Cảng hiện đại khó phát triển vì luồng lạch bồi lắng

Cảng cá Cửa Nhượng (xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên) là một trong những hạng mục trọng điểm thuộc chương trình xây dựng và nâng cấp cơ sở hậu cần nghề cá, phục hồi hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản tại 4 tỉnh miền Trung, sử dụng nguồn bồi thường sự cố môi trường biển năm 2016 do Công ty Formosa chi trả.

Dự án có tổng mức đầu tư 280 tỷ đồng, được Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, khởi công từ đầu năm 2024.

Cảng quy hoạch trên diện tích 5 ha, theo tiêu chuẩn cảng cá cấp II, cho phép tiếp nhận tàu công suất đến 400CV, năng lực cập tàu khoảng 100 lượt/ngày, sản lượng thủy sản qua cảng đạt khoảng 16.000 tấn/năm.

Không chỉ phục vụ neo đậu, bốc dỡ hải sản, cảng còn góp phần quan trọng trong đảm bảo an toàn mùa mưa bão, thúc đẩy phát triển các dịch vụ hậu cần nghề cá và kinh tế biển địa phương.

Tại thị xã Kỳ Anh, các hạng mục như âu thuyền Kỳ Hà cũng đang được chú trọng nạo vét, cải tạo để phục vụ ngư dân thuận lợi hơn trong khai thác cũng như tránh trú thiên tai.

Dù được đầu tư bài bản, hiện đại, song tại nhiều công trình, tình trạng luồng lạch bồi lắng đang trở thành trở ngại lớn.

Ghi nhận tại cảng cá Cửa Nhượng, không ít tàu thuyền, nhất là tàu công suất lớn, gặp khó khăn khi ra vào do vấp phải đá ngầm và cồn cát.

Ngư dân Nguyễn Duy Hải (xã Cẩm Nhượng) chia sẻ: “Tàu tôi thường bị mắc ở đá ngầm, cát bồi gần bờ. Vì không thể cập cảng nên chúng tôi phải neo đậu ngoài xa, rồi dùng thuyền thúng tăng bo hàng vào bờ. Vừa bất tiện vừa nguy hiểm, nhất là vào ban đêm hoặc thời tiết xấu”.

Theo tìm hiểu của PV, trong phạm vi dự án, tuyến luồng dài khoảng 400m đã được nạo vét.

Tuy nhiên, đoạn tiếp nối ra phía biển, thuộc phạm vi quản lý của đường thủy nội địa quốc gia, lại chưa được xử lý. Vào thời điểm thủy triều xuống thấp, luồng lạch có nơi chỉ còn rộng 4–5m, không đủ điều kiện cho tàu cá lưu thông an toàn.

Lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Hiện chúng tôi mới có thể triển khai nạo vét trong phạm vi dự án.

Các đoạn luồng ngoài ranh giới dự án, đặc biệt là khu vực tiếp nối ra biển, vẫn chưa có kế hoạch nạo vét tổng thể do chưa được bố trí nguồn lực. Đây là điểm nghẽn lớn cần được tỉnh quan tâm tháo gỡ kịp thời nếu muốn cảng cá phát huy hết công năng”.

Không chỉ riêng Cửa Nhượng, tình trạng tương tự cũng xảy ra tại âu thuyền xã Kỳ Hà. Theo ông Lê Văn Luyện, Bí thư Đảng ủy xã cho biết, tại lối vào âu thuyền, cát bồi nhiều khiến ngư dân phải lựa theo con nước mới có thể ra vào.

Ông Lưu Văn Viết (ngư dân xã Kỳ Hà) cho biết: “Tàu nhỏ thì đỡ, nhưng tàu to phải chờ thủy triều mới cập được. Có hôm đánh bắt về sớm mà không vào bờ được, phải neo tạm chờ nước lên, rất tốn thời gian và nguy hiểm”.

Cần giải pháp đồng bộ và bền vững

Không chỉ ảnh hưởng hoạt động khai thác, tình trạng bồi lắng còn gây khó khăn trong mùa mưa bão khi hàng trăm tàu cá cần nơi trú tránh an toàn.

Bên cạnh đó, hệ thống phòng cháy chữa cháy tại một số cảng cá sau hơn 10 năm sử dụng đã xuống cấp, hư hỏng, không còn đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ.

Theo ông Bùi Tuấn Sơn, Giám đốc các cảng cá Hà Tĩnh: “Tình trạng bồi lắng luồng lạch hiện diễn ra nghiêm trọng ở hầu hết các cảng cá như Xuân Hội, Cửa Sót, Cửa Nhượng…

Tốc độ bồi lấp rất nhanh, có thể do tác động của biến đổi khí hậu, dòng chảy từ thượng nguồn bị chặn khiến không đủ lực cuốn trôi trầm tích ra biển”.

Trước mắt, phối hợp với các sở, ngành và địa phương rà soát mức độ bồi lắng tại các khu neo đậu trọng điểm để đề xuất giải pháp xử lý phù hợp.

Về lâu dài, đề nghị UBND tỉnh bố trí nguồn vốn thực hiện nạo vét luồng lạch hàng năm, đặc biệt là các đoạn tiếp nối ra biển khu vực ngoài phạm vi dự án. Đồng thời, sớm triển khai sửa chữa, nâng cấp hệ thống phòng cháy chữa cháy tại các cảng cá, đảm bảo an toàn theo quy định.

Tăng cường quản lý hoạt động nghề cá, phối hợp kiểm soát sản lượng thủy sản bốc dỡ từ tàu cá tại cảng, đảm bảo minh bạch, chống khai thác bất hợp pháp và phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc hiệu quả.