Loay hoay tìm chỗ đỗ xe

Không khó để bắt gặp cảnh nhiều phương tiện cả xe máy và ô tô quay vòng nhiều lần trên những tuyến phố trung tâm Hà Nội chỉ để tìm chỗ gửi xe. Sự thiếu hụt bãi đỗ xe, nhất là chỗ đỗ xe ô tô vốn tồn tại từ nhiều năm, nay khó khăn hơn từ khi các vị trí dưới gầm cầu bị dừng khai thác.

Ghi nhận tại những tuyến đường có nhiều bệnh viện lớn, ô tô vẫn xếp hàng dù có biển cấm. Lực lượng chức năng giải tỏa nhưng chỉ sau ít phút tình trạng tái diễn. Nhiều khu tập thể cũ cũng rơi vào tình trạng tương tự do thiếu bãi đỗ theo quy hoạch, lòng đường bị chiếm dụng. Ngay cả khu vực trung tâm vốn có nhiều điểm đỗ xe đúng quy định cũng không đáp ứng đủ nhu cầu.

Cuối tuần, chị Nguyễn Linh Phương (phường Đống Đa) đưa con đến phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm nhưng không thể tìm được điểm gửi xe dù đã vòng qua Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo… "Không tìm được chỗ, tôi phải gửi xe máy ở bãi trông xe tự phát trên phố Ngô Quyền và đi bộ khá xa. Đây cũng là lý do tôi ngại khi đưa các con lên phố chơi", chị Phương cho hay.

Tương tự, anh Thái Dương (phường Hoàng Liệt) cũng rất vất vả tìm chỗ đỗ xe khu vực nội đô. Anh Dương chia sẻ, đi trên đường thấy nhiều xe phải đỗ cả dưới lòng đường vì không còn chỗ. "Tôi chỉ mong Hà Nội sớm xây thêm nhiều bãi đỗ xe ô tô, xe máy để người dân yên tâm, không phải loay hoay tìm chỗ như bây giờ", anh Dương nói.

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho biết, khoản 5, 6, 7 Điều 18, Chương II, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định quy tắc giao thông đường bộ như sau: Trên đường bộ, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi có lề đường rộng hoặc khu đất ở bên ngoài phần đường xe chạy; trường hợp lề đường hẹp hoặc không có lề đường thì chỉ được dừng xe, đỗ xe sát mép đường phía bên theo chiều đi của mình.

Trên đường phố, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ chỉ được dừng xe, đỗ xe sát theo lề đường, vỉa hè phía bên phải theo chiều đi của mình; bánh xe gần nhất không được cách xa lề đường, vỉa hè quá 0,25m và không gây cản trở, nguy hiểm cho người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

Trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải đỗ xe, khi đỗ xe chiếm một phần đường xe chạy hoặc tại nơi không được phép đỗ, phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp hoặc đặt biển cảnh báo về phía sau xe để người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ khác biết.

Điểm e khoản 3 Điều 6 Nghị định 168/2024 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ quy định, phạt tiền 800.000 - 1.000.000 đồng người điều khiển xe ô tô đỗ, để xe ở vỉa hè trái quy định; đỗ xe không sát theo lề đường, vỉa hè phía bên phải theo chiều đi hoặc bánh xe gần nhất cách lề đường, vỉa hè quá 0,25m.

Đây cũng là mức phạt nếu tài xế đỗ xe trên đường dành riêng cho xe buýt; đỗ xe trên miệng cống thoát nước, miệng hầm của đường điện cao thế, đỗ xe nơi có biển "Cấm đỗ xe" hoặc biển "Cấm dừng và đỗ xe".

Đối với xe máy, hành vi đỗ, để xe ở lòng đường, vỉa hè trái phép; dừng xe, đỗ xe ở lòng đường gây cản trở giao thông sẽ bị phạt 400.000 - 600.000 đồng theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024.

Như vậy, không ít người đỗ xe không đúng quy định sẽ bị phạt. Điều này cho thấy , bên cạnh xử lý nghiêm vi phạm, việc xây dựng thêm nhiều bãi đỗ xe đúng quy định rất cần thiết, giúp người dân thuận tiện, an toàn, trật tự đô thị cũng được cải thiện.

Thiếu nguồn lực, công nghệ

Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Trần Hữu Bảo cho biết, Hà Nội hiện có khoảng 10 triệu dân và 8,1 triệu phương tiện lưu thông, chưa kể lượng phương tiện rất lớn từ các địa phương khác đổ về mỗi ngày (khoảng 1,2 triệu phương tiện gồm cả ô tô và xe máy).

Tốc độ tăng phương tiện bình quân hàng năm là hơn 10% đối với ô tô và hơn 3% đối với xe máy, trong khi tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị mới đạt 12,13% (chỉ tăng khoảng 0,26 - 0,3%/năm) và diện tích đất dành cho giao thông tĩnh mới đạt dưới 1%.

Diện tích đất của thành phố dành cho giao thông tĩnh mới chỉ đáp ứng 8 - 10% nhu cầu đỗ xe của tổng số phương tiện hiện có. Tốc độ phát triển các công trình hạ tầng giao thông không theo kịp tốc độ phát triển phương tiện đã gây áp lực rất lớn đến hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đô thị, nhất là mạng lưới giao thông tĩnh (bãi đỗ xe, điểm đỗ xe…).

Theo quy hoạch, thành phố có 1.690 bãi đỗ xe, nhưng đến nay mới xây dựng và đưa vào khai thác 72 bãi, hơn 60 bãi đang làm thủ tục đầu tư, còn lại hơn 1.500 dự án gần như "án binh bất động". Nguyên nhân là các chính sách thu hút đầu tư cho lĩnh vực này chưa thật sự hấp dẫn.

Ở góc độ quy hoạch, ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhận định, Hà Nội đang đối mặt nhiều mâu thuẫn trong phát triển bãi đỗ xe.

Thứ nhất, quỹ đất dành cho bãi đỗ xe quá thấp. Thông thường, đối với các đô thị, nhất là loại đô thị đặc biệt phải có khoảng 3% diện tích đất tự nhiên dành cho bãi đỗ xe, nhưng Hà Nội hiện chỉ đạt chưa đến 0,5% diện tích, dẫn đến khả năng đáp ứng nhu cầu rất hạn chế.

Thứ hai, công nghệ xây dựng bến bãi đỗ xe. Hiện nay, chúng ta chỉ có bãi đỗ xe chứ rất ít nơi đầu tư các mô hình bãi đỗ xe ứng dụng công nghệ hiện đại như bãi đỗ xe nhiều tầng, lắp ghép, di chuyển xe tự động… do chi phí đầu tư quá lớn và kinh phí đỗ xe không thể cân bằng được cho việc đầu tư này.

Thứ ba, tốc độ gia tăng phương tiện quá nhanh. Chỉ tính riêng số lượng xe máy hiện nay cũng rất lớn. Nếu như 5 năm trước, Hà Nội có khoảng 5 triệu xe máy, hiện lên tới 7 triệu xe, tạo sức ép rất lớn lên hạ tầng đỗ xe. Mặc dù thành phố có chỉ thị, chính sách hỗ trợ, nhưng phần lớn mới ở định hướng, chưa cụ thể.

Cũng theo ông Nghiêm, vấn đề lớn nhất và khó khăn nhất hiện nay chính là nguồn lực. Để có thể đầu tư cho hệ thống bãi đỗ xe, Nhà nước phải có kinh phí. Hiện nay, một số nơi còn lúng túng, lúc cho đỗ xe trên vỉa hè và một số tuyến đường, khi mật độ phương tiện tăng quá lại không cho đỗ nữa.

Sắp tới, việc thu phí cũng sẽ tăng lên. Đối với những xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch, lệ phí đỗ sẽ tăng hơn rất nhiều so với những xe sử dụng năng lượng thông minh, xanh.

Một khó khăn nữa chính là tính động lực, không chỉ có nguồn lực ngân sách mà phải có nguồn lực xã hội. Nhưng doanh nghiệp thì không mặn mà, vì thời gian hoàn vốn rất khó khăn nên họ không thực hiện được.

Ưu tiên quỹ đất, huy động nguồn lực xã hội hóa

Để khắc phục tình trạng thiếu bãi đỗ xe, ông Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, cần huy động nguồn lực và có chính sách ưu đãi để doanh nghiệp tham gia đầu tư. Đồng thời, phải tuyên truyền, vận động người dân và doanh nghiệp cùng tham gia, bởi chi phí đầu tư một bãi đỗ xe nếu làm đúng chuẩn thì rất lớn.

Ông cũng nhấn mạnh cần khuyến khích áp dụng khoa học - công nghệ như hệ thống nâng - hạ, đỗ xe tự động. Hiện, quy hoạch tính 25m²/chỗ đỗ là quá lớn, nếu áp dụng công nghệ lắp ghép, nhiều tầng thì sẽ hiệu quả hơn. Đây là giải pháp cần được chú trọng.

Các chuyên gia quy hoạch cũng cho rằng, cần ưu tiên quỹ đất, nguồn vốn đầu tư các bãi trông giữ xe tập trung theo quy hoạch, đồng thời kêu gọi xã hội hóa để huy động nguồn lực.

Trong đó, giải pháp căn cơ, lâu dài chính là phát triển mạnh mẽ hệ thống giao thông công cộng, từ xe buýt, đường sắt đô thị đến bãi đỗ xe trung chuyển, tạo điều kiện để người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng khi vào nội đô, bảo đảm an toàn đáp ứng nhu cầu gửi xe chính đáng của người dân, tạo diện mạo đô thị văn minh, hiện đại.