, tiến hành phá dỡ cầu cũ và tích cực huy động đủ máy móc, thiết bị, nhân lực sẵn sàng tăng tốc thi công khi mặt bằng được giải quyết", ông Thảo cho hay.

Đối với hai gói thầu còn lại là: XL01 (thi công xây dựng cầu Đống Cao) và XL02 (thi công xây dựng cầu Lò Gốm, Vườn Xoài, Ban Ngày, Sông Ba), theo lãnh đạo điều hành dự án, các thủ tục đầu tư đang được rốt ráo hoàn thiện, dự kiến khởi công trong tháng 11 tới đây.

Là một trong các dự án ODA giao thông có ý nghĩa quan trọng, tăng cường kết nối trên QL37B, xóa bỏ cảnh "qua sông luỵ phà", dự án cầu Ninh Cường vượt sông Ninh Cơ đang được hoàn thiện các khâu thủ tục cuối cùng, phấn đấu khởi công ngay cuối năm nay.

Ông Nguyễn Đình Thắng, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp (Ban QLDA Thăng Long - chủ đầu tư) cho biết, dự án đã phê duyệt xong thiết kế kỹ thuật và dự toán xây dựng công trình. Hồ sơ mời thầu đã gửi nhà tài trợ EDCF và chờ ý kiến chấp thuận để phát hành.

Trong tháng 10/2025, hồ sơ mời thầu sẽ được phát hành đến các nhà thầu. Dự kiến, dự án sẽ được khởi công trong quý IV/2025 và hoàn thành sau đó 18 tháng (năm 2027).

Mặt bằng là điểm nghẽn

Nhận định 3 cầu gặp khó khăn mặt bằng (Bình Hòa, Ông Quýt, Sóc Xoài) là "đường găng" của dự án cải tạo cầu yếu và cầu kết nối giai đoạn 2, ông Lê Quang Thảo cho biết, thời gian qua, Bộ Xây dựng, chủ đầu tư đã có nhiều văn bản và trực tiếp làm việc với chính quyền các địa phương, đôn đốc tiến độ thực hiện.

"Hai cán bộ đang được bố trí thường trực tại hiện trường, chủ động phối hợp với tỉnh An Giang và TP Cần Thơ, tháo gỡ nhanh nhất có thể các nút thắt", ông Thảo khẳng định.

Với dự án kết nối giao thông miền núi phía Bắc, ông Dương An Hải nhìn nhận: Điểm nghẽn lớn nhất tại dự án hiện nay là gói thầu XL11 thuộc tuyến nối Nghĩa Lộ bởi hai nguyên nhân chính: chậm bàn giao mặt bằng và ảnh hưởng thời tiết bất lợi.

Gói thầu có chiều dài gần 16km, thời gian thực hiện từ 25 tháng (23/5/2023 - 23/6/2025). Tuy nhiên, tiến độ trên chưa thể đáp ứng do công tác GPMB kéo dài. Chủ đầu tư đã báo cáo cấp có thẩm quyền, gia hạn hợp đồng đến tháng 3/2026.

Theo kế hoạch, toàn bộ số hộ dân bị ảnh hưởng sẽ được phê duyệt và bàn giao trước 30/7/2025. Song do địa phương sáp nhập và hoạt động theo chính quyền hai cấp, chủ đầu tư tiểu dự án là cấp huyện ngừng hoạt động.

Ngày 16/9/2025, UBND tỉnh Lào Cai có văn bản giao nhiệm vụ chủ đầu tư tiểu dự án GPMB cho các Ban QLDA khu vực thực hiện. Hiện, UBND các xã: Mỏ Vàng, Sơn Lương, Liên Sơn mới đang kiện toàn lại hội đồng GPMB để đi vào hoạt động.

Ban QLDA 2 đang tích cực phối hợp cùng các sở, ngành của địa phương, cử các cán bộ tham gia vào hội đồng GPMB từng xã, đôn đốc từng hạng mục công việc.