Rút ngắn nhiệm kỳ khóa XV, đơn giản hóa thủ tục bầu cử 

Chiều 4/5, tại họp báo Quốc hội về dự kiến chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, phóng viên đặt câu hỏi vì sao trình Quốc hội xem xét, quyết định việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Bà Nguyễn Phương Thuỷ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, về việc này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (TVQH) đã xem xét cho ý kiến một bước trước khi trình chính thức ra Quốc hội để cho ý kiến xem xét, quyết định.

Theo bà Thủy, việc rút ngắn nhiệm kỳ là đáp ứng tình hình thực tiễn và là vấn đề từng được đặt ra trong nhiều kỳ trước đây.

Thông thường từ khi kết thúc Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng vào tháng 1 và Quốc hội sẽ tiến hành bầu cử vào khoảng ngày 19/5. Như thế sẽ có 4 tháng để tiến hành công tác bầu cử, kiện toàn nhân sự cấp cao của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, để thực hiện yêu cầu về sắp xếp tổ chức bộ máy, hoàn thiện sớm về tổ chức nhân sự các cơ quan Nhà nước gắn với yêu cầu kiện toàn nhân sự trong Đảng, Ủy ban TVQH đã nhất trí với chủ trương báo cáo xem xét rút ngắn 3 tháng nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV cũng như nhiệm kỳ đại biểu HĐND các cấp 2021 - 2026 để cuộc bầu cử ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp sẽ được tiến hành gần nhất với thời điểm kết thúc Đại hội Đảng toàn quốc. Qua đó có điều kiện kiện toàn bộ máy và nhân sự cơ quan Đảng, Nhà nước.

Với tinh thần đó, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND sẽ được nghiên cứu sửa đổi theo hướng đơn giản hóa các khâu, bước trong tiến trình bầu cử cũng như rút ngắn thời gian thực hiện, đảm bảo công tác bầu cử được tiến hành khẩn trương, thuận lợi đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo đảm quyền bầu cử và ứng cử.

Chỉ định nhân sự sau sáp nhập để đáp ứng yêu cầu sắp xếp cán bộ

Đối với câu hỏi về cơ chế chỉ định bầu nhân sự ở các đơn vị hành chính sau sắp xếp, bà Nguyễn Phương Thủy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết thêm: "Tại kết luận 150 của Bộ Chính trị đã nêu rõ yêu cầu sắp xếp đơn vị hành chính lần này sẽ thực hiện cơ chế chỉ định bổ nhiệm người giữ các chức vụ trong HĐND, UBND ở các đơn vị sau sắp xếp thay vì thực hiện bầu tại HĐND như thông thường. Đồng thời có thể chỉ định nhân sự không phải đại biểu HĐND để làm lãnh đạo HĐND cấp tỉnh/xã.

Theo bà Thủy, trước đây đã thực hiện hai đợt sắp xếp đơn vị hành chính trong năm 2019-2021 và đợt sắp xếp năm 2023-2025 nhưng lần sắp xếp này ngoài việc nhập xã, tỉnh/thành, còn thực hiện chủ trương lớn là không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện nên các cơ quan thuộc chính quyền địa phương cấp huyện sẽ kết thúc hoạt động cùng thời điểm nhập tỉnh/thành, xã.

Để đáp ứng yêu cầu bố trí, sắp xếp cán bộ, đặc biệt cán bộ đang công tác ở cấp huyện làm việc ở cơ quan mới và khai thác tối đa nguồn nhân lực hiện có, Bộ Chính trị chỉ đạo lần này sẽ chỉ định, bổ nhiệm với người giữ chức vụ lãnh đạo ở các cơ quan UBND, HĐND tại các đơn vị thực hiện sắp xếp.

Việc này chỉ thực hiện trong năm 2025 ứng với lần sắp xếp quy mô lớn này, còn sau đó sẽ trở về cơ chế bình thường.

Việc này sẽ được ghi nhận trong Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 tại quy định chuyển tiếp để làm cơ sở pháp lý thực hiện.

Kỳ họp lịch sử 

Việc xem xét, quyết định việc sửa đổi Hiến pháp 2013; rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026; sửa đổi Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND là ba nội dung quan trọng trong kỳ họp lần này.

Trước đó, thông tin tại họp báo về dự kiến chương trình kỳ họp thứ 9, ông Vũ Minh Tuấn, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ họp phiên trù bị và khai mạc trọng thể vào ngày 5/5, dự kiến bế mạc vào 30/6, theo hình thức họp tập trung tại Nhà Quốc hội.

Kỳ họp thứ 9 được tiến hành theo hai đợt. Đợt 1 từ ngày 5/5 - 29/5; đợt 2 từ ngày 11/6 và dự kiến bế mạc chậm nhất vào 30/6.

Dự kiến tổng thời gian làm việc của Quốc hội là 37 ngày và có bố trí làm việc một số ngày cuối tuần.

Ông Tuấn nhấn mạnh: "Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV là kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII - Hội nghị lịch sử, bàn về những quyết sách lịch sử trong giai đoạn Cách mạng mới của nước ta".

Trong đó, về công tác lập hiến, lập pháp, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; xem xét, thông qua 34 luật, 11 nghị quyết, cho ý kiến về 6 dự án luật khác.

Ngoài ra, tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét 14 nhóm nội dung về kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác, như: Xem xét Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; tình hình triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; xem xét Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024 và những tháng đầu năm 2025.

Xem xét, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh; xem xét, quyết định việc thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia và bầu Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia; xem xét, quyết định việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; xem xét, quyết định ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Xem xét, thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026; tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội. Bên cạnh đó, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định một số nội dung quan trọng khác.