Quyết liệt giải tỏa chợ cóc, chợ tạm

Tại nhiều khu vực đông dân cư của Hà Nội, đặc biệt là các phường có hoạt động kinh doanh sầm uất, hành vi lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để buôn bán, để xe, đặt bàn ghế, dựng mái che… vẫn xảy ra.

Phường Kiến Hưng sở hữu nhiều chợ đầu mối, chợ dân sinh như chợ Mậu Lương, Đa Sỹ, Văn La và khu vực công viên thể thao cây xanh. Mật độ dân cư cao, nhu cầu mua bán tại chỗ lớn khiến vỉa hè, lòng đường bị "chia sẻ" cho các hoạt động kinh doanh, nhất là vào sáng sớm và chiều tối.

Tại các khu chung cư mới xây dựng, nơi tập trung hàng nghìn hộ dân, nhu cầu tiêu dùng tại chỗ tăng nhanh kéo theo sự xuất hiện của chợ tạm, chợ cóc ngay dưới chân tòa nhà. Nhiều hộ bán hàng rong, kinh doanh nhỏ lẻ tự ý bày biện hàng hóa trên vỉa hè, thậm chí lấn xuống lòng đường. Việc sử dụng vỉa hè làm nơi đỗ xe tự phát cũng khiến nhiều tuyến đường bị thu hẹp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Toàn phường hiện có 582 hộ kinh doanh cùng 9 điểm chợ cóc, con số lý giải vì sao vi phạm vỉa hè phát sinh phức tạp và khó xử lý triệt để. Mặc dù lực lượng chức năng thường xuyên ra quân, một bộ phận người dân vẫn tái phạm sau khi được nhắc nhở hoặc xử phạt, đặc biệt tại các khu vực giáp ranh, tuyến đường nhỏ, khu dân cư đông đúc.

Trung tá Nguyễn Văn Vạn, Tổ trưởng Tổ Cảnh sát trật tự Công an phường Kiến Hưng cho biết, từ khi thành lập đến nay, công an phường đã xử lý 165 trường hợp vi phạm trong lĩnh vực trật tự công cộng - trật tự đô thị - an toàn giao thông, tổng số tiền phạt hơn 80,5 triệu đồng.

Trong đó, 18 trường hợp sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường để kinh doanh; 143 trường hợp bán hàng nhỏ lẻ lấn chiếm không gian đi bộ; 3 trường hợp đỗ xe tại khu vực có biển cấm; 1 trường hợp ô tô đỗ trên phần đường dành cho người đi bộ. Các hành vi này đều bị xử lý nghiêm theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/1/2025.

Tình trạng lấn chiếm vỉa hè để kinh doanh, buôn bán, làm bãi xe… cũng diễn ra ở nhiều nơi tại Hà Nội. Một cán bộ Phòng Kinh tế, hạ tầng và đô thị phường Cửa Nam cho biết, đợt cao điểm này, phường đã kiểm tra, xử lý 66 trường hợp vi phạm về trật tự đô thị, trật tự an toàn giao thông, vệ sinh môi trường. Trong đó, xử lý hai bãi xe không phép hai trường hợp hàng rong; 10 trường hợp kinh doanh lấn chiếm vỉa hè, lòng đường; 40 trường hợp phương tiện để sai quy định…

Xử phạt nghiêm, không khoan nhượng

Sau 11 tháng thực hiện Nghị định 168/2024, tình hình giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, tình trạng sử dụng lòng đường, vỉa hè để họp chợ, kinh doanh dịch vụ ăn uống, bày bán hàng hóa...ở các tuyến phố có quy định cấm bán hàng vẫn còn tái diễn, nhiều trường hợp đỗ xe ô tô trên vỉa hè gây cản trở giao thông cho người đi bộ...

Mặc dù các lực lượng chức năng đã ra quân tuyên truyền, xử lý nhiều trường hợp vi phạm nhưng nhiều cơ sở, cá nhân kinh doanh vẫn cố tình chây ì, tái diễn hành vi vi phạm, cần phải bị xử lý nghiêm để đảm bảo tính răn đe của pháp luật.

Đại diện Đội CSGT đường bộ số 1 (Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội) cho biết, thời gian qua, lực lượng CSGT tăng cường tuần tra, lập chốt theo giờ, phối hợp với công an phường và tổ trật tự đô thị xử lý nghiêm các hành vi lấn chiếm lòng, lề đường để buôn bán hoặc để xe sai quy định.

"Trong mỗi ca tuần tra, lực lượng vừa tuyên truyền, nhắc nhở hộ kinh doanh, vừa xử lý tại chỗ những trường hợp cố tình vi phạm. Với những hộ đã ký cam kết nhưng vẫn tái phạm, chúng tôi áp dụng mức xử phạt cao, đồng thời kiến nghị đưa vào diện giám sát để ngăn chặn tái diễn", đại diện Đội CSGT đường bộ số 1 nhấn mạnh.

Theo lực lượng CSGT, cuối năm là thời điểm các tụ điểm chợ tạm, chợ cóc dễ bùng phát do nhu cầu tiêu dùng tăng mạnh, do đó hoạt động tuần tra sẽ được duy trì với tần suất dày hơn. Đặc biệt, lực lượng liên ngành sẽ tập trung vào các chợ tự phát, khu dân cư đông, nơi thường xuyên phát sinh hành vi chiếm dụng vỉa hè để buôn bán hoặc trông giữ phương tiện.

Bên cạnh việc xử phạt, các đơn vị còn đẩy mạnh tuyên truyền tại tổ dân phố, khu chung cư, nâng cao ý thức người dân về tác hại của việc chiếm dụng vỉa hè. Nhiều phường tổ chức họp trực tiếp với các hộ kinh doanh để yêu cầu ký cam kết, đồng thời bố trí lại điểm đỗ xe để tránh phát sinh nhu cầu "chiếm dụng tạm thời".

Tuy nhiên, theo lãnh đạo một số phường, tình trạng tái phạm vẫn là thách thức lớn nhất. Nguyên nhân đến từ thói quen sinh hoạt lâu năm, nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ lớn và thiếu không gian sinh hoạt chung. Do vậy, ngoài xử lý, các địa phương đang kiến nghị thành phố nghiên cứu phương án phân khu chức năng, bố trí không gian bán hàng theo thời điểm hoặc theo khu vực nhằm giảm áp lực lên vỉa hè.

Nhân rộng các tuyến phố văn minh để chấm dứt tái chiếm vỉa hè

Trung tá Vũ Trọng Sang, Phó trưởng Công an phường Kiến Hưng cho biết, phường có 4 tuyến phố đăng ký xây dựng tuyến phố văn minh, sẽ tập trung kiểm soát chặt chẽ hoạt động đỗ xe, buôn bán trên vỉa hè. Mỗi tuyến phố đều được tổ chức rà soát, vạch lại mốc giới, phân rõ phần đường dành cho người đi bộ và phần để xe theo quy định.

Công tác tuyên truyền đã được tăng cường liên tục, đặc biệt tại các khu vực có chợ cóc. Cán bộ phường phối hợp tổ dân phố trực tiếp đến từng hộ bán hàng nhỏ lẻ để vận động chấp hành, ký cam kết không tái lấn chiếm. Nhiều điểm chợ tạm sau giải tỏa đã không xuất hiện trở lại nhờ duy trì tuần tra đều đặn.

‎"Nếu chỉ xử phạt mà thiếu sự đồng thuận thì rất khó duy trì lâu dài. Quan trọng nhất là người dân hiểu rõ trách nhiệm và quyền lợi trong việc giữ gìn vỉa hè cho người đi bộ. Việc xử lý lấn chiếm vỉa hè phải được thực hiện theo hướng bền vững: Vừa siết quản lý, vừa đảm bảo sinh kế, vừa xây dựng văn hóa đô thị. Nghị định 168 đã tạo hành lang pháp lý mạnh mẽ, nhưng để đạt hiệu quả lâu dài cần duy trì kiểm tra liên tục và có giải pháp tổ chức lại không gian công cộng hợp lý", Phó Trưởng Công an phường Kiến Hưng nhấn mạnh.

Chủ tịch UBND phường Ba Đình Phạm Thị Diễm cho hay, UBND, Ban Chỉ đạo 197 phường xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, không chỉ là phong trào mà còn là mục tiêu để nâng cao chất lượng sống và văn minh đô thị. Từ đó, phường đặt quyết tâm chính trị cao nhất trong việc xây dựng kiểu mẫu về trật tự, văn minh đô thị.

"UBND phường Ba Đình mong muốn quyết tâm này sẽ được cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân, các cơ quan, đơn vị cùng đồng lòng triển khai thực hiện, phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu đã đề ra", bà Phạm Thị Diễm nói.