Hoàn thành hơn 90% nhưng "đắp chiếu" nhiều năm
Dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1), thường được gọi là "dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng" được khởi công từ năm 2016 theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao). Nhà đầu tư là Tập đoàn Trung Nam.
Dự án chống ngập 10.000 tỷ tại khu vực cầu Tân Thuận (quận 7 cũ). Ảnh: Mỹ Quỳnh.
Dự án có mục tiêu kiểm soát triều cường, ứng phó biến đổi khí hậu cho khu vực rộng khoảng 570km², bảo vệ gần 6,5 triệu dân khu vực bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm TP.HCM.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2020, dự án buộc phải tạm dừng thi công dù đã hoàn thành hơn 90% khối lượng, sau 4 năm xây dựng. Nguyên nhân chính đến từ các vướng mắc pháp lý liên quan đến cơ chế thanh toán hợp đồng BT, quỹ đất đối ứng và việc bố trí vốn, khiến dự án rơi vào tình trạng đình trệ kéo dài.
Trái với kỳ vọng về một công trình kiểm soát ngập mang tính chiến lược, nhiều năm qua, người dân TP.HCM liên tục phải đối mặt với tình trạng ngập nặng do mưa lớn và triều cường tại nhiều khu vực thấp, trũng; đặc biệt dọc các tuyến đường ven sông, kênh rạch. Mỗi khi triều cường dâng cao kết hợp mưa lớn, hàng loạt tuyến đường như: Trần Xuân Soạn, Huỳnh Tấn Phát, Lê Văn Lương, Đào Sư Tích, Phạm Hữu Lầu, Nguyễn Bình, quốc lộ 50… lại rơi vào cảnh ngập sâu.
Nhiều thời điểm, nước triều dâng nhanh khiến mặt đường biến thành sông, phương tiện chết máy hàng loạt, người dân phải dắt xe lội nước, việc đi lại gần như tê liệt. Không ít khu dân cư ven các tuyến này bị nước tràn vào nhà từ 20-50cm, đồ đạc hư hỏng, sinh hoạt đảo lộn, hoạt động buôn bán bị gián đoạn kéo dài.
Người dân chật vật dắt xe qua một đoạn đường ngập do triều cường (Ảnh: Mỹ Quỳnh).
Đáng chú ý, một số tuyến đường nằm ngay sát các cống ngăn triều lớn của dự án chống ngập nhưng công trình vẫn trong tình trạng dang dở, chưa thể phát huy hiệu quả. Các cống chưa vận hành đồng bộ khiến nước triều vẫn theo kênh rạch tràn ngược vào nội đô, gây ngập cục bộ ngay cạnh những hạng mục đầu tư hàng nghìn tỷ đồng chưa hoàn thiện.
Thực tế này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm dấy lên sự sốt ruột, lo lắng của người dân trước nguy cơ ngập ngày càng nghiêm trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và mực nước triều ngày một gia tăng.
Nghị quyết sửa đổi Nghị quyết 98: Gỡ nút thắt then chốt cho dự án BT
Mới đây, ngày 11/12, Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc thanh toán đất đối với dự án thực hiện theo hợp đồng BT.
Cụ thể, đối với dự án áp dụng loại hợp đồng BT được ký kết theo đúng quy định của pháp luật tại thời điểm ký kết hợp đồng BT trước ngày Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư có hiệu lực thi hành mà chưa hoàn thành việc thanh toán cho nhà đầu tư thì thực hiện như sau:
Nhà đầu tư được thanh toán bằng quỹ đất, tài sản công được quản lý theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công hoặc quỹ đất thuộc trường hợp thu hồi đất hoặc quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý theo quy định tại Luật Đất đai hoặc quỹ đất kết hợp các quỹ đất này. Trường hợp quỹ đất thanh toán có phần đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý thì UBND TP thu hồi đối với cả khu đất để giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất.
Đường Trần Xuân Soạn nằm bên cạnh cống ngăn triều nhưng thường xuyên ngập như sông (Ảnh: Mỹ Quỳnh).
UBND TP quyết định việc sử dụng quỹ đất quy định tại điểm a khoản này để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT và đàm phán, ký phụ lục hợp đồng với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án về quỹ đất thanh toán dự án BT.
Trường hợp chưa giao đất, chưa cho thuê đất đối với hợp đồng BT, trên cơ sở giá trị khối lượng nghiệm thu công trình dự án BT đã được kiểm toán, UBND TP thực hiện việc giao đất, cho thuê đất để thanh toán hợp đồng BT. Thời điểm tính giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với quỹ đất thanh toán theo hợp đồng BT được xác định theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Như vậy, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 đã gỡ "nút thắt pháp lý" quan trọng đối với các dự án BT tồn đọng của TP.HCM, hoàn toàn giao thẩm quyền cho UBND TP.HCM ký phụ lục hợp đồng và bổ sung quỹ đất thanh toán mà không cần thông qua đấu giá. Đồng thời, đất được thanh toán và bổ sung thanh toán theo nguyên tắc ngang giá.
Quy định mới không chỉ tạo cơ sở pháp lý để xử lý dứt điểm các hợp đồng BT đã ký đúng quy định trước đây nhưng chưa được thanh toán, mà còn giúp thành phố chủ động hơn trong đàm phán, hoàn tất nghĩa vụ với nhà đầu tư trên cơ sở giá trị công trình đã được kiểm toán.
Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng tại huyện Nhà Bè cũ (Ảnh: Mỹ Quỳnh).
Trước đó, ngày 21/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 212/NQ-CP nhằm tháo gỡ các vướng mắc pháp lý cho dự án chống ngập. Theo nghị quyết này, UBND TP.HCM được giao quyết định và chịu trách nhiệm toàn diện trong việc lập, thẩm định, điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi; đồng thời thực hiện thanh toán cho nhà đầu tư bằng quỹ đất theo Nghị quyết 98 và các quy định pháp luật liên quan.
UBND TP.HCM cũng có trách nhiệm xác định giá đất cụ thể, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các khu đất thanh toán. Trường hợp giá trị quỹ đất thấp hơn giá trị công trình sau rà soát, phần chênh lệch sẽ được thanh toán bằng nguồn vốn đầu tư công của thành phố.
Những khu đất được thanh toán là khu đất nào?
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, UBND TP.HCM đã thành lập Tổ công tác theo Quyết định 1970 (Tổ công tác 1970) để xử lý các tồn đọng của dự án. Ngày 17/10/2025, Tổ công tác đã báo cáo UBND TP phương án bổ sung quỹ đất thanh toán, được nhà đầu tư Trung Nam Group thống nhất.
Theo đó, 5 khu đất được đề xuất thanh toán gồm: khu đất 257 Trần Hưng Đạo (2.374m², trị giá tạm tính hơn 597 tỷ đồng); 420 Nơ Trang Long (66.800m², khoảng 5.385 tỷ đồng); lô C8A - Khu A, Khu đô thị mới Nam TP.HCM (5.500m², hơn 1.113 tỷ đồng); 232 Đỗ Xuân Hợp (14.000m², hơn 930 tỷ đồng); 762 Bình Quới (3.100m², khoảng 72,3 tỷ đồng).
Tổng giá trị 5 khu đất hơn 8.099 tỷ đồng, tương đương khoảng 81,1% giá trị hợp đồng BT, được đề xuất theo nguyên tắc ngang giá và tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, đến nay, việc chốt phương án thanh toán quỹ đất vẫn chưa hoàn tất, khiến phụ lục hợp đồng BT chưa thể ký kết và dự án chưa thể tái thi công.
Thời gian qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đã nhiều lần chủ trì họp với các sở, ngành và nhà đầu tư để tháo gỡ khó khăn cho dự án. Ông Được cho biết, thành phố thực hiện theo đúng quy định pháp luật, sẽ thanh toán theo đúng hợp đồng BT đã ký trước đây. Đồng thời, kiểm toán cũng vào cuộc thực hiện kiểm toán dự án.
Sau kiểm toán, TP sẽ thực hiện thanh toán hợp đồng BT. Hiệu quả của dự án đến đâu, như thế nào sẽ được đánh giá và thông tin khi có kết quả kiểm toán, kiểm tra, đánh giá tiếp theo.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận