Hành vi cẩu thả gây mất an toàn

Ngày 2/12, Trạm CSGT Ngã ba Thái Lan, Phòng CSGT Công an tỉnh Đồng Nai đã lập biên bản xử phạt hành chính đối với 2 người điều khiển xe ba gác chở thép chạy trên quốc lộ 51, đoạn qua phường Phước Tân.

Trước đó, CSGT tiếp nhận clip do người dân cung cấp, ghi lại hình ảnh 2 xe ba gác cùng chở 1 cuộn thép dài gây mất an toàn giao thông. CSGT đã lập biên bản xử phạt 2 tài xế với các lỗi gồm: Điều khiển xe vận chuyển hàng hóa mà sắp xếp, chằng buộc không bảo đảm an toàn hoặc gây nguy hiểm cho người, phương tiện tham gia giao thông; chở hành lý, hàng hóa vượt quá khổ giới hạn cho phép của xe.

Dù chưa có con số thống kê chính thức nhưng thời gian qua, đã xảy ra nhiều vụ tai nạn do phương tiện chở cuộn thép, ống cống, cọc bê tông… để rơi xuống đường do chằng buộc không chắc chắn.

Điển hình, cuối tháng 8/2025, tại vòng xoay đường Trần Phú - Bình Giã (TP.HCM) xe đầu kéo chở theo 3 cuộn thép đang di chuyển thì 2 cuộn thép trên xe rơi xuống đường. May mắn không thiệt hại về người nhưng một số phương tiện bị hư hỏng nặng.

Theo ông Lê Hồng Điệp, Trưởng phòng Quản lý tổ chức giao thông, Cục Đường bộ VN, nguyên nhân của thực trạng trên chủ yếu do đơn vị vận tải, lái xe không thực hiện nghiêm các quy định về xếp hàng hóa trên phương tiện; dây sử dụng để chằng buộc không đủ lực để giữ cố định hàng hóa hoặc xe phanh gấp làm đứt cáp.

Phụ thuộc ý thức tài xế, doanh nghiệp

Ông Lê Hồng Điệp cho biết, ngày 30/6/2025, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 12/2025 quy định về tải trọng, khổ giới hạn đường bộ; lưu hành xe quá khổ, quá tải, xe bánh xích; vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng; xếp hàng hóa trên phương tiện giao thông đường bộ.

Trong đó đã bổ sung, sửa đổi quy định cụ thể về tải trọng trục xe, khối lượng toàn bộ, kích thước xếp hàng hóa; không cấp phép cho xe chở quá khối lượng thiết kế. Đơn vị vận tải phải lựa chọn phương tiện phù hợp với loại hàng hóa và khối lượng hàng hóa vận chuyển; việc xếp hàng không được vượt quá khối lượng hàng chuyên chở của phương tiện, tải trọng và khổ giới hạn của đường bộ.

Hàng vận chuyển phải được xếp đặt gọn gàng, xếp dàn đều và chằng buộc chắc chắn, chèn, lót đảm bảo không bị xê dịch, rơi vãi; không làm mất thăng bằng của xe…

Thông tư 12/2025 cũng quy định cụ thể trách nhiệm Cục Đường bộ VN, Sở Xây dựng, Cục Đăng kiểm VN, các đơn vị vận tải, lái xe, người xếp hàng trong việc tuân thủ quy định về xếp hàng, vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng, đảm ATGT.

"Các quy định về xếp hàng hóa trên xe ô tô khi tham gia giao thông trên đường bộ đã khá đầy đủ, cụ thể và chặt chẽ hơn. Vấn đề còn lại phần lớn phụ thuộc vào ý thức của đơn vị vận tải, lái xe", ông Điệp nói.

Nên có quy định cụ thể hơn

Ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, để ngăn ẩn họa từ các xe chở thép cuộn, cọc bê tông chằng buộc cẩu thả, một số quy định cần cụ thể hơn nữa.

"Hiện một số quy định còn mang tính khuyến cáo, nguyên tắc chung, thiếu các định lượng cụ thể để doanh nghiệp, người xếp hàng có thể hiểu thống nhất; chưa cụ thể hóa thiết bị, kết cấu thùng xe và số lượng các loại neo với từng loại hàng hóa", ông Minh nói.

Theo ông Minh, quy định về loại xe có thể chở được cuộn thép, với sàn xe dùng chở cuộn thép, đặc biệt là cuộn sắt thép có khối lượng lớn chưa rõ ràng. Do chưa quy định rõ về số lượng, khả năng chịu tải của thiết bị chằng buộc dẫn đến tình trạng sử dụng dây thừng, dây cáp thông thường hoặc dây tự chế.

Một số vụ tai nạn xảy ra khi xe chở hàng nặng phanh gấp do khối lượng lớn kết hợp tốc độ cao tạo ra lực quán tính lớn. Vì thế, cần có quy định về tốc độ khai thác của các loại xe chở hàng nặng trên các loại đường.

Ngoài ra, cần quy định rõ khi vận chuyển cuộn thép có tải trọng lớn hơn 25 tấn phải có xe moóc chuyên dụng để chở. Loại xe này được thiết kế đặc biệt với phần sàn lõm xuống hoặc có các giá đỡ hình chữ V để ôm và cố định cuộn thép.

Đối với các cuộn thép nhỏ hơn, có thể dùng xe chuyên dụng hoặc xe tải sàn phẳng, song cần quy định cụ thể về khả năng chịu tải của sàn xe và số lượng các điểm neo dọc theo thành xe; quy định thời gian cần kiểm tra trước, trong quá trình vận chuyển.

Với trường hợp chở cột điện, ống cống, cần quy định rõ chiều cao, đường kính của trụ chống; Hướng dẫn rõ cách tính và lựa chọn khả năng chịu tải của đai, xích theo khối lượng hàng ống chở trên xe và thời gian cần kiểm tra trong quá trình vận chuyển.

"Việc xếp hàng, chằng buộc hàng hóa là một công việc có điều kiện, cần kiến thức chuyên môn và chứng chỉ. Vì thế, cần biên soạn tài liệu kỹ thuật, tập huấn cho các đơn vị vận tải, doanh nghiệp", ông Minh nói.

Theo GS.TS Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT, cần quy định cụ thể về tốc độ xe vận chuyển cuộn thép trên từng tuyến đường như trên cao tốc, trên quốc lộ, trong khu đô thị, khu đông dân cư. Các vấn đề này mang tính chất kỹ thuật nên có thể tham khảo các tiêu chuẩn đã được các nước áp dụng.