Nhiều doanh nghiệp đang mua vật liệu với giá cao

Theo ghi nhận của PV Báo Xây dựng, thời gian gần đây, giá các loại vật liệu xây dựng tại khu vực Đông Nam Bộ, đặc biệt là Đồng Nai, TP.HCM đang có xu hướng tăng. Từ đất, đá đến bê tông, sắt, thép tất cả đều đồng loạt tăng từ 10 - 20% khiến nhiều nhà thầu thi công các dự án hạ tầng trọng điểm rơi vào thế khó. Trong khi đó, thực tế giá công bố đất, đá lại thấp hơn so với giá thị trường mà các nhà thầu ký khiến các doanh nghiệp thi công chịu thiệt.

Để hiểu rõ thêm về những khó khăn của các đơn vị, PV đã ghi nhận ý kiến từ các nhà thầu đang trực tiếp thi công tại một số dự án lớn như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Vành đai 3 TP.HCM… để hiểu rõ hơn thực tế khó khăn này.

Ông Nguyễn Trung Bộ, Giám đốc điều hành Công ty Trung Nam đơn vị đang thi công dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cho biết hiện nay nhu cầu đất đá phục vụ công trình rất lớn, trong khi nguồn cung từ các mỏ lại khan hiếm.

“Chúng tôi ký hợp đồng mua đá dự toán chỉ 240.000 đồng/m3, nhưng thực tế phải mua tới 370.000 đồng/m3 mới có hàng về công trường. Đất cũng vậy, đơn giá dự toán chỉ khoảng 90.000 đồng/m3, nhưng thực tế khi ký hợp đồng mua đã tăng lên 170.000 - 180.000 đồng/m3. Tiền vận chuyển lại đội lên do khoảng cách xa và nguồn cung không ổn định. Có lúc mỏ khai thác không kịp, các đơn vị phải giành nhau từng xe đất để kịp tiến độ”, ông Bộ chia sẻ.

Theo ông Bộ, vật liệu chủ yếu như sắt, thép, xi măng hiện chưa tăng đột biến, nhưng do đá khan hiếm nên giá bê tông cũng bị kéo theo, tăng nhẹ từ 10-15%. Điều khiến các nhà thầu lo lắng là giá vật liệu công bố ban đầu và thực tế khi mua đã khiến doanh nghiệp chịu lỗ gồng mình. Cũng theo ông Bộ giai đoạn này công ty ông vẫn đang lấy vật liệu với giá đã ký trong hợp đồng nhưng các nhà cung cấp luôn có xu hướng muốn tăng giá nên khá lo lắng.

Trước áp lực chi phí vật liệu tăng thì nhiều nhà thầu buộc phải áp dụng các biện pháp như tăng cường kiểm soát tiến độ, tiết giảm chi phí nội bộ, tận dụng tối đa nguồn vật liệu đã ký trước và cố gắng làm việc để kéo dài thời hạn hợp đồng đã ký. “Chúng tôi chỉ muốn giá dự toán ban đầu và giá ký trùng khớp để việc thi công thuận lợi hơn, tránh việc doanh nghiệp phải gồng lỗ do giá vật liệu”, ông Bộ chia sẻ.

Tương tự là đơn vị thi công tại gói thầu số 26 của dự án Vành đai 3 TP.HCM, ông Cao Xuân Vinh, Phó giám đốc Công ty CP Xây dựng Tân Nam, cũng phản ánh tình hình tương tự. Theo ông Vinh hiện nay giá đất vẫn tăng nhẹ so với năm ngoái khoảng 10% đá cũng tăng tương tự. Ông Vinh cho hay đất về đến công trường là 230.000 đồng/m3, đá khoảng 430.000 đồng/m3. Giá bê tông tăng thêm 30.000 đồng/m3, thép tăng khoảng 6%. “Giá vật liệu cứ mỗi ngày một nhích lên, còn tiến độ dự án cũng đang rất gấp, hiện giai đoạn này sắp kết thúc phần đắp nền, tập trung thi công đá. Do đó chúng tôi mong giá ổn định hơn”, ông Vinh nói.

Ông Vinh cho biết, dù vật liệu không hẳn là khan hiếm tuyệt đối, nhưng do khách mua quá đông, xe phải xếp hàng dài chờ bốc hàng. Dẫn đến nhiều đơn vị thi công phải chia nhau từng khối đất, khối đá để đảm bảo không gián đoạn công trường.

“Giá công bố một đằng, giá thực tế một nẻo do người mua nhiều nên nhiều mỏ cũng ra giá bán khác. Do đó doanh nghiệp chịu thiệt thòi kép. Về lâu dài tôi nghĩ cần một cơ chế cập nhật giá vật liệu linh hoạt theo thực tế thị trường. Giá công bố của cơ quan chức năng phải sát với giá thương mại để phù hợp tránh ảnh hưởng đến doanh nghiệp”, ông Vinh mong muốn.

Còn đại diện Công ty 479 Hòa Bình cũng cho biết, giá bê tông hiện đã lên đến 1,4 - 1,5 triệu đồng/m3, còn thép dao động 15.000 - 17.000 đồng/kg, tăng khoảng 10-20% so với trước. “Chúng tôi phải bù thêm chi phí, có gói thầu coi như lỗ. Mong muốn lớn nhất của nhà thầu hiện nay là bình ổn giá vật liệu xây dựng, để doanh nghiệp yên tâm sản xuất, dự án không bị đứt gãy”, người này nói.

Cơ quan quản lý mong sớm có hướng dẫn xác định giá

Trước thực tế này, chia sẻ với Báo Xây dựng, ông Đỗ Thành Phương, Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai cho biết: "Sở đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng kiến nghị tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong công tác công bố giá vật liệu xây dựng và thiết bị công trình, khâu quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đầu tư và tiến độ dự án".

Theo Sở Xây dựng Đồng Nai, việc triển khai công bố giá vật liệu, thiết bị công trình theo các Thông tư số 11/2021, 14/2023 và 01/2025 của Bộ Xây dựng vẫn còn nhiều lúng túng do chưa có hướng dẫn cụ thể về phương pháp khảo sát, thu thập và xác định giá. Nhiều địa phương chưa biết lựa chọn danh mục vật liệu nào, nguồn thông tin nào được coi là hợp lệ, cũng như tiêu chí nào để xác định giá phổ biến hoặc giá thị trường.

Không chỉ vậy, công tác khảo sát, thu thập giá vật liệu hiện chưa được bố trí kinh phí từ ngân sách, khiến nhiều Sở không đủ nguồn lực triển khai đầy đủ, kịp thời. Trong khi đó, Đồng Nai là địa phương có quy mô xây dựng lớn, với hàng nghìn chủng loại vật liệu cần cập nhật giá thường xuyên. Việc rà soát, đối chiếu và tổng hợp dữ liệu tốn nhiều thời gian, dẫn đến độ trễ trong công bố giá, khiến thông tin không phản ánh kịp thời thực tế thị trường.

Theo lãnh đạo Sở Xây dựng Đồng Nai, hiện nay vật liệu xây dựng không thuộc danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá, nên Sở chỉ có thể công bố thông tin do doanh nghiệp cung cấp. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp gửi báo giá thiếu thực tế hoặc không đủ năng lực cung ứng tương ứng với giá đã đăng ký, gây khó khăn cho chủ đầu tư và nhà thầu khi ký hợp đồng.

Để khắc phục, Sở Xây dựng Đồng Nai đã kiến nghị Bộ Xây dựng và chờ Bộ ban hành hướng dẫn cụ thể về phương pháp khảo sát, thu thập và công bố giá vật liệu, thiết bị công trình; Xây dựng cổng thông tin điện tử quốc gia về giá vật liệu xây dựng, cho phép doanh nghiệp tự đăng nhập, cập nhật và chịu trách nhiệm về giá công bố;

Đồng thời cho phép bố trí kinh phí từ ngân sách hoặc thuê đơn vị tư vấn độc lập để thực hiện công tác thu thập, phân tích và công bố giá; sửa đổi Nghị định số 10/2021/NĐ-CP theo hướng phân định rõ vai trò của Sở Xây dựng là cơ quan công bố thông tin giá, chứ không phải cơ quan xác định giá.

Việc thiết lập một cơ chế công bố giá linh hoạt, minh bạch và sát thực tế không chỉ giúp các nhà thầu tháo gỡ khó khăn trước mắt, mà còn góp phần đảm bảo tính bền vững cho hoạt động đầu tư công, giúp các dự án hạ tầng trọng điểm của vùng Đông Nam Bộ duy trì tiến độ, chất lượng và hiệu quả dài lâu.