Sản phẩm tốt chưa đủ, mà còn phải phù hợp

Chia sẻ tại Hội nghị kết nối kinh doanh và đầu tư Việt Nam - quốc tế tổ chức mới đây, ông Phạm Ngọc Chu, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân toàn cầu với hơn 40 năm kinh nghiệm kinh doanh bán lẻ tại châu Âu chia sẻ: "Nhiều người cứ nghĩ thị trường châu Âu khó tính lắm, nhưng tôi xin thưa, nó không khó như chúng ta tưởng. Vấn đề là chúng ta có hiểu họ không, có biết cách làm không". Ông ví von: "Làm kinh doanh cũng như người đi câu cá, phải thò chân xuống nước mới biết cá ở tầng nào. Chúng ta phải dấn thân, phải thử mới biết được".

Theo các doanh nghiệp dày dạn thương trường, để vươn ra thị trường quốc tế, doanh nghiệp có sản phẩm tốt chưa đủ, mà còn phải phù hợp với thị hiếu, tâm lý và văn hóa tiêu dùng nước xuất khẩu.

Ông kể lại câu chuyện cách đây 20 năm, khi ông giúp đưa sản phẩm mỳ Vifon vào một hệ thống siêu thị lớn khắp châu Âu: "Khi tôi gửi thư giới thiệu, họ hẹn gặp. Đến nơi, ông chủ tịch đang bận họp, chỉ cho tôi 5 phút. Tôi vừa trình bày, ông ấy vừa xem sản phẩm vừa hỏi han qua loa rồi nói 'thôi anh về đi'. Tôi đã nghĩ là thất bại rồi. Nhưng một sự tình cờ đã thay đổi tất cả. Tối đó, vợ ông chủ tịch đi spa về muộn, không có gì ăn, thấy gói mỳ của tôi liền nấu thử. Bà ấy ăn thấy ngon quá, liền gọi chồng dậy ăn cùng. Ông ấy ăn xong cũng tấm tắc khen và sáng hôm sau gọi ngay cho tôi mời đến ký hợp đồng. Đôi khi, cơ hội đến từ những điều giản dị như vậy".

Từ câu chuyện đó, ông Chu rút ra bài học: Chất lượng sản phẩm là cốt lõi, nhưng việc tiếp cận đúng người, đúng thời điểm và có một chút may mắn cũng vô cùng quan trọng. Ông cũng không ngần ngại chỉ ra những điểm yếu của hàng Việt Nam trong quá khứ: "Cách đây 30 năm, tôi về dự một diễn đàn, tôi đã phải phát biểu về bao bì. Chất lượng có thể tốt nhưng bao bì của chúng ta rất tệ. Nhưng đến bây giờ, tôi phải thừa nhận, bao bì Việt Nam đã vượt cả châu Âu, đẹp đỉnh luôn".

Khi một nữ doanh nhân trẻ từ công ty Global Asia trong hội trường hỏi kinh nghiệm xuất khẩu trà sang Hungary, đặc biệt là sản phẩm trà gừng và trà lá ổi từ Hòa Bình, Sơn La, ông Chu đưa ra lời khuyên thực tế: "Văn hóa uống trà của châu Âu rất mạnh. Trà nhài (Jasmine) và trà gừng là hai loại bán rất chạy. Gừng của chúng ta rất thơm, nhưng có thể hơi cay và đắng so với khẩu vị của họ. Chúng ta phải điều chỉnh, có thể làm dịu đi, hoặc kết hợp thêm với hoa cúc (chamomile), một loại trà mà người châu Âu rất ưa chuộng để thư giãn. Hãy nghiên cứu kỹ văn hóa ẩm thực của họ để điều chỉnh sản phẩm cho phù hợp".

Những chia sẻ của ông Chu không chỉ là kinh nghiệm kinh doanh, mà còn là bài học về sự khiêm tốn, học hỏi và thấu hiểu văn hóa. Lời khuyên của ông không đơn thuần là thay đổi công thức, mà là một triết lý về "localization" - địa phương hóa sản phẩm để chinh phục trái tim người tiêu dùng. Ông khẳng định: "Đừng tự ti, nhưng cũng đừng tự cao. Doanh nghiệp ít tiền làm theo cách ít tiền, doanh nghiệp nhiều tiền làm media lớn. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài luôn sẵn sàng chung tay giúp sức. Chúng ta phải dựa vào nhau để cùng tiến".

Cách mạng số - sân chơi không của riêng doanh nghiệp lớn

Chia sẻ về rào cản địa lý và cơ hội kinh doanh ông Nguyễn Thanh Vân, Chủ tịch Hiệp hội thương mại điện tử toàn cầu cho biết: Thương mại điện tử, đặc biệt là thương mại điện tử xuyên biên giới, chính là cơ hội lớn nhất cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) của Việt Nam, giúp họ tiết kiệm rất nhiều chi phí cho việc truyền thông, marketing, và tiếp cận trực tiếp với khách hàng toàn cầu. Ông cho rằng đây là một cuộc cách mạng thực sự, một sân chơi phẳng hơn nơi các doanh nghiệp nhỏ cũng có thể cạnh tranh sòng phẳng với các doanh nghiệp lớn nếu biết cách tận dụng công nghệ.

Ông phân tích: "Ngày nay, nhờ có AI, Big Data, chúng ta có thể phân tích hành vi người dùng, dự đoán xu hướng và tạo ra những chiến dịch marketing được 'may đo' cho từng thị trường. Một doanh nghiệp ở Sơn La hoàn toàn có thể bán trà trực tiếp cho một khách hàng ở Budapest mà không cần qua quá nhiều khâu trung gian, miễn là họ biết cách xây dựng thương hiệu trên mạng xã hội và sử dụng các công cụ AI để tạo nội dung hấp dẫn".

Ông Vân chia sẻ một góc nhìn chiến lược hơn, vượt ra khỏi câu chuyện bán hàng đơn thuần. "Chúng ta đang đứng trước một cơ hội lịch sử. Dòng chảy thương mại toàn cầu đang dịch chuyển. Trung Quốc, với chiến lược 'Vành đai, Con đường', đang tạo ra những hành lang kinh tế khổng lồ. Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và là cửa ngõ ra biển của khu vực, có thể trở thành một trung tâm trung chuyển, một trạm dừng chân quan trọng trên 'Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21'".

Ông cho rằng, doanh nghiệp Việt không chỉ nên nghĩ đến việc xuất khẩu sản phẩm cuối cùng, mà còn có thể tham gia vào chuỗi cung ứng, cung cấp dịch vụ logistics, kho bãi, và trở thành đối tác tin cậy của các doanh nghiệp Trung Quốc khi họ muốn tiếp cận các thị trường như Ấn Độ, Trung Đông hay châu Âu – những thị trường mà họ có thể gặp rào cản về thuế quan hay chính sách. "Đứng trên vai người khổng lồ, đi cùng với họ để tiến xa hơn. Đó cũng là một chiến lược thông minh", ông Vân gợi mở.

Cung cấp thêm thông tin, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công thương cho biết Chính phủ đã ban hành chiến lược xuất khẩu đến năm 2030, tầm nhìn 2045, song song với chiến lược phát triển thị trường trong nước. Đây là hai "gọng kìm" chiến lược nhằm tạo nền tảng nội địa vững chắc và là bệ phóng để hàng hóa Việt Nam chinh phục các thị trường tiềm năng.

Ông nhấn mạnh: Các tập đoàn lớn cần các doanh nghiệp phụ trợ tại chỗ để cung cấp nguyên vật liệu, linh kiện, dịch vụ, tạo ra cơ hội vàng cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

"Chính phủ và Bộ Công thương đang đẩy mạnh ngành công nghiệp hỗ trợ, giúp các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia. Đây là con đường bền vững để nâng cao giá trị cho sản phẩm "Made in Vietnam", chứ không chỉ dừng lại ở việc gia công, lắp ráp", ông Phú nói.