Hàng hóa vượt công suất cảng

Thông tin với Báo Xây dựng, ông Nguyễn Xuân Hùng, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh (tỉnh Nghệ An) cho biết thời gian qua, sản lượng hàng hóa thông qua khu vực ngày càng tăng. Các tàu ra vào khu vực đang có xu hướng ngày càng tăng về kích cỡ và trọng tải.

Chỉ tính riêng khu bến Nam Cửa Lò trong 3 năm gần đây đạt trung bình 5 triệu tấn/năm (vượt 10% công suất thiết kế), trong đó hàng container trung bình là 90.000 TEU (tương đương 1,35 triệutấn/năm). Đặc biệt, năm 2024 đạt 5,5 triệu tấn (bằng 125% công suất thiết kế) với hàng container là 100.000 TEU (tương đương 1,5 triệu tấn).

Hàng hóa thông qua cảng chủ yếu là hàng tại địa phương, hàng từ khu vực Đông Bắc Thái Lan và Lào. Mức tăng trưởng hàng hóa trung bình mỗi năm dự kiến đạt khoảng 10%.

Để phục vụ cho sự tăng trưởng đó, HĐND tỉnh Nghệ An cũng đã thông qua Nghị quyết hỗ trợ tàu hàng container và các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu hàng hóa qua cảng Cửa Lò. Trong đó, hãng tàu biển vận chuyển container quốc tế được hỗ trợ 300 triệu đồng/chuyến cập cảng. Hãng tàu biển vận chuyển container nội địa được hỗ trợ 100 triệu đồng/chuyến cập cảng.

Đồng thời, hỗ trợ các doanh nghiệp có hàng hóa xuất khẩu hoặc nhập khẩu vận chuyển bằng container đi, đến Cảng Cửa Lò, tỉnh Nghệ An 600.000 đồng/container 20 feet và 1 triệu đồng/container 40 feet.

Điều này giúp thời gian qua, cảng Cửa Lò đã duy trì được tần suất khoảng 4 chuyến tàu container nội địa mỗi tuần. Cảng cũng đang xúc tiến với hãng tàu để đưa vào khai thác các tuyến tàu container quốc tế.

Cần sớm nâng cấp luồng Cửa Lò

Hàng hóa tăng trưởng, song thời gian qua, những hạn chế về độ sâu luồng hàng hải lại khiến doanh nghiệp chưa khai thác được bến cảng như kỳ vọng.

Năm 2024, Bộ Xây dựng đã bố trí 31 tỷ đồng để thực hiện nạo vét duy tu luồng hàng hải Cửa Lò.

Theo thông báo hàng hải mới nhất của Cảng vụ hàng hải Nghệ An hồi tháng 6/2025, trong phạm vi đáy luồng hàng hải Cửa Lò rộng 100m, được giới hạn và hướng dẫn bởi hệ thống báo hiệu hàng hải, độ sâu đạt -7m.

Dù vậy, vẫn tồn tại điểm cạn có độ sâu - 6.7m, nằm về phía biên phải luồng, cách phao số 9B khoảng 83m về phía hạ lưu, cách biên phải luồng khoảng 17m. Trong phạm vi vùng quay trở tàu thiết kế được giới hạn bởi đường tròn đường kính 220m, tâm có tọa độ -7.2m.

Lãnh đạo Cảng Nghệ Tĩnh thông tin, độ sâu cốt luồng này đáp ứng cho tàu có trọng tải từ 15.000 tấn đầy tải và 20.000 tấn giảm tải. Điều này khiến thời gian qua, cảng mất một số đối tác muốn đưa các tàu có kích cỡ và trọng tải lớn hơn vào làm hàng.

"Các tàu chở dăm gỗ hiện phần lớn có kích cỡ trung bình tầm 30.000 - 50.000 DWT. Trong bối cảnh các tàu chở hàng có xu hướng tăng về kích cỡ và trọng tải, nếu luồng bị hạn chế sẽ gây lãng phí nguồn lực.

Tàu lớn muốn vào phải chuyển tải, làm cảng khai thác kém hiệu quả, tăng giá thành, chi phí logistics", ông Hùng nói và khẳng định, cần sớm nâng cấp luồng Cửa Lò để tăng năng lực khai thác cảng, tăng giao thương hàng hóa tại khu vực.

Trong văn bản gửi UBND tỉnh Nghệ An mới đây, Bộ Xây dựng cho biết đã đưa Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp luồng Cửa Lò cho tàu 30.000 tấn đầy tải, 50.000 tấn giảm tải và đê chắn sóng phía Bắc cảng Cửa Lò vào danh mục các dự án đầu tư công trung hạn 2026 - 2030.

Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo cấp thẩm quyền xem xét bố trí vốn để thực hiện đầu tư.

Theo Bộ Xây dựng, giữa tháng 6/2025, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh Nghệ An giới thiệu và chấp thuận vị trí đổ đất nạo vét duy tu luồng hàng hải Cửa Lò năm 2026 và các năm tiếp theo.

Để thuận lợi trong việc nạo vét duy tu luồng năm 2026 hoặc trong quá trình đầu tư dự án nâng cấp luồng tàu (trường hợp dự án đầu tư nâng cấp luồng Cửa Lò cho tàu đến 30.000 tấn đầy tải, 50.000 tấn giảm tải được cấp thẩm quyền bố trí vốn), Bộ Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Nghệ An sớm giới thiệu và chấp thuận các vị trí tiếp nhận chất nạo vét.

Khu bến cảng Cửa Lò là cảng biển tổng hợp quốc tế, đầu mối giao thông quan trọng trong nhóm cảng biển khu vực Bắc Trung Bộ với sản lượng hàng hóa thông qua có chiều hướng tăng trưởng tích cực.