Hội thảo "Thúc đẩy các giải pháp giao thông thông minh và triển khai thu phí không dừng tại bến xe, bãi đỗ trong đô thị" do Bộ Xây dựng tổ chức ngày 22/5 vừa qua đã làm rõ nhiều định hướng, thách thức và giải pháp thiết thực xoay quanh vấn đề này.

Thu phí không dừng - chìa khóa cho giao thông văn minh

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh, việc triển khai giao thông thông minh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong kế hoạch chuyển đổi số toàn diện của ngành xây dựng và giao thông, nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 71 của Chính phủ.

"Giao thông thông minh không chỉ là câu chuyện về công nghệ, mà là cách chúng ta phục vụ tốt hơn cho người dân trong môi trường đô thị hiện đại, văn minh, bền vững", ông Tuấn nói.

Từ năm 2015, hệ thống thu phí điện tử không dừng đã được áp dụng tại 163 trạm thu phí trên toàn quốc với hơn 6,7 triệu phương tiện dán thẻ. Trong năm 2025, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục mở rộng mô hình này đến các bến xe, bãi đỗ xe trong đô thị - lĩnh vực vốn đang bộc lộ nhiều bất cập trong phương thức quản lý và thanh toán.

Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác điểm đỗ xe Hà Nội, việc thí điểm thu phí không dừng tại các điểm đỗ từ tháng 4/2024 đã giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời doanh thu, đồng thời hỗ trợ người dân tiết kiệm thời gian, đảm bảo công khai, minh bạch giá vé.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều khó khăn phát sinh như lỗi hệ thống, thiết bị quét biển số chưa ổn định, và nhân viên cần được đào tạo để làm chủ công nghệ.

Đáng chú ý, hiện nay hơn 90% giao dịch tại các bãi đỗ xe chung cư, trung tâm thương mại vẫn sử dụng tiền mặt - theo ông Đặng Trần Chiến, Phó Giám đốc Công ty CP Giao thông số. Điều này không chỉ làm tăng chi phí vận hành mà còn gây ùn tắc, thiếu minh bạch trong thanh toán và khó khăn trong thống kê, kiểm tra doanh thu.

Định hướng kết nối hạ tầng ITS toàn quốc

Tín hiệu tích cực là hơn 98% xe ô tô tại Việt Nam đã dán thẻ thu phí không dừng. Đây được xem là điều kiện tiên quyết để đẩy mạnh triển khai các giải pháp thanh toán thông minh trong giao thông đô thị.

"Thanh toán điện tử đã trở nên phổ biến trong các lĩnh vực như viễn thông, điện, nước… thì không có lý do gì hệ thống giao thông đô thị lại tụt hậu", ông Chiến khẳng định.

Ông đề xuất một loạt giải pháp đồng bộ như tích hợp hệ thống tìm kiếm, đặt chỗ bãi đỗ, quản lý thời gian đỗ xe, nhắc nhở tự động, kênh hỗ trợ khách hàng và báo cáo quản trị minh bạch.

Đại diện Công ty VETC cũng cho biết hệ thống thu phí không dừng tại bãi đỗ xe sẽ đáp ứng tiêu chí "2 không - 1 có": Không dùng tiền mặt, không dừng xe và có hóa đơn điện tử kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, đồng thời sẵn sàng tích hợp với hệ sinh thái ITS của đô thị thông minh.

Ông Lê Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin (Bộ Xây dựng) cho biết, hiện Bộ đang xây dựng mô hình tổng thể và kiến trúc hệ thống ITS cho mạng lưới đường cao tốc, dự kiến hoàn thành trong năm 2025 cùng với thời điểm đưa cao tốc Bắc - Nam vào khai thác.

Song song đó, Bộ sẽ hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn đồng bộ, giúp kết nối hệ thống giao thông đô thị, giao thông vành đai và hệ thống đường cao tốc, từng bước hình thành mạng lưới ITS toàn quốc.

"Việc xây dựng và kết nối các hợp phần giao thông thông minh giữa các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… sẽ tạo nền tảng để người dân đi lại thuận tiện hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí", ông Tùng nói.

Kỳ vọng đô thị thông minh, hiện đại, văn minh

Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn đánh giá cao những nỗ lực của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam như Viettel ePass, VETC… trong việc làm chủ giải pháp thu phí không dừng, từ quốc lộ, cao tốc đến cảng hàng không, bến xe và nay là các điểm đỗ xe đô thị.

Ông đề nghị các nhà cung cấp giải pháp phối hợp chặt chẽ với các địa phương, hỗ trợ tư vấn, triển khai hệ thống thu phí không dừng hiệu quả, đồng bộ. Đồng thời, yêu cầu Cục Đường bộ Việt Nam sớm xây dựng mô hình tổng thể ITS, hoàn thiện các quy định kỹ thuật liên quan đến công trình bãi đỗ xe công cộng, bến xe, bãi đỗ ngầm…

"Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực hạ tầng đô thị và giao thông vận tải," Thứ trưởng khẳng định.

Những bước tiến về công nghệ, cùng sự vào cuộc của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân đang mở ra cơ hội lớn để xây dựng hệ thống giao thông thông minh, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của các đô thị Việt Nam. Việc thu phí không dừng tại các điểm đỗ xe đô thị không chỉ là xu thế mà là giải pháp cấp thiết, đặt người dân vào vị trí trung tâm của mọi chính sách.