Tiến độ chậm do bàn giao mặt bằng không đảm bảo

Theo Cục Đường bộ VN, trong số 8 trạm đã ký hợp đồng từ tháng 8/2024, hiện chỉ có 4 trạm được bàn giao toàn bộ mặt bằng, 3 trạm bàn giao một phần (gồm Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây), và 1 trạm (Nha Trang – Cam Lâm) chưa được bàn giao mặt bằng. Mới có 2 trạm triển khai thi công, 3 trạm dự kiến khởi công trong tháng 6/2025, 3 trạm còn lại chưa thể triển khai do chưa có mặt bằng.

Đối với 10 trạm đã ký hợp đồng từ tháng 3 và 4/2025, đã có 6 trạm hoàn thành giải phóng mặt bằng, 3 trạm bàn giao một phần, và 1 trạm (Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, Km 15+620) vẫn chưa bàn giao.

Riêng 3 trạm đang mời thầu lại, Ban QLDA 85 đã trình phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư cho trạm Quy Nhơn – Chí Thạnh, dự kiến ký hợp đồng trong tháng 6/2025. Hai trạm còn lại (Cần Thơ – Hậu Giang, Hậu Giang – Cà Mau) sẽ mở thầu ngày 23/6/2025 và dự kiến ký hợp đồng trong tháng 7/2025.

Cục Đường bộ Việt Nam đánh giá tiến độ của 7 dự án trạm dừng nghỉ đang rất chậm, bao gồm: Vạn Ninh – Cam Lộ, Cam Lộ – La Sơn, Quảng Ngãi – Hoài Nhơn (Km 15+620), Nha Trang – Cam Lâm, Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo – Phan Thiết (Km144), Phan Thiết – Dầu Giây. Nguyên nhân chủ yếu là do chưa được địa phương bàn giao mặt bằng.

Ngoài ra, 3 trạm do Liên danh Petrolimex (Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam – Công ty Xăng dầu Thừa Thiên Huế) làm nhà đầu tư cũng triển khai chậm: Mai Sơn – QL45, Nghi Sơn – Diễn Châu, Diễn Châu – Bãi Vọt.

Chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và Bộ Xây dựng

Ngày 16/5/2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã yêu cầu các chủ đầu tư, Ban QLDA phối hợp địa phương hoàn thành GPMB cho 11/21 trạm còn lại trong tháng 5/2025. Ngày 17/5/2025, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục yêu cầu 8 tỉnh gồm Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai và Kiên Giang khẩn trương bàn giao mặt bằng trước ngày 20/5/2025.

Tuy nhiên, đến nay các địa phương này chưa hoàn thành GPMB, gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ. Một số trạm, nhà đầu tư không thể tiếp cận hiện trường để khảo sát lập dự án. Các địa phương đã cam kết hoàn thành GPMB trước ngày 15/6/2025.

Cục Đường bộ Việt Nam chỉ ra một loạt khó khăn như quy định pháp luật về xã hội hóa chưa hoàn thiện, thường xuyên thay đổi, ảnh hưởng đến công tác lựa chọn nhà đầu tư. Có thời điểm, dù gần đến ngày mở thầu, vẫn phải hủy thông báo mời thầu do thay đổi quy định pháp luật.

Cùng đó là việc chậm bàn giao mặt bằng. Nhiều khu đất ban đầu chỉ quy hoạch quy mô nhỏ (vài ha); khi quy mô trạm được nâng lên 3–5ha mỗi bên, phải thực hiện GPMB bổ sung, tốn nhiều thời gian.

Ngoài ra, việc ban hành Luật Đất đai 2024 và sửa đổi Nghị định 05/2025 cũng ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư.

Để đảm bảo tiến độ, Cục Đường bộ Việt Nam cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với các địa phương, Ban QLDA và nhà đầu tư để tháo gỡ vướng mắc về GPMB, đảm bảo tiến độ trong tháng 6/2025 theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Xây dựng.

Cơ quan này cũng sẽ yêu cầu các nhà đầu tư hoàn tất thủ tục pháp lý, tập trung nhân lực, thiết bị, vật tư, lập ban điều hành tại công trường, triển khai san lấp mặt bằng và thi công sớm nhất có thể song song với việc tăng cường kiểm tra, giám sát, cảnh báo các dự án chậm tiến độ; Kiến nghị xử lý nghiêm các nhà đầu tư, doanh nghiệp vi phạm hợp đồng hoặc chậm trễ theo quy định của pháp luật.