Ghi nhận của PV Báo Xây dựng nhiều ngày qua, một số trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc đoạn Đồng Nai đến Bình Thuận đưa vào khai thác nhưng tình trạng xả rác bừa bãi tại các dải dừng xe khẩn cấp vẫn diễn ra tràn lan.

Tiềm ẩn nguy cơ tai nạn từ… rác

Tại các nút giao Ba Bàu, nút giao Ma Lâm và các dải dừng xe khẩn cấp trên cao tốc Vĩnh Hảo Phan Thiết đoạn qua tỉnh Bình Thuận rác tràn vào mương rãnh thoát nước dọc tuyến.

Nhiều người đi đường khi dừng xe tại các dải dừng xe khẩn cấp vô tư vứt rác xuống hành lang cao tốc gây mất mỹ quan. Đặc biệt nhiều tài xế có thói quen hút thuốc trên xe rồi vứt tàn thuốc xuống đường cao tốc tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao.

Vào khoảng 14h chiều 10/3, nhiều người tham gia giao thông vừa rẽ từ quốc lộ 1 (QL1) vào đường dẫn cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây phát hiện khói bốc lên dày đặc tại nút giao rẽ vào cao tốc (nút giao Ba Bàu, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận).

Lửa bùng phát trong hành lang cao tốc cao hàng chục mét, gây khói mịt mù, khiến nhiều xe cộ tấp vào đường đợi Đội tuần tra cao tốc đến dập lửa. Đội phản ứng nhanh cao tốc đã huy động nhiều nhân viên dập lửa. Khoảng một giờ sau khi phát hiện đám cháy được dập tắt hoàn toàn, nguyên nhân vụ cháy chưa được làm rõ.

Tài xế Phạm Văn Tuấn - lái xe 16 chỗ tuyến TP.HCM - Bình Thuận kể lại: Thường xuyên đi lại trên cao tốc, anh nhiều lần chứng kiến tình trạng đốt cỏ đồng của người dân ven cao tốc diễn ra phổ biến làm khói tràn vào cao tốc, mất an toàn.

Ngoài ra thỉnh thoảng anh và nhiều người đi đường vẫn bắt gặp tình trạng tài xế hút thuốc lá, vứt tàn thuốc xuống đường cao tốc. Thời tiết khô nóng, cỏ khô rất dễ cháy chỉ cần bén một tàn thuốc theo gió bay hoàn toàn có thể gây cháy cỏ khói mù.

Trả lời PV, ông Phan Đam Sa, phụ trách đơn vị quản lý, bảo trì tuyến cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây cho biết, đơn vị bảo trì thường xuyên cắt, dọn cỏ trong hành lang cao tốc phòng chống cháy cỏ làm khói mù tràn vào cao tốc.

Ngoài nguyên nhân người dân đốt cỏ, rơm đồng, đốt rác, tài xế hiểu ý thức vứt tàn thuốc lá xuống đường cao tốc cũng dễ gây nguy cơ cháy cỏ.

Đơn cử như vụ cháy cỏ tại nút giao Ba Bàu hôm 10/3 (xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận), đây là khu vực đất không canh tác nên loại trừ nguyên nhân cháy do đốt cỏ đồng. Theo đánh giá của Đội tuần đường khả năng cao do tài xế bất cẩn làm rơi hoặc vứt tàn thuốc gây cháy cỏ, hoặc thời tiết khô hanh cỏ khô cũng rất dễ tự phát cháy.

Việc xả rác khi xe đang chạy tốc độ cao trên đường cao tốc tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn cho các phương tiện đang lưu thông phía sau do rác bay có thể che khuất tầm nhìn, có thể thành chướng ngại gây cản trở giao thông hoặc việc dừng, đỗ xe để vứt rác trên đường cao tốc có thể gây nguy hiểm cho chính phương tiện đang dừng đỗ.

Ngoài ra, ngành chức năng cũng đề nghị có chế tài xử lý đối với các phương tiện xả rác trên đường cao tốc để góp phần đảm bảo mỹ quan và an toàn trên đường cao tốc.

Lắp camera phạt nguội được không?

Trên cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, anh Nguyễn Thành Phi, Đội trưởng Đội Tuần đường Công ty Thành Nam - 886 (phụ trách quản lý tuyến đoạn Km186 - Km235) cho biết, tình trạng người dân vứt rác đã giảm sau khi trạm dừng nghỉ tạm đưa vào khai thác tạm.

Tuy nhiên vẫn diễn ra tình trạng xả rác bừa bãi, nhất là tại các vị dải dừng xe khẩn cấp. Trong nhiều lần đi tuần đường, vệ sinh mặt đường các tổ đều thu gom rất nhiều rác, thu gom xác động vật (chó, mèo…) bị xe cán chết khi đi lạc lên cao tốc.

Trong đó hành vi vứt tàn thuốc xuống đường khi thời tiết khô, nóng cỏ khô rất dễ cháy cỏ. Vì vậy chỉ cần một tài xế thiếu ý thức vứt tàn thuốc cũng dễ gây cháy làm khói tràn vào cao tốc ảnh hưởng xe cộ qua lại.

"Dự kiến tháng 10/2025, hàng chục camera giám sát sẽ lắp đặt xong, lực lượng chức năng cần có giải pháp phạt nguội các hành vi dừng xe sai quy định, xả rác bừa bãi trên cao tốc", anh Phi đề xuất.

Theo thống kê của Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật đường cao tốc Việt Nam (VEC E - đơn vị quản lý hai tuyến cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây): Công tác vệ sinh các đường cao tốc được thực hiện thường xuyên theo kế hoạch từng năm, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần.

Trong các loại rác thải trên cao tốc những loại rác nhiều nhất là bao ni lông và chai lọ đựng đồ uống. Nguồn phát thải chính là các phương tiện tham gia giao thông trên đường cao tốc xả xuống.

Ý thức về việc giữ gìn vệ sinh trên đường cao tốc của người tham gia giao thông hiện nay chưa cao. Người dân chưa có thói quen gom rác, phân loại rác sau khi sử dụng trên xe để bỏ đúng nơi quy định mà một số người có thói quen vứt bỏ ra ngoài xe ngay sau khi sử dụng xong.

Bà Nguyễn Thị Hoài Phương, Phó giám đốc Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật đường cao tốc Việt Nam (VEC E) cho biết, hằng năm đều có văn bản gửi các địa phương có cao tốc đi qua, tuyên truyền ngăn chặn nạn đốt cỏ đồng làm khói tràn vào cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây gây nguy cơ mất an toàn giao thông.

Nguyên nhân được cho là xuất phát từ việc người dân đốt rơm hai bên đường cao tốc, từ người lái xe vứt tàn thuốc vật liệu dễ cháy xuống bên đường cao tốc. Ngoài ra thời gian qua, đơn vị tuần đường cũng phát hiện người dân đốt rác, cây cỏ gần hàng rào cao tốc… làm khói bay vào cao tốc, ảnh hưởng cây xanh, khuất tầm nhìn người tham gia giao thông.

Do đó, để đảm bảo an toàn xe cộ lưu thông trên cao tốc, VEC E đề nghị các địa phương có cao tốc đi qua tăng cường tuyên truyền không đốt cỏ, rơm, rác ven đường làm khói bay vào cao tốc.

VEC E cũng đề nghị lực lượng CSGT xử lý nghiêm các hành vi dừng, đỗ trái quy định trên cao tốc. Thông qua hệ thống camera giám sát phát hiện xử lý kịp thời các sự cố cháy nổ trên cao tốc.