Hàng hóa tăng, tàu lớn dần chiếm ưu thế

Năm 2024, tổng khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển Bình Định đạt khoảng 11,93 triệu tấn, với hàng khô chiếm 81%, hàng lỏng 8% và hàng container 11%. Tốc độ tăng trưởng hàng hóa bình quân giai đoạn 2020–2024 đạt 6%/năm.

Đáng chú ý, dù lượng hàng tăng nhưng số lượt tàu biển qua cảng lại giảm trung bình 2,2%/năm, cho thấy xu hướng tàu nhỏ giảm, tàu lớn tăng khi ra vào cảng.

Theo Cục Hàng hải và Đường thủy nội địa Việt Nam, thời gian qua, các giải pháp nâng cao hiệu quả khai thác hạ tầng cảng biển khu vực đã phát huy tốt, giúp cảng Bình Định tăng khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn và thu hút hàng hóa xếp dỡ.

Công tác kiểm tra tải trọng, bảo trì cầu cảng, đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường được thực hiện nghiêm túc. Các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ để điều động tàu hợp lý, giảm thời gian chờ cầu, đảm bảo an toàn hàng hải và xử lý kịp thời các sự cố trên tuyến luồng.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, cảng biển Bình Định vẫn gặp không ít thách thức. Tuyến luồng hàng hải Quy Nhơn hiện chưa đáp ứng cho tàu 50.000 tấn đầy tải ra vào. Kết nối giao thông còn hạn chế, chưa có đường sắt và đường thủy nội địa dẫn đến cảng.

Nguyên nhân chủ yếu là nguồn lực đầu tư từ nhà nước và doanh nghiệp còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu cải tạo, nâng cấp hạ tầng kết nối. Ngoài ra, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương trong quản lý quy hoạch còn thiếu đồng bộ, chưa kịp thời. Nguồn nhân lực quy hoạch cũng thiếu và chưa được đào tạo thường xuyên, chưa theo kịp yêu cầu hội nhập.

Bên cạnh đó, nhiều nhà đầu tư còn hạn chế về năng lực, chậm đổi mới công nghệ và phương thức khai thác, khiến hiệu quả hoạt động tại một số bến cảng chưa cao.

Cần hơn 7.500 tỷ đồng đầu tư cảng đến năm 2030

Theo dự thảo quy hoạch, hệ thống cảng biển Bình Định gồm: khu bến Quy Nhơn - Thị Nại - Đống Đa, khu bến Nhơn Hội, bến cảng Phù Mỹ cùng các khu neo đậu, chuyển tải, tránh trú bão.

Đến năm 2030, hệ thống cảng dự kiến đáp ứng lượng hàng từ 17,65 – 18,75 triệu tấn/năm, hàng container từ 0,32 – 0,37 triệu TEU, hành khách từ 150.000 – 200.000 lượt/năm. Khu vực sẽ có 8 bến cảng, gồm 16–18 cầu cảng, tổng chiều dài khoảng 3.600 – 4.000 m.

Tầm nhìn đến 2050, cảng Bình Định tiếp tục mở rộng với tốc độ tăng trưởng hàng hóa dự kiến 4,5 – 5,5%/năm.

Tổng nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030 khoảng 178 ha (chưa gồm các khu công nghiệp, logistics liên quan) và 19.404 ha mặt nước, bao gồm vùng nước trong phạm vi quản lý.

Dự thảo xác định tổng vốn đầu tư đến năm 2030 khoảng 7.590 tỷ đồng, trong đó 1.250 tỷ đồng đầu tư hạ tầng hàng hải công cộng; 6.340 tỷ đồng cho các bến cảng kinh doanh dịch vụ xếp dỡ hàng hóa.

Cụ thể, sẽ ưu tiên đầu tư các bến tại khu bến Quy Nhơn, đồng thời nâng cấp các hạng mục bảo đảm an toàn hàng hải như khu neo đậu tránh trú bão, bến công vụ và cơ sở phục vụ công tác quản lý nhà nước chuyên ngành.