Trong bức tranh phát triển kinh tế - xã hội năng động của vùng Đông Nam Bộ, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ, nay thuộc TP.HCM) cũng là địa phương tiên phong trong việc phát triển nông, lâm nghiệp và thủy sản theo hướng bền vững. Những năm qua, nơi đây đã triển khai đồng bộ các giải pháp để đưa nông nghiệp thoát khỏi mô hình sản xuất truyền thống, tiến tới nền nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, gắn với công nghệ cao, công nghiệp chế biến, du lịch sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học.

Trước khi sáp nhập, toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ có hơn 150.000ha đất nông nghiệp, trong đó trên 70% diện tích canh tác đã áp dụng sản xuất an toàn, hữu cơ và được chứng nhận truy xuất nguồn gốc. Đây là con số ấn tượng, phản ánh nỗ lực xây dựng một nền nông nghiệp xanh, sạch, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong nước và quốc tế.

Bà Rịa - Vũng Tàu cũ định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất hữu cơ và bền vững, tập trung vào chuỗi giá trị nông nghiệp, gắn kết nông nghiệp với du lịch để nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho nông dân. Trong các nhiệm kỳ lãnh đạo tỉnh đều xác định phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới là một trong các chương trình trọng tâm để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo ngành nông nghiệp và các địa phương thực hiện.

Địa phương hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung gắn với chế biến, tiêu thụ theo chuỗi giá trị đã và đang hình thành, mang lại hiệu quả thiết thực, tạo tiền đề để phát triển sản xuất nông nghiệp hiện đại, quy mô lớn.

Công nhận 1 vùng nuôi tôm công nghệ cao, 1 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, vùng trồng hồ tiêu ứng dụng công nghệ cao tại xã Hòa Hội, Hòa Hiệp (huyện Xuyên Mộc cũ); vùng sản xuất rau và chăn nuôi tập trung công nghệ cao tại xã Phước Hội (huyện Đất Đỏ cũ) và công nhận 1 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Ngoài ra, Đề án phân khu chức năng vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao huyện Châu Đức cũ với diện tích 711ha được phê duyệt. Đây là phân khu chức năng vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao đầu tiên của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ.

Đặc biệt ở đây, các doanh nghiệp liên kết với các hợp tác xã và bà con nông dân trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi trên một số loại cây trồng, gồm: hồ tiêu, lúa, ca cao, rau các loại, cây ăn quả... với tổng diện tích 15.980ha. Trong chăn nuôi, có 29 cơ sở nuôi heo với tổng đàn khoảng 30.000 con nái và 74.000 con heo thịt, 25 cơ sở chăn nuôi gà với tổng đàn 2.500.000 con gà thịt và 160.000 con gà trứng, 9 cơ sở chăn nuôi vịt với tổng đàn 180.000 con vịt trứng sản xuất theo các hình thức liên kết.

Trong nuôi trồng thủy sản có khoảng 310 ha sản xuất dưới hình thức hợp tác và liên kết. Trên địa bàn tỉnh có 527 cơ sở trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.

Đối với trồng trọt đã áp dụng nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới tiên tiến tiết kiệm nước kết hợp điều tiết dinh dưỡng tự động. Ngoài ra, một số cơ sở có áp dụng công nghệ thủy canh; công nghệ aquaponics; công nghệ theo dõi, điều chỉnh nhiệt độ, ẩm độ theo cảm biến, sử dụng điện năng lượng mặt trời...

Địa bàn tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu cũ còn thu hút nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn quan tâm đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, như: Công ty TNHH Trang Linh (huyện Xuyên Mộc), Công ty Cổ phần chăn nuôi CP, Công ty TNHH nuôi trồng thủy sản Minh Phú - Lộc An (huyện Long Đất cũ), Công ty TNHH Ngọc Tùng (thành phố Vũng Tàu cũ)… Trang trại chăn nuôi heo ứng dụng công nghệ cao của Công ty TNHH Trang Linh, ấp Trang Hoàng, xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc cũ là một ví dụ điển hình. Đây là doanh nghiệp đầu tiên được công nhận ứng dụng công nghệ cao vào năm 2023, trong đó ứng dụng quy trình chăn nuôi heo bằng đệm lót sinh học, khép kín trong chuồng lạnh, máng ăn, nước uống hoàn toàn tự động.

Đặc biệt, trong quá trình chăn nuôi, từ khi sinh ra cho đến thời điểm được xuất chuồng heo thịt hoàn toàn không tiếp xúc với nguồn nước, từ thiết kế và cách chăn nuôi này đã giúp hạn chế dịch bệnh, tiết kiệm chi phí trong sử dụng điện, nước, thuốc thú ý, bảo đảm vệ sinh môi trường trong chăn nuôi.

Nhờ quá trình khép kín, nghiêm ngặt đó heo nuôi đạt chất lượng thịt sạch và tiêu chuẩn cao VietGAP, tiết kiệm chi phí sản xuất. Sản lượng thịt heo hơi nguyên con đưa ra thị trường khoảng 65.000 con/năm; doanh thu bình quân 1 năm của Công ty TNHH Trang Linh hơn 300 tỷ đồng, lợi nhuận từ 18 - 25%/năm.

Nhờ xác định, phát triển sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, góp phần xây dựng ngành nông nghiệp của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ nay là TP.HCM phát triển toàn diện và thực hiện mục tiêu tăng trưởng nông lâm, thủy sản bình quân giai đoạn 2021 - 2025 là 4,3%.

Xây dựng nông thôn mới cũng được quan tâm, trước sáp nhập Bà Rịa - Vũng Tàu đã hoàn thành 95% mục tiêu xây dựng nông thôn mới. Hệ thống điện, đường, trường, trạm được đầu tư đồng bộ; đường bê tông nông thôn mở rộng, kênh mương thủy lợi bảo đảm tưới tiêu, chợ nông sản tập trung kết nối thuận lợi với thị trường.

Đây là bước tiến quan trọng để người dân nông thôn tiếp cận các mô hình sản xuất hiện đại, đồng thời nâng cao chất lượng sống.

Chị Nguyễn Thị Loan, nông dân trồng cây ăn trái ở xã Xuyên Mộc chia sẻ: "Trước đây, gia đình tôi canh tác theo tập quán truyền thống, sản lượng có nhưng bán ra không được giá. Từ khi tham gia mô hình nông nghiệp hữu cơ, lại được tập huấn kỹ thuật qua các chương trình truyền thông, tôi biết cách dùng phân vi sinh, hạn chế thuốc trừ sâu. Nhờ vậy, trái cây không chỉ ngọt hơn mà còn được doanh nghiệp thu mua với giá cao gấp rưỡi, khách hàng tin tưởng, kinh tế đi lên".

Tận dụng hệ sinh thái có sẵn để phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng

Bên cạnh làm nông nghiệp thuần tuý, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ còn phát triển du lịch nông nghiệp sinh thái theo hướng bền vững và nâng cao giá trị, với sự gia tăng diện tích canh tác hữu cơ, chứng nhận sản phẩm an toàn, và thu hút đầu tư công nghệ cao.

Mục tiêu là xây dựng các chuỗi giá trị nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện môi trường, giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng đời sống người dân nông thôn, hướng tới mục tiêu chiếm trên 30% giá trị sản xuất nông nghiệp vào năm 2030.

Theo lãnh đạo địa phương, nhiều khu vực có nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao, hệ sinh thái phong phú đa dạng cộng thêm có rừng nguyên sinh, rừng ngập mặn, khu Ramsa biển - đảo Vườn quốc gia Côn Đảo, sông, biển… là những nguồn tài nguyên rất thuận lợi để phát triển du lịch sinh thái…

Trong đó, khu vực Phú Mỹ phát triển các điểm đến du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với các hợp tác xã sản xuất nông nghiệp công nghệ cao như: Hợp tác xã bưởi da xanh Sông Xoài, Hắc Dịch... tìm hiểu các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Châu Ro.

Anh Nguyễn Văn Thắm, một du khách đến từ Đồng Nai chia sẻ: "Chúng tôi đi du lịch được tự tay thu hoạch bưởi, nhãn, xoài trong vườn, nghe nông dân hướng dẫn cách chăm bón theo tiêu chuẩn hữu cơ, rồi thưởng thức tại chỗ. Không khí trong lành, cách làm nông nghiệp sạch khiến tôi thấy yên tâm và trân trọng hơn công sức của người nông dân. Đây là một trải nghiệm đáng nhớ, khác hẳn với những chuyến du lịch thông thường".

Còn tại Côn Đảo tập trung phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với trải nghiệm văn hóa, thưởng thức ẩm thực, các đặc sản nho rừng và sâm Côn Đảo, phát triển du lịch cộng đồng ven núi Côn Đảo, từ trung tâm Côn Sơn - Lò Vôi - ngã ba hồ Tam Lộ vào đường Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, An Sơn miếu - trung tâm Côn Sơn. Đồng thời khuyến khích cộng đồng cung cấp các dịch vụ lưu trú, trải nghiệm, khám phá văn hóa bản địa.

Xuyên Mộc phát triển du lịch cộng đồng gắn với các khu vực phát triển nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái dưới tán rừng, du lịch gắn với vườn cây ăn trái, chăn nuôi. Châu Đức phát triển các sản phẩm du lịch gắn với hoạt động trải nghiệm, thưởng thức các sản phẩm từ mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, sản xuất hữu cơ.

Ông Jean-Pierre Laurent, du khách người Pháp cho hay: "Đến đây tôi được trải nghiệm leo núi, tắm suối khoáng, trồng cây lưu niệm cùng nhóm bạn quốc tế. Tôi thấy nơi đây làm rất tốt trong việc truyền thông để du khách hiểu rằng du lịch không chỉ để nghỉ ngơi mà còn để bảo tồn thiên nhiên, chính điều đó tạo nên sự khác biệt".

Theo Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Bình Châu - Phước Bửu (huyện Xuyên Mộc), những năm gần đây, Khu bảo tồn là điểm đến du lịch sinh thái được nhiều du khách biết tới. Đến khu bảo tồn, du khách được tìm hiểu về các loài sinh vật quý hiếm, tham quan vườn sưu tập cây gỗ rừng, thưởng lãm bức tranh thiên nhiên với vẻ đẹp hoang sơ, xanh mát, có những hoạt động trải nghiệm như đi bộ, leo núi, trồng cây, thư giãn trong làn nước suối khoáng nóng, từ đó hiểu hơn giá trị của hệ sinh thái rừng và sự cần thiết của bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng.