Đầu tư cơ sở vật chất dạy học Tiếng Anh cần đi đôi nâng chất lượng giáo viên

Dự thảo chương trình đề ra mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó năm 2030 phấn 30% cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông có thiết bị để triển khai thực hiện dạy và học bằng tiếng Anh.

Năm 2035 phấn đấu 100% các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất; các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông có thiết bị dạy học để triển khai thực hiện dạy và học bằng tiếng Anh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Hưng Yên) băn khoăn về tính khả thi của mục tiêu này khi thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy hiện thiếu khoảng 4.000 giáo viên tiếng Anh tại các cấp học phổ thông; kết quả học tập của học sinh và sự đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ học tập cũng có sự khác biệt giữa các vùng miền.

Từ đó, bà đề nghị có lộ trình cụ thể để thực hiện mục tiêu trên, nhất là các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn. Trong đó, cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các tỉnh, hỗ trợ xây dựng phòng ngoại ngữ chuẩn cho 100% trường miền núi trước năm 2030.

Đồng thời, cần có chính sách đủ mạnh thu hút giáo viên tiếng Anh chất lượng cao như tăng phụ cấp từ 70% -100% lương cơ bản cho giáo viên ở vùng khó khăn; hỗ trợ nhà ở, cam kết hợp đồng dài hạn.

Bên cạnh đó, cần có chính sách đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, kết nối lớp học trực tuyến, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ để bù đắp thiếu giáo viên; xây dựng trung tâm tiếng Anh vùng khó khăn theo mô hình liên xã.

Đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương (đoàn Quảng Ngãi) cũng đề nghị cần có lộ trình phù hợp để thực hiện mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học; đồng thời, đầu tư đồng bộ các điều kiện bảo đảm về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, giáo trình, sách giáo khoa và đặc biệt là đội ngũ giáo viên.

Theo đại biểu, hiện nay chưa có bộ sách giáo khoa các môn học bằng tiếng Anh hoặc bộ sách giáo khoa song ngữ Việt - Anh. Bà đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu, ngoài bộ sách bằng tiếng Việt, cần xây dựng thêm phiên bản song ngữ và phiên bản hoàn toàn bằng tiếng Anh để các cơ sở giáo dục phổ thông có thể lựa chọn phù hợp với điều kiện thực tế.

Chỉ rõ thực tế hiện nay, các trường đại học mới chỉ đào tạo giáo viên môn tiếng Anh, chưa đào tạo giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh.

"Giáo viên tiếng Anh không thể dạy các môn học khác nếu không có kiến thức chuyên sâu. Ngược lại, giáo viên các môn khác lại không có trình độ tiếng Anh đủ tốt để dạy bằng tiếng Anh. Tại những địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, tình trạng thiếu giáo viên tiếng Anh càng nghiêm trọng hơn", bà Sương nói.

Theo bà, mục tiêu của chương trình hiện thiên về trang bị thiết bị, trong khi nội dung bồi dưỡng, đào tạo giáo viên vẫn còn chung chung, thiếu định lượng cụ thể và thiếu tính khả thi. Việc đầu tư thiết bị phải đi liền với nâng cao năng lực giáo viên để tránh lãng phí.

Do đó, bà đề nghị bổ sung mục tiêu đến năm 2030, đội ngũ giáo viên được đào tạo, bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu dạy học bằng tiếng Anh tương ứng với mục tiêu 30% cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông có thiết bị triển khai dạy và học bằng tiếng Anh.

Đại biểu Hà Ánh Phượng (đoàn Phú Thọ) cũng cho rằng, cần phân bổ nguồn lực hợp lý để bồi dưỡng, thu hút đội ngũ giáo viên tiếng Anh đủ về số lượng và chất lượng, phù hợp điều kiện từng khu vực; đồng thời đẩy mạnh phân cấp, giao quyền chủ động cho địa phương và cơ sở giáo dục trong đầu tư cơ sở vật chất.

"Điều này nhằm tránh tình trạng mua sắm thiết bị không phù hợp nhu cầu, nhanh lạc hậu, gây lãng phí", đại biểu đoàn Phú Thọ nói.

Đề xuất bổ sung mục tiêu triển khai dạy học 2 buổi/ngày

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn TP.HCM) đề nghị bổ sung mục tiêu xây dựng và phát triển mạng lưới trường công lập, tư thục; phấn đấu cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập 2 buổi/ngày của học sinh; đảm bảo đủ số lượng giáo viên cho các nhà trường vào chương trình.

Theo bà, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có kết luận về việc chuẩn bị Nghị quyết của Bộ Chính trị liên quan đổi mới giáo dục và đào tạo, cũng như một số chủ trương hỗ trợ dạy học, trong đó nêu rõ: Thống nhất chủ trương cho phép các trường tiểu học, trung học cơ sở tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tùy theo điều kiện cơ sở vật chất, tài chính và đội ngũ giáo viên, có lộ trình thực hiện phù hợp.

Trong quá trình này cần kết hợp nguồn lực đầu tư của Nhà nước và khuyến khích xã hội hóa dạy học 2 buổi/ngày, nhằm giảm học phí và giảm áp lực học thêm cho học sinh.

Mặt khác, nhu cầu thực tiễn từ phía người dân đối với mô hình học 2 buổi/ngày trong môi trường có cơ sở vật chất đầy đủ, trang thiết bị hiện đại và đảm bảo an toàn hiện rất lớn, đặt ra yêu cầu đối với cả ngành giáo dục và toàn xã hội trong thời gian tới.

Do đó, mục tiêu cần hướng đến chuẩn hóa, hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị; đảm bảo chất lượng và số lượng giáo viên.

Đồng thời, cần có kế hoạch phân bổ và bảo đảm kinh phí, nguồn lực ngay từ năm 2026 và các năm tiếp theo để các địa phương, kể cả cấp xã chủ động quyết định đầu tư, tổ chức triển khai thực hiện chương trình theo thẩm quyền ngay khi nghị quyết có hiệu lực.

"Việc này cần gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát chất lượng, tránh kéo dài các thủ tục hành chính gây chậm trễ cho quá trình triển khai", đại biểu nói.